CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU THAØNH PHAÂN KINH TEÁ TÖ NHAÂN 36747 13 Soá HIEÄP HOÂÄI DOANH NGHEÂÄP VIEÄT NAM: Thöïc traïng, Vai troø vaø Hoaït ñoäng Nguyeãn Phöông Quyønh Trang Chöông Trình Phaùt Trieån Döï AÙn Meâ Koâng Jonathan R. Stromseth The Asia Foundation Vôùi söï tham gia cuoea: Hoaøng Xuaân Thanh Nguyeãn Quyønh Trang Traàn Doaõn Kim 8/2002 MUÏC LUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT iii LÔØI TÖÏA v TOÙM TAÉT vii I. GIÔÙI THIEÄU 1 A. Boái caoenh vaø tính caàn thieát cuoea ñeà taøi nghieân cöùu 1 B. Muïc tieâu 2 C. Phöông phaùp 3 D. Moâ taû maãu ñieàu tra 5 II. MOÂI TRÖÔØNG PHAÙP LYÙ, NGUOÀN GOÁC HÌNH THAØNH VAØ LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN 9 A. Caùc loaïi "Hieäp Hoäi" ôû Vieät Nam 9 B. Ñòa vò phaùp lyù cuûa hieäp hoäi doanh nghieäp 10 C. Caùc hieäp hoäi ñöôïc thaønh laäp theá naøo? Lyù do thaønh laäp laø gì? 15 III. CAÙC LOAÏI HÌNH, CÔ CAÁU, HOAÏT ÑOÄNG, HOÄI VIEÂN CUÛA HIEÄP HOÄI 23 A. Phaân loaïi 23 B. Cô caáu toå chöùc 26 C. Caùc chöùc naêng cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp 27 D. Hoäi vieân caùc hieäp hoäi doanh nghieäp 28 IV. NHÖÕNG PHAÙT HIEÄN TÖØ ÑIEÀU TRA PHIEÁU CAÂU HOÛI VAØ TÖØ KHAÛO SAÙT THÖÏC ÑÒA 31 A. Hoäi vieân cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, hoï laø ai? 31 B. Taïi sao doanh nghieäp tham gia hieäp hoäi? 33 C. Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñaùp öùng nhöõng nhu caàu vaø ñoøi hoûi cuûa hoäi vieân ra sao? 35 D. Nhöõng nhaân toá naøo caûn trôû caùc hieäp hoäi ñaùp öùng nhu caàu cuûa hoäi vieân? 40 V. KHUYEÁN NGHÒ 47 A. Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù theå laøm gì ñeå taêng cöôøng hieäu quaû hoaït ñoäng? 47 B. Chính Phuû coù theå laøm gì ñeå hoã trôï phaùt trieån caùc hieäp hoäi doanh nghieäp? 49 C. MPDF, Quyõ Chaâu AÙ vaø caùc toå chöùc quoác teá khaùc coù theå hôïp taùc vaø hoã trôï caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam nhö theá naøo? 51 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 53 i PHUÏ LUÏC 55 1. Danh saùch moät soá hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam 55 2 Phieáu tröng caàu yù kieán veà hoaït ñoäng cuûa caùc hoäi doanh nghieäp 67 BIEÅU ÑOÀ Hình 1.1 - Phaân boá maãu ñieàu tra (theo ñòa baøn) 5 Hình 1.2 - Tyoe leä traoe lôøi (theo thaønh phoá) 6 Hình 1.3 - Phaân boá maãu ñieàu tra (theo nghaønh) 6 Hình 1.4 - Taêng tröôoeng voán ôoe caùc doanh nghieäp ñöôïc ñieàu tra 6 Hình 1.5 - Khoù khaên lôùn nhaát cuoea doanh nghieäp (trong maãu ñieàu tra) 7 Hình 3.1 - Daïng cô caáu toå chöùc hieäp hoäi doanh nghieäp thöôøng gaëp 26 Hình 4.1 - Soá hieäp hoäi doanh nghieäp maø doanh nghieäp tham gia 31 Hình 4.2 - Tyoe leä doanh nghieäp tham gia hieäp hoäi (theo ñòa phöông) 31 Hình 4.3 - Möùc ñoä tham gia hieäp hoäi (theo voán ñaêng kyù) 32 Hình 4.4 - Möùc ñoä tham gia hieäp hoäi (theo soá lao ñoäng) 32 Hình 4.5 - Tyoe leä tham gia hieäp hoäi doanh nghieäp (theo ngaønh) 32 Hình 4.6 - Möùc ñoä tham gia hieäp hoäi cuoea doanh nghieäp 33 (phaân nhoùm theo thôøi ñieåm ñaêng kyù) Hình 4.7 - Caùc lyù do khieán doanh nghieäp tham gia hieäp hoäi 33 Hình 4.8 - Doanh nghieäp ñaùnh giaù caùc hoaït ñoäng, chöùc naêng cuoea caùc hieäp hoäi doanh nghieäp (baèng caùc cho ñieåm töø 1 ñeán 5) 39 Hình 4.9 - Ñieåm ñaùnh giaù trung bình ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng cuoea hieäp hoäi 40 HOÄP Hoäp 1 - Thaønh laäp moät hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam 13 Hoäp 2 - Ba hieäp hoäi doanh nghieäp trong ngaønh nhöïa 20 Hoäp 3 - VCCI vôùi chöùc naêng ñaïi dieän lôïi ích cho doanh nghieäp 36 Hoäp 4 - Thu hoäi phí thì aùy naùy 41 Hoäp 5 - Khuyeán nghò cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam 48 ii CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT DANIDA Cô quan Phaùt trieån Quoác teá Ñan Maïch DI Lieân ñoaøn Coâng nghieäp Ñan Maïch DNVVN Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû GCOP Ban Toå chöùc Caùn boä Chính phuû GTZ Toå chöùc Hôïp taùc Kyõ thuaät Ñöùc HASMEA Lieân hieäp caùc Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû Haø noäi HÑBT Hoäi ñoàng Boä tröôûng ILO Toå chöùc Lao ñoäng Quoác teá LMHTX Lieân minh Hôïp taùc xaõ MIS Heä thoáng ñaøo taïo veà quaûn lyù MPDF Chöông trình Phaùt Trieån Döï aùn Meâ Koâng SIYB Khôûi söï vaø Phaùt trieån Doanh nghieäp TP HCM Thaønh phoá Hoà Chí Minh UNIDO Toå chöùc Phaùt trieån Coâng nghieäp Lieân Hieäp Quoác VCCI Phoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp Vieät Nam VUSTA Lieân hieäp caùc Hoäi Khoa hoïc Kyõ thuaät Vieät Nam ZDH Lieân ñoaøn Thuû coâng Ñöùc iii LÔØI TÖÏA Baûn baùo caùo naøy ñöa ra ñaùnh giaù toång quaùt veà hieän traïng caùc Hieäp hoäi Doanh nghieäp ôû Vieät Nam. Baùo caùo naøy ñöôïc söû duïng laøm taøi lieäu cô sôû cho MPDF vaø Quyõ Chaâu AÙ trong vieäc xaây döïng keá hoaïch vaø ñöa ra döï aùn nhaèm phoái hôïp hoaït ñoäng vôùi caùc Hieäp hoäi Doanh nghieäp. Baûn baùo caùo naøy laø moät chuyeân ñeà nghieân cöùu phoái hôïp giöõa MPDF vaø Quyõ Chaâu AÙ, vaø ñöôïc phaùt haønh roäng raõi. Cuoäc nghieân cöùu naøy ñaõ ñöôïc hoaøn thaønh vôùi söï ñoùng goùp cuûa raát nhieàu caù nhaân. Hai anh Phan Quoác Anh vaø Toâ Haûi Anh ñaõ tham ra vôùi nhoùm taùc giaû trong vieäc khaûo saùt thöïc teá. Hôn nöõa, anh Phan Quoác Anh phuï traùch vieäc nhaäp vaø xöû lyù döõ lieäu cho nghieân cöùu, anh Toâ Haûi Anh thöïc hieän vieäc dòch baûn baùo caùo sang tieáng Vieät. Baûn dòch tieáng Vieät cuûa baùo caùo naøy cuõng nhaän ñöôïc söï ñoùng goùp cuûa anh Thaùi Baûo Anh (tö vaán cuûa Quyõ Chaâu AÙ), anh Döông Thaønh Trung vaø chò Leâ Bích Haïnh, laøm vieäc taïi MPDF. Baûn thaûo cuûa baùo caùo naøy (toaøn boä hay moät phaàn) ñaõ ñöôïc ñoïc vaø nhaän yù kieán ñoùng goùp töø caùc oâng Mario Fischel vaø John Mckenzie laøm vieäc taïi MPDF; caùc oâng Barnett F. Baron vaø Franck S. Wiebe laøm vieäc taïi Quyõ Chaâu AÙ; oâng Myles McGregor-Lowndes töø Tröôøng Ñaïi hoïc Queensland; baø Phaïm Chi Lan laøm vieäc taïi Phoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp Vieät Nam; oâng Phaïm Nguyeân Toaøn laøm vieäc taïi LEADCO; oâng Mark Sidel töø Tröôøng Ñaïi hoïc Luaät Iowa; luaät sö Milton Lawson töø Freshfields; vaø caùc nhaø tö vaán ñoäc laäp Edmund J. Malesky vaø Stanford Smith. Caùc yù kieán ñoùng goùp cuûa caùc oâng/baø keå treân ñaõ giuùp taùc giaû raát nhieàu trong quaù trình söûa ñoåi boå sung ñeå hoaøn thieän baûn baùo caùo naøy. v TOÙM TAÉT GIÔÙI THIEÄU Thoâng qua vieäc ñaïi dieän cho quyeàn lôïi cuûa doanh nghieäp vaø thöïc hieän caùc hoaït ñoäng hoã trôï cuï theå cho hoäi vieân cuûa mình, caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù theå ñoùng vai troø chuû choát trong vieäc taïo ñieàu kieän cho khu vöïc kinh teá tö nhaân phaùt trieån lôùn maïnh. Vieät Nam hieän coù khoaûng 200 hieäp hoäi doanh nghieäp, trong ñoù moät soá hieäp hoäi ñang ngaøy caøng lôùn maïnh. Tuy nhieân caùc hieäp hoäi vaãn coøn coù nhöõng haïn cheá trong vieäc thöïc hieän nhieàu chöùc naêng maø caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ôû caùc nöôùc khaùc thöôøng laøm. Nhaän thöùc ñöôïc raèng caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù theå vaø caàn ñoùng moät vai troø quan troïng trong vieäc thuùc ñaåy tieán trình phaùt trieån cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân ôû Vieät Nam, Chöông Trình Phaùt trieån Döï aùn Meâ Koâng (MPDF) vaø Quyõ Chaâu AÙ (TAF) ñaõ tieán haønh nghieân cöùu vaø ñöa ra baùo caùo naøy veà vai troø cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñoái vôùi khu vöïc kinh teá tö nhaân ñang hình thaønh vaø phaùt trieån ôû Vieät Nam. MUÏC TIEÂU Muïc ñích cuûa nghieân cöùu naøy laø xem xeùt caùc hieäp hoäi doanh nghieäp nhö moät nhoùm, nghieân cöùu tình hình hieän taïi cuûa hoï vaø ñöa ra nhöõng nhaän xeùt khaùi quaùt vaø khuyeán nghò cho söï phaùt trieån caùc hieäp hoäi doanh nghieäp noùi chung. Nhöõng muïc tieâu chính cuûa baùo caùo naøy laø: 1. xaùc ñònh vaø ñaùnh giaù nhöõng ñaëc ñieåm chính cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam vaø nhöõng ñieàu kieän hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi doanh nghieäp; 2. phaân tích vai troø vaø thöïc traïng hieän nay cuûa caùc caâu laïc boä vaø hieäp hoäi doanh nghieäp trong vieäc hoã trôï doanh nghieäp Vieät Nam. Taøi lieäu naøy khoâng nhaèm ñeà ra moät chöông trình phaùt trieån chi tieát cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam. Baùo caùo naøy ñöa ra moät böùc tranh thöïc traïng vôùi caùc vaán ñeà coøn toàn taïi, laøm cô sôû ban ñaàu cho MPDF vaø Quyõ Chaâu AÙ xaây döïng caùc keá hoaïch vaø thieát keá caùc döï aùn hôïp taùc vôùi caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. CAÙC PHAÙT HIEÄN CHÍNH Chöùc naêng cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Hieän nay coù khoaûng 200 hieäp hoäi doanh nghieäp hoaït ñoäng treân toaøn quoác. Coù theå chia hoaït ñoäng cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam thaønh ba nhoùm chính: ñaïi dieän quyeàn lôïi, dòch vuï hoã trôï kinh doanh vaø caùc hoaït ñoäng khaùc. Ñaïi dieän quyeàn lôïi Chöùc naêng chính cuûa ña soá caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, nhaát laø nhöõng hieäp hoäi lôùn, laø ñaïi dieän vaø taêng cöôøng quyeàn lôïi cho caùc hoäi vieân cuûa mình trong caùc quan heä caû trong nöôùc vaø quoác teá. Chöùc naêng naøy bao goàm vieäc duy trì ñoái thoaïi vôùi chính phuû veà luaät vaø chính saùch chi phoái hoaït ñoäng cuûa coäng ñoàng doanh nghieäp, vaø quan heä vôùi caùc cô quan toå chöùc trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. vii CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Dòch vuï hoã trôï kinh doanh Dòch vuï hoã trôï kinh doanh bao goàm taát caû nhöõng dòch vuï phi taøi chính maø doanh nghieäp coù theå coù nhu caàu: ñaøo taïo, tö vaán kyõ thuaät, toå chöùc hoäi chôï thöông maïi, trieån laõm, hoäi thaûo, hoäi nghò chuyeân ñeà, môû roäng giao löu quan heä kinh doanh, thu thaäp vaø cung caáp thoâng tin veà nhöõng vaán ñeà coù taùc ñoäng ñeán hoäi vieân. Caùc hoaït ñoäng khaùc Haàu heát caùc hieäp hoäi, ñaëc bieät laø caùc toå chöùc nhoû, tham gia caùc hoaït ñoäng ñoùng goùp xaõ hoäi vaø nhaân ñaïo. Moät soá hieäp hoäi haøng naêm quyeân tieàn ñeå uûng hoä ñoàng baøo bò baõo luït hay gaëp naïn ñoùi, quyeân goùp cho ngöôøi taøn taät, caùc gia ñình lieät só vaø caùc baø meï Vieät Nam anh huøng. Ñaùnh giaù veà hoaït ñoäng hieän taïi cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp vaø caùc doanh nghieäp thaønh vieân cho raèng caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñaõ töông ñoái thaønh coâng trong caùc hoaït ñoäng: Cung caáp thoâng tin chính saùch, phaùp luaät Kieán nghò veà chính saùch, quy ñònh lieân quan ñeán doanh nghieäp Taäp huaán, ñaøo taïo ngaén haïn Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp vaãn coøn yeáu ôû caùc hoaït ñoäng: Tö vaán, hoã trôï cho hoäi vieân Cung caáp thoâng tin thò tröôøng, giaù caû Hoã trôï tieáp caän thò tröôøng trong nöôùc vaø thò tröôøng xuaát khaåu Veà chöùc naêng ñaïi dieän cho lôïi ích cuûa doanh nghieäp, chæ caùc hieäp hoäi lôùn nhaát vaø noåi tieáng nhaát nhö Phoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp Vieät Nam (VCCI), Hieäp hoäi Coâng thöông Haø Noäi (HUAIC) vaø Hieäp hoäi Coâng thöông Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø thöôøng xuyeân tham gia ñoùng goùp yù kieán trong quaù trình hoaïch ñònh chính saùch vaø phaùp luaät vôùi Chính phuû. Ba toå chöùc naøy tham gia ñoùng goùp yù kieán cho caùc Ban soaïn thaoeo luaät cuoea Chính phuû trong vieäc soaïn thaûo caùc luaät vaø quy ñònh môùi coù lieân quan ñeán coäng ñoàng doanh nghieäp, vaø trong tröôøng hôïp cuoea VCCI laø töï mình tham gia caùc ban soaïn thaoeo naøy. Söï tham gia naøy nhieàu khi coù aûnh höôûng tích cöïc roõ reät ñeán nhöõng chính saùch ñoái vôùi khu vöïc kinh teá tö nhaân. Veà chöùc naêng cung caáp dòch vuï hoã trôï, Caùc hieäp hoäi thöøa nhaän raèng hoaït ñoäng cung caáp dòch vuï hoã trôï kinh doanh cho hoäi vieân coøn töông ñoái yeáu. Nhìn chung, caùc dòch vuï haàu nhö chæ döøng laïi ôû möùc phoå bieán thoâng tin baèng baûn tin hay baùo, tö vaán phaùp luaät cho töøng tröôøng hôïp cuï theå vaø toå chöùc ñaøo taïo. Caùc hieäp hoäi vaø thaønh vieân ñeàu mong muoán hieäp hoäi coù theå cung caáp caùc dòch vuï moät caùch toát hôn vôùi chaát löôïng chuyeân saâu hôn, ñaëc bieät trong caùc lónh vöïc veà tö vaán phaùp luaät, xuùc tieán thöông maïi vaø hoã trôï veà kyõ thuaät. Caùc khoù khaên coøn toàn taïi cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Nhu caàu vaø ñoøi hoûi cuûa caùc doanh nghieäp raát lôùn, vaø seõ khoâng thöïc teá neáu cho raèng moät hieäp hoäi doanh nghieäp coù theå giaûi quyeát vaø giuùp ñôõ doanh nghieäp trong moïi vaán ñeà. Coù nhöõng khoù khaên cuûa doanh nghieäp maø haàu heát hieäp hoäi khoâng theå giuùp ñöôïc gì. Tuy nhieân, viii Toùm taét trong lónh vöïc ñaïi dieän quyeàn lôïi vaø cung caáp dòch vuï hoã trôï kinh doanh, caùc hieäp hoäi coù moät soá caùch hoã trôï hoäi vieân. Hieän taïi, nhieàu hieäp hoäi khoâng theå thöïc hieän hieäu quaû caùc caùch ñoù bôûi hoï thieáu nhöõng nguoàn löïc caàn thieát vaø chöa ñöôïc ñaøo taïo ñeå tieán haønh nhöõng hoaït ñoäng naøy. Beân caïnh ñoù, do chöa coù moät khung phaùp lyù thoáng nhaát vaø thuaän lôïi xaùc ñònh roõ quyeàn vaø nghóa vuï cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp neân caùc hieäp hoäi caøng khoù coù theå vöôït leân treân möùc ñoä hoaït ñoäng vaø naêng löïc hieän taïi. Thieáu caùc nguoàn löïc Caùc hieäp hoäi hieän döïa vaøo boán nguoàn thu nhaäp: ngaân saùch nhaø nöôùc, phí thu ñöôïc töø cung caáp dòch vuï, hoäi phí vaø caùc khoaûn taøi trôï (töø hoäi vieân cuõng nhö nhöõng toå chöùc, caù nhaân ngoaøi hoäi). Tuy nhieân, nhöõng nguoàn naøy khoâng oån ñònh vaø khoâng thöôøng xuyeân, do vaäy caùc hieäp hoäi khoâng theå xaây döïng vaø phaùt trieån hoaït ñoäng cuûa mình döïa treân moät ngaân quyõ xaùc ñònh. Thieáu naêng löïc, thieáu caùn boä chuyeân traùch Trình ñoä chuyeân nghieäp cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam vaãn coøn yeáu. Caùc hieäp hoäi nhoû vaø caùc hieäp hoäi caáp tænh thöôøng khoâng coù caùn boä chuyeân traùch. Laõnh ñaïo cuûa hieäp hoäi thöôøng laø caùc doanh nhaân, hoï coù ít thôøi gian ñeå gaén boù vôùi coâng vieäc cuûa hieäp hoäi. Caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà trung öông thöôøng gaén vôùi toång coâng ty nhaø nöôùc trong ngaønh, vaø nhaân söï cuûa hieäp hoäi thöôøng cuõng chính laø nhaân vieân cuûa toång coâng ty. Nhìn chung, nhaân söï caùc hieäp hoäi khoâng ñöôïc trang bò chuyeân moân ñeå cung caáp dòch vuï hoã trôï cho caùc hoäi vieân. Nguyeân nhaân chuû yeáu cuûa vaán ñeà naøy laø vaán ñeà taøi chính - khoâng coù tieàn, hieäp hoäi khoâng theå thueâ nhöõng ngöôøi coù naêng löïc laøm cho hieäp hoäi. Thieáu moät khung phaùp lyù cho vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån hieäp hoäi Khung phaùp lyù hieän haønh coøn chöa heä thoáng hoùa vaø phöùc taïp, vôùi caùc thuû tuïc ñaêng kyù phöùc taïp (ñoøi hoûi laøm vieäc vôùi quaù nhieàu cô quan vaø nhieàu böôùc), do ñoù coù theå caûn trôû vieäc thaønh laäp caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù tieàm naêng phaùt trieån maïnh vaø ñoùng goùp vaøo söï phaùt trieån kinh doanh. Hôn nöõa, nhöõng hieäp hoäi ñaõ ñöôïc thaønh laäp khoâng ñöôïc nhaän nhöõng öu ñaõi nhö mieãn giaûm thueá ñoái vôùi thu nhaäp töø caùc hoaït ñoäng chính cuûa hieäp hoäi vaø khaáu tröø thueá cho hoäi phí thu ñöôïc töø caùc hoäi vieân, nhöõng öu ñaõi maø neáu coù thì coù theå naâng cao naêng löïc taøi chính cuûa caùc hieäp hoäi vaø cho pheùp hoï daønh nhieàu nguoàn löïc hôn cho caùc hoaït ñoäng hoã trôï hoäi vieân. Maëc duø cô cheá phaùp luaät coù caùc ñieàu khoaûn taïo ñieàu kieän cho chöùc naêng ñaïi dieän quyeàn lôïi, nhöng caùc ñieàu khoaûn naøy khoâng ñöôïc thöïc hieän nhaát quaùn vaø phaàn lôùn chæ coù lôïi cho caùc hieäp hoäi lôùn vaø coù tieáng. KHUYEÁN NGHÒ Sau ñaây laø nhöõng khuyeán nghò cuûa taùc giaû veà phaùt trieån vaø hoã trôï caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, daønh cho cho ba nhoùm coù lieân quan ñeán söï phaùt trieån cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân: 1) caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, 2) chính phuû vaø 3) caùc toå chöùc vaø cô quan taøi trôï. Nhieàu khuyeán nghò trong soá naøy coù töông ñoàng vôùi caùc khuyeán nghò maø chính caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñöa ra. ix CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù theå laøm gì ñeå taêng cöôøng hieäu quaû hoaït ñoäng? Caùc hieäp hoäi caàn coá gaéng "chuyeân nghieäp hoùa" caùc hoaït ñoäng vaø dòch vuï. Haàu heát caùc hieäp hoäi ña ngaønh vaø ñôn ngaønh lôùn ñeàu coù caùc boä phaän chöùc naêng phuï traùch vieäc phaùt trieån hoäi vieân, ñaøo taïo vaø cung caáp thoâng tin. Moät soá hieäp hoäi coøn coù caùc hoaït ñoäng tö vaán, xuùc tieán thöông maïi vaø vaän ñoäng chính saùch. Tuy nhieân, nhieàu hoaït ñoäng hieän ñöôïc tieán haønh töï phaùt, khoâng coù keá hoaïch. Ngoaøi caùc hoaït ñoäng nhö hieän nay, caùc hieäp hoäi doanh nghieäp caàn chuyeån höôùng phaùt trieån nhöõng saûn phaåm chính cuûa mình trong caùc lónh vöïc naøy. Nhöõng saûn phaåm naøy phaûi ñaùp öùng chính xaùc nhu caàu vaø mong muoán cuûa hoäi vieân, vaø hoäi vieân seõ phaûi traû phí dòch vuï cho nhöõng saûn phaåm naøy. Vieäc thu hoäi phí, thu phí dòch vuï vaø gaây quyõ phaûi ñöôïc caùc hieäp hoäi öu tieân. Hieäp hoäi doanh nghieäp khoâng theå thöïc hieän toát chöùc naêng cuûa mình neáu khoâng coù moät nguoàn kinh phí oån ñònh, nhöng thöïc teá haàu heát caùc hieäp hoäi ôû Vieät Nam coù möùc hoäi phí vaø phí dòch vuï thaáp. Theâm vaøo ñoù, coù moät taâm lyù chung cuûa laõnh ñaïo, caùn boä hieäp hoäi vaø hoäi vieân cho raèng hieäp hoäi hoaït ñoäng chöa ñuû hieäu quaû ñeå coù theå thu hoäi phí vaø phí dòch vuï. Do vaäy, hieän nay caùc hieäp hoäi phaûi döïa vaøo caùc nguoàn kinh phí khaùc ñeå toàn taïi. Ñieàu naøy veà laâu daøi laø khoâng beàn vöõng - caùc hieäp hoäi caàn coù cô cheá taïo vaø thu hoäi phí, phí dòch vuï toát hôn. Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp neân xaây döïng bieåu cuï theå veà hoäi phí vaø phí dòch vuï, ñi ñoâi vôùi thuû tuïc yeâu caàu thanh toaùn thöôøng xuyeân. Tröôùc maét, caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam neân tìm söï giuùp ñôõ töø caùc toå chöùc quoác teá hoaït ñoäng trong lónh vöïc phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân veà caû tö vaán kyõ thuaät vaø hoã trôï taøi chính. Khi caùc hieäp hoäi lôùn maïnh theâm thì taøi trôï giaûm. Kinh nghieäm quoác teá veà phaùt trieån hieäp hoäi doanh nghieäp cho thaáy raèng trong coâng taùc naøy neân ñaët ra keá hoaïch thôøi gian cuï theå ngay töø ñaàu, giaûm daàn söï hoã trôï, ñeå cho hieäp hoäi taêng söï töï löïc trong moät thôøi gian töông ñoái ngaén. Chính phuû coù theå laøm gì ñeå hoã trôï phaùt trieån caùc hieäp hoäi doanh nghieäp? Quy ñònh hoaù vaø môoe roäng söï tham gia cuûa hieäp hoäi doanh nghieäp vaøo quaù trình hoaïch ñònh chính saùch vaø luaät phaùp, thoâng qua taêng cöôøng thöïc thi nhöõng quy ñònh hieän haønh, trong ñoù yeâu caàu caùc boä phaûi laáy yù kieán cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp tröôùc khi ban haønh vaên baûn phaùp luaät môùi lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh. Ñeå taïo cô sôû phaùp lyù cao hôn cho nhöõng ñieàu khoaûn naøy, neân ñöa chuùng vaøo luaät chung veà hieäp hoäi doanh nghieäp ñang ñöôïc nghieân cöùu. Vieäc tham gia chính thöùc vaø roäng raõi naøy cuûa caùc doanh nghieäp seõ naâng cao chaát löôïng cuûa caùc luaät vaø quy ñònh kinh teá baèng caùch cung caáp nhöõng yù kieán phaûn hoài caàn thieát cho chính phuû tröôùc khi ban haønh. Trong quaù trình thöïc hieän, caùc doanh nghieäp seõ bôùt bò baát ngôø vì nhöõng thay ñoåi ñoät ngoät aûnh höôûng ñeán chi phí saûn xuaát kinh doanh. Vieäc tham gia cuõng giuùp cho khaâu thöïc hieän vì noù taêng cöôøng söï uûng hoä vaø hieåu bieát cuûa coâng chuùng veà nhöõng luaät vaø quy ñònh môùi. Cuoái cuøng, ñieàu naøy seõ giuùp cho caùc nhaø kinh doanh vaø ñaàu tö coù ñöôïc moâi tröôøng phaùp lyù oån ñònh vaø döï baùo ñöôïc. Caûi thieän moâi tröôøng phaùp lyù ñeå cho pheùp caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñöôïc thaønh laäp, phaùt trieån vaø thöïc hieän nhöõng chöùc naêng chính cuûa mình. Moâi tröôøng phaùp lyù ñoái vôùi caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam caàn phaûi phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh teá, chính trò vaø xaõ hoäi x Toùm taét Vieät Nam vaø ñaùp öùng ñöôïc nhöõng nhu caàu taïi ñaây. Tuy nhieân, khi tieán haønh xaây döïng nhöõng quy ñònh môùi veà caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, seõ raát coù ích neáu chính phuû tham khaûo nhöõng chuaån möïc vaø thoâng leä cuûa quoác teá trong lónh vöïc naøy. Nhìn chung, kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc khaùc cho thaáy caùc luaät, quy ñònh vaø heä thoáng quaûn lyù ñoái vôùi caùc hieäp hoäi vöøa phaûi hôïp lyù vaø traùnh söï laïm duïng, vöøa ñaûm baûo khoâng taïo gaùnh naëng kìm haõm söï ra ñôøi cuûa caùc hieäp hoäi cuõng nhö caûn trôû vieäc thöïc hieän caùc hoaït ñoäng hôïp phaùp cuûa hoï. Veà vaán ñeà naøy, caùc quy ñònh ñöôïc ñeà ra caàn ñaûm baûo: Vieäc thaønh laäp caùc hieäp hoäi doanh nghieäp töông ñoái nhanh choùng, deã daøng vaø khoâng toán keùm. Khung phaùp lyù khoâng neân aùp ñaët nhöõng ñieàu kieän haïn cheá (ví duï nhö yeâu caàu taát caû hoäi vieân phaûi hoaït ñoäng cuøng ngaønh hay cuøng ñòa phöông) hay nhöõng thuû tuïc röôøm raø (ví duï nhö yeâu caàu moät soá giaáy pheùp vaø vaên baûn chaáp thuaän cuûa nhieàu cô quan nhaø nöôùc) coù theå kìm haõm söï ra ñôøi cuûa caùc hieäp hoäi. Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñöôïc mieãn thueá thu nhaäp töø caùc "hoaït ñoäng chính" (ví duï nhö thu hoäi phí, caáp giaáy chöùng nhaän vaø cung caáp caùc dòch vuï hoã trôï kinh doanh). Caùc caù nhaân vaø doanh nghieäp ñöôïc khaáu tröø thueá khi ñoùng hoäi phí cho hieäp hoäi doanh nghieäp. Nhöõng ñieàu khoaûn toái thieåu caàn thieát ñoái vôùi hoaït ñoäng vaø quaûn lyù cuûa hieäp hoäi doanh nghieäp caàn ñöôïc neâu trong ñieàu leä cuûa hieäp hoäi. Nhöõng ñieàu khoaûn naøy neân bao haøm moät cô cheá chòu traùch nhieäm, ñaûm baûo hieäp hoäi theo ñuùng muïc tieâu cuûa mình vaø ñaùp öùng yeâu caàu cuûa hoäi vieân. Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp neân coù quyeàn ñeà xuaát yù töôoeng xaây döïng caùc luaät vaø quy ñònh lieân quan ñeán moâi tröôøng kinh doanh. Vieäc baùo caùo cho caùc cô quan quaûn lyù neân ñôn giaûn vaø thoáng nhaát giöõa caùc cô quan nhaø nöôùc ñeán möùc cao nhaát coù theå ñöôïc. Neân coù moät danh muïc trung öông cho taát caû caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Ñeå taêng traùch nhieäm cuûa caùc hieäp hoäi vaø loøng tin cuûa coâng chuùng ñoái vôùi hieäp hoäi, coâng chuùng caàn phaûi ñöôïc tieáp caän danh muïc naøy, vaø caàn quy ñònh roõ caùc quy ñònh veà caùch tieáp caän. Chính phuû neân xem xeùt vieäc taêng cöôøng uûy thaùc nhöõng nhieäm vuï vaø hoaït ñoäng khuyeán khích phaùt trieån DNVVN cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Theo Nghò ñònh 90/2001/CP-ND veà DNVVN vaø döï thaûo Chieán löôïc Toång theå veà Xoùa ñoùi vaø Phaùt trieån, chieán löôïc cuûa chính phuû hieän nay ñoái vôùi khu vöïc kinh teá tö nhaân vaø caùc DNVVN bao haøm caùc vieäc: taïo ñieàu kieän thaønh laäp caùc quyõ hoã trôï ñaàu tö, caùc ngaân haøng chuyeân cung caáp caùc dòch vuï cho caùc DNVVN, caùc trung taâm hoã trôï kyõ thuaät cho DNVVN, caùc tröôøng ñaøo taïo, caùc trung taâm xuùc tieán thöông maïi, v.v. Trong soá caùc vieäc ñoù, nhieàu vieäc coù theå ñöôïc thöïc hieän moät caùch hieäu quaû bôûi nhöõng ñôn vò tö nhaân cung caáp dòch vuï hoã trôï kinh doanh vaø caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù moät vò theá ñaëc bieät trong vieäc cung caáp nhieàu loaïi hình dòch vuï hoã trôï kinh doanh ña daïng vì caùc hieäp hoäi coù khaùch haøng chính laø hoäi vieân vaø caùc hieäp hoäi hieåu roõ nhu caàu cuûa doanh nghieäp. Hôn nöõa, khaùc vôùi caùc ñôn vò tö nhaân cung caáp dòch vuï hoã trôï kinh doanh, caùc hieäp hoäi doanh nghieäp tieán haønh hoaït ñoäng naøy khoâng nhaèm muïc ñích lôïi nhuaän - hoï chæ caàn thu hoài chi phí hoaït ñoäng, neân phí dòch vuï coù theå thaáp hôn vaø phuø hôïp hôn vôùi hoäi vieân. Vì vaäy, chính phuû neân xem xeùt vieäc chuyeån giao moät soá nhieäm vuï naøy cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. xi CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG MPDF, Quyõ Chaâu AÙ vaø caùc toå chöùc quoác teá khaùc coù theå hôïp taùc vaø hoã trôï caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam nhö theá naøo? Caùc toå chöùc quoác teá neân taêng cöôøng hoã trôï kyõ thuaät vaø caáp kinh phí ban ñaàu cho vieäc xaây döïng naêng löïc cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Nhö ñaõ ñeà caäp ôû phía treân, veà daøi haïn caùc hieäp hoäi doanh nghieäp caàn phaûi trôû thaønh toå chöùc hoaït ñoäng töï löïc, taïo ngaân quyõ töø caùc nguoàn noäi boä. Tuy nhieân, ña soá hieäp hoäi hieän coøn thieáu naêng löïc quaûn lyù vaø kyõ thuaät ñeå coù theå hoaït ñoäng hieäu quaû. Caùc toå chöùc quoác teá vaø caùc toå chöùc phi chính phuû, trong ñoù coù MPDF vaø Quyõ Chaâu AÙ, neân tieáp tuïc coâng vieäc hoã trôï xaây döïng naêng löïc cho caùc hieäp hoäi maø moät soá toå chöùc ñaõ khôûi ñaàu. Caùc chöông trình xaây döïng naêng löïc caàn chuù troïng vaán ñeà naêng löïc cuûa ñoäi nguõ caùn boä, quaûn lyù vaø phaùt trieån hieäp hoäi, vieäc taïo thu nhaäp töø thu phí vaø cung caáp dòch vuï chuyeân nghieäp cho hoäi vieân. Caùc toå chöùc quoác teá neân tham döï vaøo hai nhoùm: 1) hoã trôï coù chieàu saâu nhöõng hieäp hoäi hieän theå hieän ra coù tieàm naêng lôùn vaø 2) ñaøo taïo toång hôïp cho phaàn lôùn caùc hieäp hoäi. Do ñaõ coù moät soá caùc toå chöùc quoác teá hoaït ñoäng trong lónh vöïc naøy (vaø saép tôùi chaéc seõ coù nhieàu hôn nöõa), ñieàu quan troïng laø caùc toå chöùc quoác teá caàn phaûi tieán haønh trao ñoåi thöôøng xuyeân ñeå tìm ra cô hoäi phoái hôïp vaø traùnh choàng cheùo trong hoaït ñoäng. xii I. GIÔÙI THIEÄU A. BOÁI CAOENH VAØ TÍNH CAÀN THIEÁT CUOEA ÑEÀ TAØI NGHIEÂN CÖÙU Trong hai naêm röôõi qua ñaõ coù moät soá moác phaùt trieån quan troïng cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân Vieät Nam. Thaùng 1/2000, Luaät Doanh nghieäp baét ñaàu coù hieäu löïc, ñôn giaûn hoùa raát nhieàu quy trình ñaêng kyù kinh doanh, khieán cho soá caùc doanh nghieäp tö nhaân coù ñaêng kyù kinh doanh ôû Vieät Nam gia taêng ñaùng keå.1 Thaùng 11/2001, Nghò ñònh cuûa Chính phuû soá 90/2001/NÑ-CP veà Trôï giuùp phaùt trieån caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ñöôïc thoâng qua, ñöa ra ñònh nghóa chính thöùc veà doanh nghieäp vöøa vaø nhoû vaø phaùc thaûo caùc chính saùch hoã trôï cuûa chính phuû ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. Thaùng 3/2002, Ban chaáp haønh Trung öông Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam ñaõ trieäu taäp moät phieân hoïp toaøn theå, taäp trung thaûo luaän veà söï phaùt trieån cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân. Nghò quyeát Trung öông 5 ñaõ khaúng ñònh khu vöïc kinh teá tö nhaân laø moät thaønh phaàn quan troïng trong neàn kinh teá quoác gia, khaúng ñònh raèng taát caû caùc thaønh phaàn kinh teá caàn phaûi ñöôïc ñoái xöû bình ñaúng, ñoàng thôøi ñeà ra nhieàu chính saùch nhaèm caûi thieän moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân. Nghò quyeát cuõng keâu goïi taêng cöôøng vai troø cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam vaø ñaët vaán ñeà caàn sôùm ban haønh moät nghò ñònh veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp.2 ÔOE nhieàu nöôùc caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñoùng vai troø chuû choát trong vieäc taïo ñieàu kieän cho khu vöïc kinh teá tö nhaân phaùt trieån lôùn maïnh, thoâng qua vieäc ñaïi dieän cho quyeàn lôïi cuûa doanh nghieäp vaø thöïc hieän caùc hoaït ñoäng hoã trôï cuï theå cho hoäi vieân. Vieät Nam hieän coù khoaûng 200 hieäp hoäi doanh nghieäp, trong ñoù moät soá hieäp hoäi ñang ngaøy caøng lôùn maïnh, nhöng hieän nay caùc hieäp hoäi coøn coù nhöõng haïn cheá trong vieäc thöïc hieän nhieàu chöùc naêng maø hieäp hoäi doanh nghieäp ôû caùc nöôùc khaùc thöôøng laøm. Vieäc caùc doanh nghieäp thieáu thoâng tin vaø thieáu naêng löïc laø nhöõng vaán ñeà maø thöôøng coù theå giaûi quyeát neáu doanh nghieäp coù söï hoã trôï töø beân ngoaøi. Tuy nhieân, ôû Vieät Nam chöa coù nhieàu caùc ñôn vò cung caáp chuyeân nghieäp caùc dòch vuï hoã trôï phaùt trieån doanh nghieäp (BDS), nhaát laø caùc dòch vuï veà marketing, xuùc tieán thöông maïi, veà tö vaán kyõ thuaät, veà ñaøo taïo, veà heä thoáng thoâng tin quaûn lyù (MIS), v.v.3 Caùc cô quan thuoäc nhaø nöôùc nhö caùc trung taâm xuùc tieán thöông maïi, caùc trung taâm ñaøo taïo vaø caùc vieän nghieân cöùu chæ cung caáp dòch vuï haïn cheá, thöôøng laø söû duïng kinh phí nhaø nöôùc caáp hoaëc kinh phí taøi trôï, vaø soá löôïng vaø chaát löôïng dòch vuï thöôøng tuyø thuoäc vaøo soá kinh phí ñöôïc caáp. Caùc ñôn vò tö nhaân cung caáp dòch vuï hoã trôï doanh nghieäp thì töông ñoái nhoû vaø yeáu, nhaát laø ôû nhöõng khu vöïc khoâng phaûi laø thaønh phoá lôùn. Ngay caû ñoái vôùi caùc dòch vuï maø coù löôïng cung lôùn (ví duï nhö heä thoáng thoâng tin quaûn lyù), chaát löôïng dòch vuï vaãn chæ ôû möùc caên baûn. Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp hieän cung caáp caùc dòch vuï ñôn giaûn veà ñaøo taïo, cung caáp thoâng tin vaø giao löu hôïp taùc/xuùc tieán thöông maïi. Tuy nhieân, hoï raát coù tieàm naêng phaùt trieån thaønh nhöõng ñôn vò cung caáp chuyeân nghieäp dòch vuï hoã trôï doanh nghieäp coù chaát löôïng. 1 Vaøo thaùng 1/2000, soá caùc doanh nghieäp tuoe nhaân ñaõ ñaêng kyù taêng gaáp hai laàn ­ töø döôùi 30.000 leân hôn 60.000 doanh nghieäp. 2 Nghò quyeát cuûa Hoäi nghò laàn thöù 5 Ban chaáp haønh trung öông Ñaûng khoaù 9: "Tieáp tuïc ñoåi môùi cô cheá, chính saùch, khuyeán khích, taïo ñieàu kieän phaùt trieån kinh teá tö nhaân." Vaên baûn nghò quyeát naøy coù theå tìm thaáy treân trang web http://www.cpv.org.vn cuûa Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam. 3 Dorothy Riddle vaø Traàn Vuõ Hoaøi, Business Services in Vietnam [Caùc dòch vuï hoã trôï kinh doanh ôû Vieät Nam], Baøn luaän veà khu vöïc tö nhaân laàn thöù 5 (Haø Noäi: MPDF, 1998). CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 1 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Vieät Nam coù caùc cô cheá ñeå caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñoùng goùp yù kieán vaø ñaïi dieän cho quyeàn lôïi cuûa doanh nghieäp. Vieäc ñaïi dieän quyeàn lôïi theå hieän roõ nhaát ôû taùc ñoäng trong quaù trình laäp phaùp. Trong thaäp nieân 90, moät soá hieäp hoäi doanh nghieäp ñaõ ngaøy caøng coù theâm cô hoäi ñeå ñöa ra caùc kieán nghò söûa ñoåi caùc döï thaûo luaät, vaø gaàn ñaây ñaïi dieän cuûa hoï cuõng ñaõ tham gia vaøo caùc ban soaïn thaûo luaät. Trong moät soá tröôøng hôïp, nhö Luaät Khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc naêm 1994 vaø môùi ñaây laø Luaät Doanh nghieäp, yù kieán ñoùng goùp cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñaõ daãn ñeán söûa ñoåi nhieàu ôû nhieàu döï thaûo luaät vaø goùp phaàn ñònh hình caùc luaät naøy.4 Tuy nhieân, nhöõng cô hoäi ñaïi dieän quyeàn lôïi naøy thöôøng chæ giôùi haïn ôû nhöõng luaät quan troïng coù aûnh höôûng roäng treân caû nöôùc, maø chöa tieáp caän ñöôïc vôùi nhieàu quy ñònh döôùi luaät do caùc boä ban haønh. Hôn nöõa, caùc hieäp hoäi doanh nghieäp tham gia trong nhöõng hoaït ñoäng ñoùng goùp yù kieán naøy nhìn chung môùi chæ döøng laïi ôû nhöõng hieäp hoäi lôùn hoaëc coù tieáng ­ noåi baät laø Phoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp Vieät Nam (VCCI), Hieäp hoäi Coâng thöông Haø Noäi, Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM, Hoäi ñoàng caùc nhaø doanh nghieäp treû Vieät Nam vaø caùc hoäi doanh nghieäp treû cuûa caùc thaønh phoá lôùn. Do ñoù, vaãn coù tieàm naêng ñeå taêng cöôøng söï tham gia cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp thöôøng xuyeân vaø roäng raõi hôn vaøo coâng taùc hoaïch ñònh chính saùch, luaät phaùp veà khu vöïc kinh teá tö nhaân. Nhaän thöùc raèng caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù khaû naêng vaø caàn ñoùng moät vai troø quan troïng trong söï phaùt trieån cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân Vieät Nam, Chöông trình Phaùt trieån Döï aùn Meâ Koâng (MPDF) vaø Quyõ Chaâu AÙ (TAF) ñaõ tieán haønh nghieân cöùu naøy veà vai troø cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñoái vôùi khu vöïc kinh teá tö nhaân ñang hình thaønh vaø phaùt trieån. B. MUÏC TIEÂU Ñaõ coù moät soá nghieân cöùu vaø baùo caùo moâ taû chi tieát veà caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam, do ñoù nghieân cöùu naøy khoâng coù yù ñònh laëp laïi nhöõng gì maø caùc nghieân cöùu ñoù ñaõ thöïc hieän.5 Thay vaøo ñoù, muïc ñích cuûa nghieân cöùu naøy laø xem xeùt caùc hieäp hoäi doanh nghieäp nhö moät nhoùm, nghieân cöùu tình hình hieän taïi cuûa hoï vaø ñöa ra nhöõng nhaän xeùt khaùi quaùt vaø khuyeán nghò cho söï phaùt trieån caùc hieäp hoäi doanh nghieäp noùi chung. Nhöõng muïc tieâu chính cuûa baùo caùo naøy laø: 1. xaùc ñònh vaø ñaùnh giaù nhöõng ñaëc ñieåm chính cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam vaø nhöõng ñieàu kieän hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi doanh nghieäp; 2. phaân tích vai troø vaø thöïc traïng hieän nay cuûa caùc caâu laïc boä vaø hieäp hoäi doanh nghieäp trong vieäc hoã trôï doanh nghieäp Vieät Nam. 4 Jonathan R. Stromseth, "Business Associations and Policy-making in Vietnam" [Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp vôùi vieäc hoaïch ñònh chính saùch ôû Vieät Nam], trong cuoán Governance in Vietnam: The Role of Organizations, do David Koh vaø Russell Hiang-Khng Heng bieân taäp (Singapore: Vieän nghieân cöùu Ñoâng Nam AÙ, saép xuaát baûn). 5 Xem Jonathan R. Stromseth, Reform and Response in Vietnam: State-Society Relations and the Changing Political Economy [Caûi caùch vaø phaûn hoài ôû Vieät Nam: Nhöõng quan heä nhaø nöôùc-xaõ hoäi vaø neàn kinh teá chính trò thay ñoåi], luaän vaên tieán só, Ñaïi hoïc Columbia, 1998, Chöông 3; Ñoã Anh Tuaán, Business Associations and Promotion of Small and Medium Enterprises in Vietnam [Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp vôùi vieäc khuyeán khích phaùt trieån caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ôû Vieät Nam], Taøi lieäu soá 7 cuûa SEPT (Ñöùc: Ñaïi hoïc Leipzig, 2001); Vision and Associates, Vietnam Assessment Report: Role and Performance of Chambers and Business Associations in Vietnam [Baùo caùo ñaùnh giaù Vieät Nam: Vai troø vaø hoaït ñoäng cuûa caùc phoøng vaø hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam] (Haø Noäi: Chöông trình hôïp taùc ZDH, 2001); MPDF, "Vietnamese Business Associations" [Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam] danh muïc toång hôïp (Haø Noäi: 2001). CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 2 Giôùi thieâäu Taøi lieäu naøy khoâng nhaèm ñeà ra moät chöông trình phaùt trieån chi tieát cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam. Noù seõ veõ ra moät böùc tranh thöïc traïng, laøm cô sôû ban ñaàu cho MPDF vaø Quyõ Chaâu AÙ xaây döïng caùc keá hoaïch vaø thieát keá caùc döï aùn hôïp taùc vôùi caùc hieäp hoäi doanh nghieäp.6 Caên cöù vaøo troïng taâm hoaït ñoäng cuûa MPDF laø phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân vaø troïng taâm hoaït ñoäng cuûa Quyõ Chaâu AÙ laø hoã trôï moâi tröôøng kinh doanh coù lôïi cho doanh nghieäp nhoû, nghieân cöùu naøy taäp trung vaøo nhöõng hieäp hoäi hieän ñang phuïc vuï khu vöïc kinh teá tö nhaân hoaëc coù khaû naêng laøm vieäc ñoù (thoâng qua vieäc cung caáp dòch vuï hoaëc ñaïi dieän quyeàn lôïi cho doanh nghieäp). Do vaäy, nhoùm nghieân cöùu coá gaéng tìm hieåu caû nhöõng nhoùm hoaït ñoäng coøn chöa chính thöùc (ví duï nhö caùc caâu laïc boä doanh nghieäp), vì caùc nhoùm naøy thöôøng naém vöõng caùc vaán ñeà lôïi ích vaø caùc moái quan taâm lo ngaïi cuûa caùc ñôn vò kinh teá tö nhaân.7 Nghieân cöùu ít chuù troïng hôn ñeán nhöõng hieäp hoäi maø ñoái töôïng chuû yeáu laø doanh nghieäp nhaø nöôùc. Ngoaøi ra, nghieân cöùu cuõng khoâng chuù troïng ñeán caùc hieäp hoäi cuûa caùc caù nhaân nhöõng nhaø chuyeân moân nhö nhöõng hieäp hoäi tröïc thuoäc Lieân hieäp caùc hoäi khoa hoïc kyõ thuaät Vieät Nam (VUSTA). Coù moät soá cuoäc phoûng vaán vôùi caùc hieäp hoäi thuoäc hai nhoùm naøy, nhöng ñoù chæ laø vì muïc ñích so saùnh, chöù khoâng phaûi laø troïng taâm nghieân cöùu. C. PHÖÔNG PHAÙP Cuoäc nghieân cöùu naøy söû duïng ba phöông phaùp thu thaäp thoâng tin chính laø: 1) ñieåm laïi döõ lieäu thöù caáp, 2) phoûng vaán baùn caáu truùc vaø 3) phieáu caâu hoûi ñieàu tra qua thö. 1. Ñieåm laïi caùc nguoàn thoâng tin thöù caáp Ñeå toång hôïp boái caûnh laøm cô sôû cho cuoäc nghieân cöùu vaø baùo caùo naøy, nhoùm nghieân cöùu ñaõ tìm hieåu kyõ löôõng caùc nguoàn thoâng tin thöù caáp veà caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam vaø moâi tröôøng phaùp lyù cuûa hoï. Tröôùc heát, nhoùm nghieân cöùu xem xeùt soá ít caùc nghieân cöùu vaø caùc baùo caùo ñaõ thöïc hieän veà chuû ñeà naøy. Sau ñoù, nhoùm nghieân cöùu khaûo saùt moät soá lôùn caùc vaên baûn phaùp luaät (bao goàm boä luaät, luaät, phaùp leänh, nghò ñònh, quyeát ñònh, chæ thò, thoâng tö, v.v.) veà hieäp hoäi ôû Vieät Nam noùi chung vaø veà hieäp hoäi doanh nghieäp noùi rieâng. Nhoùm ñaõ tham khaûo nhieàu nguoàn ñeå thu thaäp nhöõng vaên baûn phaùp luaät naøy, trong ñoù coù Cô sôû döõ lieäu luaät Vieät Nam, Coâng baùo vaø muïc Phaùp luaät Vieät Nam treân baùo Nhaân Daân (baûn ñieän töû). Nhöõng tôø baùo khaùc ñöôïc tham khaûo trong quaù trình nghieân cöùu laø Haø Noäi Môùi, Dieãn Ñaøn Doanh Nghieäp, Vietnam Economic Times, Vietnam Economic News vaø Vietnam Investment Review. 6 Trong ba naêm tôùi, MPDF seõ thöïc hieän moät maûng hoaït ñoäng môùi nhaèm hoã trôï phaùt trieån caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam vaø Caêm-pu-chia. Baùo caùo naøy ñaõ hoã trôï trong vieäc xaùc ñònh sô boä nhöõng ñoái taùc trong nöôùc vaø trong vieäc löïa choïn nhöõng loaïi hình hoaït ñoäng seõ ñöôïc tieán haønh trong döï aùn. 7 ÔOE Indonesia, moät hoaït ñoäng chính cuûa chöông trình hoã trôï DNVVN cuûa Quyõ chaâu aù laø thaønh laäp moät maïng löôùi dieãn ñaøn khu vöïc cho caùc chuû doanh nghieäp (teân goïi Forda), maïng löôùi ñöôïc Quyõ hoã trôï kyõ thuaät töø naêm 1997. Ngoaøi chöùc naêng vaän ñoäng chính saùch, Forda cung caáp cho caùc chuû doanh nghieäp nhoû cô hoäi ñeå giao löu vôùi nhau trong caû nöôùc, trao ñoåi thoâng tin veà coâng ngheä vaø cô hoäi thò tröôøng. Chöùc naêng vaän ñoäng chính saùch cuûa Forda ñaõ thu huùt nhieàu söï chuù yù cuûa beân ngoaøi, nhöng ñoái vôùi hoäi vieân thì chính trieån voïng lôïi ích thöông maïi tröïc tieáp ñaõ thu huùt söï quan taâm cuûa hoï nhieàu nhaát vaø khieán hoï ñoùng goùp taøi chính, goùp phaàn gaây döïng söï beàn vöõng laâu daøi cho Forda. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 3 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Nghieân cöùu taøi lieäu thöù caáp cuõng chuù troïng ñeán caùc ñieàu leä vaø baùo caùo cuûa chính caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Ñaëc bieät höõu ích laø nhöõng baøi phaùt bieåu thaúng thaén, cung caáp nhieàu thoâng tin giaù trò cuûa laõnh ñaïo caùc hieäp hoäi doanh nghieäp taïi hoäi nghò toaøn quoác vaøo thaùng 8 naêm 2000 do VCCI vaø Ban Toå chöùc Caùn boä Chính phuû (GCOP) ñoàng toå chöùc, baøn veà vaán ñeà naâng cao vai troø vaø hieäu quaû cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam.8 Thoâng tin töø caùc nguoàn thöù caáp ñöôïc söû duïng trong toaøn boä baûn baùo caùo, nhöng ñaëc bieät höõu ích trong vieäc soaïn thaûo Phaàn II cuûa baùo caùo veà moâi tröôøng phaùp lyù, nguoàn goác vaø lòch söû phaùt trieån cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam. 2. Khaûo saùt thöïc ñòa Vieäc khaûo saùt thöïc ñòa cuûa nghieân cöùu naøy ñöôïc tieán haønh töø ngaøy 7/9 ñeán ngaøy 4/11 naêm 2001 taïi naêm thaønh phoá: Haø Noäi vaø Haûi Phoøng ôû mieàn Baéc, Ñaø Naüng ôû mieàn Trung, TP HCM vaø Caàn Thô ôû mieàn Nam. Naêm thaønh phoá naøy ñöôïc löïa choïn vì ñaây laø nhöõng ñòa baøn nôi khu vöïc kinh teá tö nhaân phaùt trieån maïnh nhaát ôû Vieät Nam, laø ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï phaùt trieån cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù toå chöùc. Nhoùm nghieân cöùu ñaõ tieán haønh toång coäng 76 cuoäc phoûng vaán vaø 3 cuoäc thaûo luaän nhoùm vôùi caùc doanh nghieäp. Caùc cuoäc phoûng vaán bao goàm: 35 cuoäc phoûng vaán vôùi caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, bao goàm caùc hieäp hoäi trung öông, caùc chi nhaùnh cuûa Phoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp Vieät Nam (VCCI) ôû taát caû caùc thaønh phoá khaûo saùt, lieân minh hôïp taùc xaõ ôû taát caû caùc thaønh phoá khaûo saùt, caùc hieäp hoäi ngaønh caáp trung öông, caùc hieäp hoäi ngaønh caáp ñòa phöông, caùc hoäi doanh nghieäp treû ôû taát caû caùc thaønh phoá khaûo saùt vaø moät soá toå chöùc cuûa caùc nhaø chuyeân moân laø caù nhaân 2 cuoäc phoûng vaán vôùi caùc quan chöùc nhaø nöôùc ñeå tìm hieåu quan ñieåm cuûa chính phuû veà caùc hieäp hoäi doanh nghieäp 32 cuoäc phoûng vaán vôùi doanh nghieäp (phoûng vaán töøng doanh nghieäp) 3 cuoäc phoûng vaán vôùi caùc trung taâm dòch vuï phaùt trieån doanh nghieäp vöøa vaø nhoû 5 cuoäc phoûng vaán vôùi caùc toå chöùc quoác teá hieän ñang hoaëc ñaõ töøng laøm vieäc vôùi caùc hieäp hoäi doanh nghieäp.9 3. Ñieàu tra baèng phieáu caâu hoûi qua thö Moät phieáu caâu hoûi ñieàu tra ñaõ ñöôïc göûi ñeán 1920 doanh nghieäp thuoäc naêm thaønh phoá noùi treân. Toång coäng 414 phieáu ñaõ ñöôïc ñieàn vaø göûi laïi, tæ leä traû lôøi laø 21,6%. Vieät Nam hieän chöa coù moät cô sôû döõ lieäu toång hôïp veà caùc doanh nghieäp, do ñoù ñeå coù cô sôû choïn maãu ñieàu tra, nhoùm nghieân cöùu ñaõ xaây döïng cô sôû döõ lieäu caùc doanh nghieäp baèng thoâng tin thu thaäp töø raát nhieàu nguoàn. Toång coäng, cô sôû döõ lieäu naøy goàm 6377 doanh nghieäp. 8 Vaøo thaùng 8, 2000, GCOP ñaõ trôoe thaønh Boä Noäi vuï. Ñoái vôùi caùc thoâng tin lieân quan tôùi cuoäc gaëp giöõa VCCI vaø GCOP veà vai troø cuoea hieäp hoäi doanh nghieäp xin xem "Naâng cao vai troø vaø hieäu quaoe hoaït ñoäng cuoea caùc hieäp hoäi doanh nghieäp" Dieãn Ñaøn Doanh Nghieäp, 9/8/2000, trang 1. 9 Xem höôùng daãn phooeng vaán ôoe Phuï luïc 2. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 4 Giôùi thieâäu Sau khi xaây döïng cô sôû döõ lieäu, nhoùm nghieân cöùu choïn vaø göûi phieáu ñieàu tra cho ba nhoùm: 1. 183 doanh nghieäp ñaõ töøng traû lôøi cho moät cuoäc ñieàu tra tröôùc kia cuûa MPDF; 2. 268 doanh nghieäp coù teân trong cô sôû döõ lieäu doanh nghieäp cuûa MPDF; 3. 1500 doanh nghieäp choïn baèng phöông phaùp choïn ngaãu nhieân trong töøng ñòa phöông vaø töøng loaïi hình hoaït ñoäng (saûn xuaát hay kinh doanh).10 Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp trong nhoùm thöù hai vaø thöù ba, tröôùc khi göûi phieáu ñieàu tra, nhoùm nghieân cöùu ñaõ goïi ñieän tröïc tieáp ñeán caùc doanh nghieäp ñeå xaùc nhaän laïi ñòa chæ doanh nghieäp vaø ñeà nghò doanh nghieäp traû lôøi phieáu ñieàu tra. Caùc doanh nghieäp khoâng lieân laïc ñöôïc do khoâng coøn hoaït ñoäng hoaëc ñòa chæ vaø soá ñieän thoaïi khoâng ñuùng thì ñöôïc thay theá baèng doanh nghieäp khaùc trong cô sôû döõ lieäu, vaø con soá cuoái cuøng laø 1951 doanh nghieäp. Khoaûng möôøi ngaøy sau khi göûi phieáu caâu hoûi, nhoùm nghieân cöùu goïi ñieän laàn thöù hai tôùi caùc doanh nghieäp chöa traû lôøi ñeå xaùc nhaän caùc doanh nghieäp ñoù ñaõ nhaän ñöôïc thö hay chöa, moät laàn nöõa ñeà nghò doanh nghieäp traû lôøi, vaø neáu caàn thì göûi laïi phieáu khaûo saùt. D. MOÂ TAÛ MAÃU ÑIEÀU TRA Muïc ñích cuûa nghieân cöùu naøy laø khaûo saùt doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh ôû caùc thaønh phoá nôi hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi doanh nghieäp ñöôïc coi laø töông ñoái maïnh hôn so vôùi nhöõng ñòa phöông khaùc trong caû nöôùc. Maëc duø ñaõ coá gaéng loaïi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ra khoûi maãu ñieàu tra ban ñaàu nhöng vaãn coøn soùt moät soá, vì vaäy trong soá 414 doanh nghieäp traû lôøi phieáu coù 16 doanh nghieäp nhaø nöôùc.11 398 phieáu traû lôøi coøn laïi laø töø caùc coâng ty traùch nhieäm höõu haïn (72,2% soá maãu), coâng ty coå phaàn (11,4%), doanh nghieäp tö nhaân (9,9%), hôïp taùc xaõ (1,4%) vaø loaïi hình khaùc (1,2%). Haø Noäi vaø TP HCM coù soá phieáu traû lôøi cao nhaát (Haø Noäi 30,2%, TP HCM 30%), soá coøn laïi laø töø ba thaønh phoá kia. Tuy nhieân, tính theo vuøng, tæ leä traû lôøi ôû caùc thaønh phoá nhoû (Caàn Thô, Ñaø Naüng, Haûi Phoøng) laïi cao hôn hai thaønh phoá lôùn, maëc duø nhöõng thaønh phoá lôùn coù nhieàu hieäp hoäi hôn. Hình 1.1: Phaân boá maãu ñieàu tra (theo ñòa baøn) Caàn Thô Ñaø Naüng 9.2% TP. Hoà Chi Minh 14.3 % 30% Haoei Phoøng 16.2% Haø Noäoi 30.2% 10 Trong caùc doanh nghieäp saûn xuaát, coù ba loaïi doanh nghieäp (may maëc/giaøy deùp, nhöïa vaø cheá bieán thöïc phaåm) ñöôïc öu tieân choïn soá maãu cao hôn caùc loaïi doanh nghieäp saûn xuaát khaùc, vì moät nghieân cöùu gaàn ñaây ôû TP HCM (do moät soá nhaø chuyeân moân veà phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân thöïc hieän) ñaõ cho thaáy raèng ñaây laø caùc ngaønh coù tieàm naêng taêng tröôûng cao. 11 Caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc trong maãu ñieàu tra haàu nhö khoâng coù taùc ñoäng gì ñeán keát quaû cuûa cuoäc ñieàu tra. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 5 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Hình 1.2 - Tyoe leä traoe lôøi (theo thaønh phoá) TP. Hoà Chí Minh 16.3% Haø Noäoi 22.6% Haoei Phoøng 28.8% Ñaø Naüng 26.8% Caàn Thô 25.3% 0 10 20 30 51% caùc doanh nghieäp traû lôøi phieáu ñieàu tra laø doanh nghieäp saûn xuaát, 49% coøn laïi hoaït ñoäng kinh doanh/baùn leû, xaây döïng, cung caáp caùc dòch vuï chuyeân moân vaø dòch vuï giaûi trí. Khoaûng 32% caùc doanh nghieäp coù haøng hoùa xuaát khaåu, trong ñoù 20% xuaát khaåu hoaøn toaøn vaø 80% coù tieâu thuï moät phaàn haøng hoùa trong thò tröôøng noäi ñòa. Hình 1.3 - Phaân boá maãu ñieàu tra (theo nghaønh) khaùc 5.3% may maëc giaøy deùp 8.8% kinh doanh saoen xuaát toång hôïp nhöïa 34.5% 51% 34.8% 3.8% cheá bieán thöïc phaåm 5% xaây döïng 8.5% 1. Tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp trong maãu ñieàu tra Nhìn chung, nhöõng doanh nghieäp traû lôøi phieáu ñieàu tra ñaõ taêng tröôûng keå töø khi ñaêng kyù kinh doanh. Bieåu ñoà döôùi ñaây so saùnh voán cuûa caùc doanh nghieäp trong maãu ñieàu tra taïi thôøi ñieåm ñaêng kyù vôùi thôøi ñieåm ñieàu tra. Tæ leä caùc doanh nghieäp coù voán nhoû hôn 1 tæ ñoàng ñaõ giaûm ñaùng keå, tæ leä caùc doanh nghieäp coù voán töø 1 ñeán 5 tæ ñoàng haàu nhö khoâng thay ñoåi, vaø tæ leä caùc doanh nghieäp coù möùc voán lôùn hôn ñaõ gia taêng. Hình 1.4: Taêng tröôoeng voán ôoe caùc doanh nghieäp ñöôïc ñieàu tra voán hieän thôøi 27.5% 38.9% 13.7% 10.7% 9.2% voán ñaêng kyù 45.4% 37% 9.9% 4.7% 3% 0% 20% 40% 60% 80% 100% döôùi 1 tyoe 1-5 tyoe 1-5 ty 5-10 tyoe 5-10 ty 10-20 tyoe 10-20 ty treân 20 tyoe CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 6 Giôùi thieâäu So vôùi coäng ñoàng doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh, caùc doanh nghieäp ñöôïc ñieàu tra coù quy moâ lôùn hôn. Hôn 70% caùc doanh nghieäp traû lôøi phieáu cho bieát coù voán hôn 1 tæ ñoàng taïi thôøi ñieåm ñieàu tra, coøn theo soá lieäu cuûa Toång cuïc Thoáng keâ thì vaøo cuoái naêm 2000 chöa tôùi 30% caùc doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh coù ñaêng kyù coù voán hôn 1 tæ ñoàng.12 Xeùt toång doanh soá trong naêm 2000, khoaûng 25% maãu coù doanh soá chöa ñeán 1 tæ ñoàng, khoaûng 42% coù doanh soá töø 1 tæ ñeán 10 tæ ñoàng, vaø hôn 30% coù doanh soá hôn 10 tæ ñoàng. Hôn 75% doanh nghieäp öôùc ñoaùn raèng doanh soá cuûa hoï taêng trong naêm 2001 (trong ñoù 25% öôùc tính tæ leä taêng tröôûng maïnh ñaït treân 30%). Chæ coù 12% cho bieát doanh soá naêm 2001 cuûa hoï giaûm so vôùi naêm 2000. 2. Khoù khaên cuûa caùc doanh nghieäp trong maãu ñieàu tra Nhaèm tìm hieåu nhöõng gì caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù theå laøm ñeå hoã trôï doanh nghieäp, phieáu ñieàu tra hoûi doanh nghieäp veà hai trôû ngaïi lôùn nhaát maø doanh nghieäp ñang gaëp phaûi. Hai khoù khaên maø caùc doanh nghieäp ñöa ra nhieàu nhaát laø thò tröôøng (tìm kieám, tieáp caän vaø caïnh tranh treân thò tröôøng) vaø voán. Hình 1.5 - Khoù khaên lôùn nhaát cuoea doanh nghieäp (trong maãu ñieàu tra) 3.4% nguyeân lieäu, nhieân lieäu, vaät tö caùc quy ñònh, thuoe tuïc khoâng hôïp lyù 9.7% 13% coâng ngheä maùy moùc 14% nhaân vieân, lao ñoäng laønh ngheà thoâng tin 15% 27.8% ñaát ñai, vaên phoøng, nhaø xöôoeng 40.3% voán 40.8% thò tröôøng (ñaàu ra, tieáp thò, canh tranh) 0 10 20 30 40 Keát quaû naøy cuõng thoáng nhaát vôùi caùc nghieân cöùu khaùc vaø kinh nghieäm cuûa MPDF. Tuy nhieân, döôøng nhö vaán ñeà tieáp caän nguoàn voán ñaõ trôû neân ít khoù khaên hôn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp tö nhaân so vôùi naêm naêm tröôùc ñaây ­ kinh nghieäm cuûa MPDF cho thaáy caùc ngaân haøng ñaõ saün saøng hôn trong vieäc cho caùc doanh nghieäp tö nhaân coù tieàm naêng veà lôïi nhuaän vaø taêng tröôûng vay voán.13 Chính caùc doanh nghieäp cuõng nhaän ñònh raèng tieáp caän nguoàn voán, cho duø vaãn coøn khoù khaên, nhöng khoâng nhaát thieát laø trôû ngaïi lôùn hôn so vôùi vieäc tieáp caän thoâng tin thò tröôøng vaø khaû naêng thaâm nhaäp caùc thò tröôøng ñoù. Maëc duø caùc hieäp hoäi khoâng theå ñoùng vai troø tröïc tieáp giuùp caùc doanh nghieäp tieáp caän nguoàn voán, hoï coù theå hoã trôï caùc hoäi vieân tìm kieám thò tröôøng thoâng qua caùc hoaït ñoäng giao löu vaø xuùc tieán thöông maïi, cuõng nhö giuùp hoäi vieân naâng cao naêng löïc marketing thoâng qua caùc chöông trình ñaøo taïo. Moät troïng taâm quan troïng cuûa nghieân cöùu naøy laø tìm hieåu veà vai troø maø caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù theå ñaûm nhieäm trong vieäc cung caáp dòch vuï hoã trôï kinh doanh ñeå giuùp caùc doanh nghieäp vöôït qua caùc khoù khaên cuûa mình. 12 Toång cuïc Thoáng keâ. Keát quaû Ñieàu tra Toaøn boä Doanh Nghieäp 1-4-2001. (Haø Noäi: Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ, 2002), trang 402-403 13 Moät trong nhöõng hoaït ñoäng chính cuûa MPDF ôû caáp doanh nghieäp laø hoã trôï caùc coâng ty tö nhaân tieáp caän voán. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 7 II. MOÂI TRÖÔØNG PHAÙP LYÙ, NGUOÀN GOÁC HÌNH THAØNH VAØ LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN A. CAÙC LOAÏI "HIEÄP HOÄI" ÔÛ VIEÄT NAM Ñeå hieåu ñöôïc vò trí hieän taïi cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, caàn phaûi ñaët chuùng trong boái caûnh lôùn hôn cuûa caùc hoäi, hieäp hoäi, toå chöùc vaø phaùp nhaân ôû Vieät Nam Maëc duø khung phaùp lyù phöùc taïp vaø raéc roái, cô cheá ñieàu chænh ñoái vôùi caùc hoäi, hieäp hoäi vaø toå chöùc cuûa Vieät Nam ñöôïc neâu ra toaøn dieän nhaát trong Boä luaät Daân söï Vieät Nam. Baét ñaàu coù hieäu löïc töø naêm 1996, Boä luaät Daân söï xaùc ñònh naêm loaïi phaùp nhaân ôû Vieät Nam: 1) caùc cô quan nhaø nöôùc vaø caùc ñôn vò löïc löôïng vuõ trang; 2) caùc toå chöùc chính trò vaø toå chöùc chính trò-xaõ hoäi; 3) caùc toå chöùc kinh teá; 4) caùc toå chöùc xaõ hoäi vaø toå chöùc xaõ hoäi-ngheà nghieäp; vaø 5) caùc quyõ xaõ hoäi, quyõ töø thieän.14 Nhìn chung, caùc hoäi, hieäp hoäi thuoäc loaïi hình thöù hai vaø thöù tö, bao goàm caùc toå chöùc chính trò-xaõ hoäi, toå chöùc xaõ hoäi, vaø caùc toå chöùc xaõ hoäi-ngheà nghieäp. Caùc toå chöùc chính trò-xaõ hoäi chieám moät vò trí ñaëc bieät trong heä thoáng chính trò Vieät Nam. Thöôøng ñöôïc bieát ñeán nhö laø caùc toå chöùc quaàn chuùng, caùc toå chöùc naøy goàm Maët traän Toå quoác, Ñoaøn Thanh nieân Coäng saûn Hoà Chí Minh, Toång Lieân ñoaøn Lao ñoäng, Hoäi Phuï nöõ, Hoäi Noâng daân, vaø Hoäi Cöïu chieán binh. Töø tröôùc tôùi giôø, caùc toå chöùc naøy tieán haønh coâng taùc vaän ñoäng nhaân daân nhaèm thöïc hieän caùc chính saùch kinh teá vaø xaõ hoäi cuûa chính phuû. Töø naêm 1986 tôùi nay, moät soá toå chöùc ñaõ trôû neân ngaøy caøng chuû ñoäng trong vieäc ñaïi dieän cho quyeàn lôïi cuûa hoäi vieân cuûa mình, ñaëc bieät trong quaù trình xaây döïng luaät phaùp, vaø cuõng ñang ñaûm ñöông traùch nhieäm tröïc tieáp hôn trong vieäc cung caáp dòch vuï xaõ hoäi vaø thöïc hieän caùc hoaït ñoäng phaùt trieån ôû noâng thoân. Haàu heát caùc hoäi, hieäp hoäi ôû Vieät Nam thuoäc loaïi phaùp nhaân thöù tö, töùc laø caùc toå chöùc xaõ hoäi, toå chöùc xaõ hoäi-ngheà nghieäp. Theo chöông III (Ñieàu 114) cuûa Boä luaät Daân söï, caùc toå chöùc xaõ hoäi vaø toå chöùc xaõ hoäi-ngheà nghieäp laø nhöõng toå chöùc "ñöôïc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn cho pheùp thaønh laäp, chuaån y ñieàu leä vaø coù hoäi vieân laø caù nhaân, toå chöùc töï nguyeän ñoùng goùp taøi saûn hoaëc hoäi phí nhaèm phuïc vuï nhu caàu chung cuûa hoäi vieân vaø muïc ñích cuûa hoäi". Theo moät nghóa roäng thì caùc toå chöùc xaõ hoäi laø nhöõng toå chöùc nhaän söï tham gia cuûa nhieàu caù nhaân khaùc nhau taäp hôïp nhau laïi ñeå tieán haønh hoaït ñoäng xaõ hoäi, giao löu hoaëc vì nhöõng muïc ñích nhaân ñaïo. Thuoäc loaïi naøy coù nhöõng toå chöùc nhaân ñaïo, toå chöùc töø thieän nhö Hoäi Chöõ thaäp ñoû Vieät Nam, Hoäi Hoã trôï treû em khuyeát taät, Hoäi Ngöôøi muø vaø nhöõng toå chöùc khaùc nhö Hoäi Khuyeán hoïc, v.v. Caùc toå chöùc xaõ hoäi-ngheà nghieäp thöôøng laø caùc hoäi coù hoäi vieân laø caùc caù nhaân cuøng hoaït ñoäng trong moät ngheà nghieäp nhaát ñònh, nhö Hoäi Nhaø vaên, Hoäi Nhaø baùo, vaø Hoäi Ngheä só Nhieáp aûnh. Töông töï nhö caùc nhoùm naøy coøn coù caùc hoäi tröïc thuoäc Lieân hieäp caùc hoäi khoa 14 Chöông III (Ñieàu 94) Boä luaät Daân söï quy ñònh phaùp nhaân laø toå chöùc ñaùp öùng nhöõng ñieàu kieän sau: ñöôïc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn thaønh laäp, cho pheùp thaønh laäp, ñaêng kyù hoaëc coâng nhaän; coù cô caáu toå chöùc chaët cheõ; coù taøi saûn ñoäc laäp vôùi caù nhaân, toå chöùc khaùc vaø töï chòu traùch nhieäm baèng taøi saûn ñoù; nhaân danh mình tham gia caùc quan heä phaùp luaät moät caùch ñoäc laäp. Xem Boä luaät Daân söï (Haø Noäi: Nhaø xuaát baûn Theá giôùi), trang 59. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 9 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG hoïc kyõ thuaät Vieät Nam, nhö Hoäi Tin hoïc, Hoäi Kinh teá, Hoäi Luaät gia. Nhöõng hoäi naøy coù hoäi vieân laø caùc caù nhaân laøm khoa hoïc hay laøm coâng taùc chuyeân moân trong lónh vöïc cuûa hoï.15 Nghieân cöùu naøy khoâng taäp trung vaøo caùc hoäi xaõ hoäi-ngheà nghieäp maø hoäi vieân laø caù nhaân, maø taäp trung vaøo nhöõng hoäi, hieäp hoäi maø hoäi vieân chuû yeáu laø caùc doanh nghieäp. Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp laø moät loaïi toå chöùc xaõ hoäi-ngheà nghieäp, nhöng khaùc nhöõng toå chöùc noùi treân ôû moät ñieåm quan troïng: caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù caû hoäi vieân laø caù nhaân (thöôøng laø giaùm ñoác caùc doanh nghieäp) vaø hoäi vieân laø doanh nghieäp ­ bao goàm doanh nghieäp nhaø nöôùc, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn, coâng ty coå phaàn, coâng ty tö nhaân, coâng ty lieân doanh, coâng ty coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, vaø coâng ty nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Hieäp hoäi doanh nghieäp coøn coù theå coù hoäi vieân laø caùc ñôn vò kinh doanh khoâng ñaêng kyù laøm doanh nghieäp, nhö caùc hôïp taùc xaõ, cô sôû saûn xuaát, hoä gia ñình saûn xuaát kinh doanh, vaø moät soá caù nhaân laø chuyeân gia trong moät lónh vöïc naøo ñoù hoaëc ñaõ coù ñoùng goùp lôùn cho hieäp hoäi (ví duï, hoäi vieân danh döï, nhaø baùo, v.v.) Do vaäy, trong boái caûnh vaø vôùi caùc thuaät ngöõ thoâng duïng ôû Vieät Nam hieän nay, ñònh nghóa chính xaùc nhaát veà hieäp hoäi doanh nghieäp laø moät loaïi hình toå chöùc xaõ hoäi-ngheà nghieäp, ñöôïc nhaø nöôùc cho pheùp thaønh laäp, coù hoäi vieân laø caùc doanh nghieäp, caùc toå chöùc khaùc vaø caùc caù nhaân töï nguyeän ñoùng goùp taøi saûn hoaëc hoäi phí nhaèm phuïc vuï lôïi ích cuûa hoäi vieân vaø ñaït muïc ñích cuûa caû hieäp hoäi. B. ÑÒA VÒ PHAÙP LYÙ CUÛA HIEÄP HOÄI DOANH NGHIEÄP Cuõng nhö tröôøng hôïp caùc hieäp hoäi noùi chung, luaät vaø caùc quy ñònh veà vieäc thaønh laäp vaø hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi doanh nghieäp cuõng khoâng thoáng nhaát. Hieän taïi, hieäp hoäi doanh nghieäp phaûi döïa vaøo moät loaït nhöõng luaät, phaùp leänh, chæ thò, quyeát ñònh vaø thoâng tö ñeå coù theå trôû thaønh phaùp nhaân, thöïc hieän caùc hoaït ñoäng thöôøng nhaät vaø ñaïi dieän cho quyeàn lôïi cuûa hoäi vieân tröôùc nhaø nöôùc. Hieän taïi raát nhieàu quy ñònh, maø caùc quy ñònh naøy thöôøng coù tình traïng choàng cheùo, maâu thuaãn vaø coù quy ñònh khoâng coøn phuø hôïp. Moät soá tröôøng hôïp coøn chöa roõ raøng veà vieäc quy ñònh môùi coù thay theá cho quy ñònh cuõ hay khoâng, neáu coù thì thay theá nhö theá naøo. Gaàn ñaây, ngöôøi ta döï baùo raèng khung phaùp lyù cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp seõ ñöôïc bao haøm trong luaät saép ban haønh ñieàu chænh taát caû caùc loaïi hieäp hoäi ôû Vieät Nam ­ goïi laø Luaät veà hoäi ­ vaø seõ coù quy ñònh rieâng cho vieäc thöïc thi ñoái vôùi hieäp hoäi doanh nghieäp. Ban Toå chöùc caùn boä Chính phuû baét ñaàu soaïn thaûo luaät naøy töø caùch ñaây 10 naêm, nhöng hieän vaãn coøn moät soá vaán ñeà quan troïng caàn ñöôïc giaûi quyeát tröôùc khi trình Quoác hoäi thaûo luaän vaø thoâng qua. Hieän chöa roõ bao giôø vieäc naøy seõ xaûy ra, tuy nhieân, do döï thaûo luaät naøy khoâng coù trong chöông trình laäp phaùp cuûa Quoác hoäi naêm 2002, neân thôøi ñieåm ban haønh sôùm nhaát cuõng phaûi laø naêm 2003.16 15 Nhöõng hieäp hoäi vaø toå chöùc chính thöùc ñöôïc xem xeùt ôû ñaây, coøn coù moät loaït nhöõng nhoùm khaùc ñaõ xuaát hieän trong thôøi kyø ñoåi môùi, bao goàm caùc caâu laïc boä, trung taâm nghieân cöùu chính saùch, toå chöùc coâng taùc xaõ hoäi, hoäi töông trôï vaø caùc nhoùm khaùc, thöôøng ñöôïc goïi laø toå chöùc phi chính phuû Vieät Nam. Neáu caàn tìm hieåu veà nhöõng toå chöùc naøy, xem Michael L. Gray, "Creating Civil Society? The Emergence of NGOs in Vietnam" [Taïo laäp xaõ hoäi daân söï? Söï xuaát hieän cuûa nhöõng toå chöùc phi chính phuû ôû Vieät Nam], trong Development and Change, soá 4 (10/1999): trang 693-713; vaø Mark Sidel, "The Emergence of a Voluntary Sector and Philanthropy in Vietnam" [Söï xuaát hieän cuûa nhöõng toå chöùc tình nguyeän vaø töø thieän ôû Vieät Nam] trong Emerging Civil Society in the Asia Pacific Community, do Tadashi Yamamoto bieân taäp (Singapore: ISEAS, 1995), trang 477-490. 16 Döïa treân nhöõng cuoäc phoûng vaán vaø moät baøi phaùt bieåu cuûa caùn boä Ban Toå chöùc caùn boä Chính phuû taïi cuoäc hoïp cuûa Toå coâng taùc xaõ hoäi daân söï, Lieân Hôïp Quoác, Haø Noäi, 30/8/2001. Ngoaøi ra, ñoäc giaû cuõng coù theå xem: Trung taâm Quoác teá veà Luaät Phi Lôïi nhuaän, Overview of the Legal Environment of the NPO in Vietnam [Toång quan veà moâi tröôøng phaùp lyù cuûa caùc toå chöùc phi lôïi nhuaän ôû Vieät Nam] (1997) (15/4/2002) CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 10 Moâi tröôøng phaùp lyù, nguoàn goác hình thaønh vaø lòch söû phaùt trieån Do söï chaäm treã naøy neân laõnh ñaïo caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñaõ baét ñaàu kieán nghò vôùi chính phuû veà vaán ñeà xaây döïng luaät rieâng cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Ví duï, taïi moät cuoäc hoïp caáp trung öông thaùng 8 naêm 2000 veà naâng cao vai troø vaø hieäu quaû cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp do VCCI vaø Ban Toå chöùc caùn boä Chính phuû ñoàng toå chöùc, moät caùn boä cao caáp cuûa VCCI ñaõ kieán nghò raèng chính phuû neân xaây döïng vaø ban haønh moät luaät veà vieäc toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam, thay theá nhöõng vaên baûn phaùp luaät hieän haønh ñaõ khoâng coøn phuø hôïp. Caùn boä naøy khuyeán nghò raèng neáu ñieàu kieän khoâng cho pheùp ban haønh luaät thì chính phuû coù theå ban haønh moät phaùp leänh hay ít nhaát laø moät nghò ñònh.17 Sau ñoù, vaøo thaùng 11 naêm 2001, Thuû töôùng ñaõ ban haønh Chæ thò 28/2001/CT-TTg veà vieäc tieáp tuïc taïo moâi tröôøng thuaän lôïi cho caùc doanh nghieäp. Chæ thò yeâu caàu Ban Toå chöùc caùn boä Chính phuû phaûi tieán haønh nghieân cöùu vaø tröôùc thaùng 3 naêm 2002 trình Thuû töôùng moät quy ñònh veà vieäc thaønh laäp vaø hoaït ñoäng cuûa caùc hieäp hoäi kinh doanh. Moät quy ñònh nhö vaäy khoâng chæ caàn thieát ñoái vôùi caùc hieäp hoäi ñeå coù theå ñaïi dieän cho caùc doanh nghieäp moät caùch hieäu quaû maø coøn taïo ñieàu kieän cho caùc hieäp hoäi coù vai troø trong vieäc ñieàu phoái vaø thooea thuaän veà quy moâ saûn xuaát, ñònh giaù, chaát löôïng saûn phaåm, phaân chia thò tröôøng, v.v. Ngoaøi ra, nhö ñaõ ñeà caäp ñeán ôû phaàn giôùi thieäu cuûa baùo caùo naøy, thaùng 3 naêm 2002, Hoäi nghò Trung öông Ñaûng laàn thöù 5 ñaõ ra nghò quyeát neâu raèng caàn sôùm ban haønh moät quy ñònh veà vieäc toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Ñaùp öùng laïi nhöõng chæ thò naøy, môùi ñaây Ban Toå chöùc caùn boä Chính phuû ñaõ hoaøn thaønh moät döï thaûo nghò ñònh, vaø ñang tieán haønh laáy yù kieán vaø phaûn öùng cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc vaø caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Toùm laïi, quaù trình soaïn thaûo ñang dieãn ra nhanh. Nghò ñònh môùi seõ bao goàm nhöõng ñieàu khoaûn caäp nhaät veà vieäc thaønh laäp hieäp hoäi doanh nghieäp, veà caùc quyeàn cuûa hoäi vieân, veà toå chöùc vaø chöùc naêng, nhöõng yeâu caàu veà baùo caùo, quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi caùc hieäp hoäi vaø thuû tuïc giaûi theå.18 Trong khi chính phuû chöa ban haønh nghò ñònh naøy, caùc hieäp hoäi doanh nghieäp seõ tieáp tuïc döïa vaøo nhöõng luaät vaø quy ñònh laøm neân khung phaùp lyù hieän haønh. Khung phaùp lyù naøy ñieàu chænh vaø ñaõ taùc ñoäng ñeán haàu heát caùc hieäp hoäi noùi ñeán trong baùo caùo naøy, do vaäy caàn trình baøy roõ ôû ñaây. Maëc duø Saéc leänh 102-SL 1957 (veà quyeàn thaønh laäp hieäp hoäi noùi chung) ñöôïc ban haønh caùch ñaây hôn boán chuïc naêm, nhöng moät soá hieäp hoäi doanh nghieäp vaãn tieáp tuïc daãn chieáu ñeán quy ñònh naøy trong ñieàu leä vaø nhöõng quyeát ñònh cuûa hieäp hoäi. Vieäc quy ñònh naøy tieáp tuïc ñöôïc caùc hieäp hoäi doanh nghieäp söû duïng laø moät ñieàu ñaùng ngaïc nhieân, bôûi Ñieàu 10 trong quy ñònh noùi roõ raèng quy ñònh "khoâng aùp duïng ñoái vôùi nhöõng hieäp hoäi coù muïc ñích kinh teá." 17 Baøi phaùt bieåu cuûa VCCI taïi cuoäc hoïp veà "Naâng cao vai troø vaø hieäu quaû cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam," toå chöùc ngaøy 7/8/2000 taïi Haø Noäi. 18 Baûn döï thaûo thöù ba cuûa Luaät Caïnh tranh cuõng nhaéc ñeán hieäp hoäi doanh nghieäp nhieàu laàn. Veà chi tieát, xin xem "Seõ coi hieäp hoäi ngheà nghieäp laø moät toå chöùc kinh teá," trong baùo Kinh teá vaø Ñaàu tö, soá ra ngaøy 1/4/2002. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 11 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Nhöõng quy ñònh chi tieát hôn ñöôïc ban haønh sau ñoù khoaûng ba möôi naêm, vaøo naêm 1989, khi Chuû tòch Hoäi ñoàng boä tröôûng ban haønh Chæ thò 01-CT veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa caùc toå chöùc ñoaøn theå, vaø Ban Toå chöùc caùn boä Chính phuû ban haønh Thoâng tö 07-TCCP giaûi thích chæ thò naøy. Maëc duø khoâng ñeà caäp rieâng ñeán hieäp hoäi doanh nghieäp, nhöng nhöõng quy ñònh naøy ñaõ aûnh höôûng ñeán caùch caùc cô quan nhaø nöôùc quaûn lyù chaët cheõ ñoái vôùi caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam töø cuoái thaäp nieân 80.19 Ví duï, nhöõng quy ñònh naøy noùi raèng caùc hieäp hoäi thuoäc söï quaûn lyù cuûa caùc cô quan nhaø nöôùc quaûn lyù ngaønh hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi, vaø caùc hieäp hoäi ñòa phöông chòu söï kieåm tra vaø giaùm saùt cuûa uûy ban nhaân daân. Caùc quy ñònh cuõng yeâu caàu caùc hieäp hoäi phaûi trình baùo caùo cho chính phuû moãi naêm moät hoaëc hai laàn, sau moãi kì ñaïi hoäi vaø khi coù nhöõng thay ñoåi veà toå chöùc vaø nhaân söï. Cuõng trong naêm 1989, Hoäi ñoàng boä tröôûng ñaõ ban haønh Quyeát ñònh 38-HÑBT veà caùc lieân minh kinh teá trong lónh vöïc saûn xuaát, phaân phoái vaø dòch vuï. Cho ñeán cuoái thaäp nieân 90, ñaây vaãn laø quy ñònh cuûa Vieät Nam phuø hôïp nhaát ñoái vôùi caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Theo quyeát ñònh naøy, caùc lieân minh kinh teá laø caùc daïng hoaït ñoäng phoái hôïp do caùc ñôn vò kinh teá tieán haønh moät caùch töï nguyeän nhaèm baøn baïc vaø aùp duïng caùc bieän phaùp nhaèm taêng hieäu quaû vaø lôïi ích saûn xuaát, kinh doanh. Quyeát ñònh neâu ra moät soá hình thöùc lieân minh kinh teá, nhö caùc lieân minh xuaát nhaäp khaåu vaø caùc hieäp hoäi saûn xuaát vaø tieâu duøng. Quyeát ñònh 38-HÑBT coøn coù moät soá ñieàu khoaûn lieân quan ñeán vieäc quaûn lyù vaø hoaït ñoäng noäi boä cuûa caùc toå chöùc lieân keát kinh teá, ví duï nhö vieäc thaønh laäp ban chaáp haønh, baàu chuû tòch ban chaáp haønh, vaø möùc löông (neáu coù) cuûa chuû tòch vaø caùc thaønh vieân ban chaáp haønh. Tuy nhieân, trong thaäp nieân 90, nhieàu ñieàu khoaûn trong soá naøy ñaõ trôû neân khoâng coøn phuø hôïp. Ví duï, Ñieàu 12 cuûa quyeát ñònh naøy noùi raèng caùc lieân minh kinh teá khoâng coù cô caáu chuyeân traùch hoã trôï chuû tòch ban chaáp haønh, maø chuû tòch phaûi "söû duïng boä maùy quaûn lyù cuûa doanh nghieäp cuûa mình ñeå ñieàu haønh toå chöùc lieân keát kinh teá." Trong khi ñoù, ñaõ coù söï thay ñoåi veà caùc cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn cho pheùp thaønh laäp hieäp hoäi doanh nghieäp. Thaùng 3 naêm 1999, Thuû töôùng ra Quyeát ñònh 158/QÑ-TTg quy ñònh raèng Tröôoeng ban Toå chöùc caùn boä Chính phuû chòu traùch nhieäm cho pheùp thaønh laäp caùc hieäp hoäi doanh nghieäp trung öông vaø thoâng qua ñieàu leä hoaït ñoäng cuûa hoï. Tröôùc thôøi ñieåm ñoù, vieäc thaønh laäp caùc hieäp hoäi trung öông phaûi ñöôïc Thuû töôùng pheâ duyeät (tröôùc khi ban haønh Hieán phaùp naêm 1992 laø Chuû tòch Hoäi ñoàng Boä tröôûng). Ñeå xin Ban Toå chöùc caùn boä Chính phuû cho pheùp thaønh laäp, caùc hieäp hoäi trung öông coøn phaûi thöïc hieän moät soá hoaït ñoäng truø bò, trong ñoù coù vieäc xin yù kieán cuûa cô quan nhaø nöôùc coù lieân quan hoaëc boä quaûn lyù lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa hoï. Toùm laïi, quy trình thaønh laäp moät hieäp hoäi doanh nghieäp phaûi qua nhieàu böôùc vaø nhieàu cô quan (xem döôùi ñaây). Caùc uyû ban nhaân daân tænh ñöôïc trao thaåm quyeàn caáp pheùp thaønh laäp cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñòa phöông vaø giaùm saùt, höôùng daãn veà hoaït ñoäng cuûa caùc hieäp hoäi naøy. Ñieàu naøy ñöôïc quy ñònh trong moät saéc leänh ban haønh cuøng Leänh soá 50-L/CTN thaùng 7/1996 veà caùc quyeàn, nghóa vuï cuï theå cuûa uûy ban nhaân daân vaø hoäi ñoàng nhaân daân caùc caáp. 19 Phoûng vaán Ban Toå chöùc caùn boä Chính phuû, Haø Noäi, 11/2001. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 12 Moâi tröôøng phaùp lyù, nguoàn goác hình thaønh vaø lòch söû phaùt trieån HOÄP 1: THAØNH LAÄP MOÄT HIEÄP HOÄI DOANH NGHIEÄP ÔÛ VIEÄT NAM Caùc thuû tuïc chi tieát ñeå thaønh laäp hieäp hoäi doanh nghieäp hieän ñang ñöôïc quy ñònh roõ trong moät nghò ñònh môùi maø Ban Toå chöùc caùn boä Chính phuû ñang soaïn thaûo. Noùi chung, nhöõng thuû tuïc naøy coù leõ seõ töông töï nhö nhöõng thuû tuïc theo quy ñònh cuûa khung phaùp lyù hieän haønh ñoái vôùi caùc hieäp hoäi Vieät Nam, vôùi moät vaøi söï thay ñoåi cho phuø hôïp vôùi moâi tröôøng kinh doanh. Döôùi ñaây laø thuû tuïc hieän haønh ñeå thaønh laäp moät hieäp hoäi noùi chung do moät chuyeân vieân Vieät Nam trong lónh vöïc naøy ñöa ra.20 ÔOE ñaây, caùc thuû tuïc ñöôïc trình baøy rieâng cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Thaønh laäp ban truø bò Ban ñaàu, ñaïi dieän cuûa caùc doanh nghieäp mong muoán thaønh laäp hieäp hoäi caàn laäp ra moät ban truø bò. Vieäc laäp ban truø bò phaûi ñöôïc Ban Toå chöùc caùn boä chính phuû cho pheùp ñoái vôùi hieäp hoäi doanh nghieäp hoaït ñoäng trong phaïm vi caû nöôùc, hoaëc do uûy ban nhaân daân tænh cho pheùp ñoái vôùi hieäp hoäi doanh nghieäp caáp tænh. Hoà sô xin thaønh laäp goàm coù: teân, toân chæ, muïc ñích, vaø phaïm vi hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi, ñòa ñieåm taïm thôøi cuûa truï sôû, thôøi gian döï kieán cho hoaït ñoäng truø bò, döï thaûo ñieàu leä cuûa hoäi, danh saùch caùc hoäi vieân saùng laäp vaø lyù lòch ñöôïc cô quan ñòa phöông taïi nôi cö truù xaùc nhaän; thö ñeà nghò cuûa cô quan nhaø nöôùc quaûn lyù lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi (boä quaûn lyù ngaønh ñoái vôùi caùc hieäp hoäi hoaït ñoäng trong phaïm vi caû nöôùc, vaø caùc sôû quaûn lyù ngaønh taïi ñòa phöông ñoái vôùi caùc hieäp hoäi caáp tænh). Sau khi ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn cho pheùp, ban truø bò seõ tieán haønh caùc hoaït ñoäng truø bò nhö vaän ñoäng hoäi vieân, hoaøn chænh hoà sô xin thaønh laäp hieäp hoäi, laáy yù kieán cuûa caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc coù lieân quan vaø laäp danh saùch caùc thaønh vieân ban chaáp haønh. Xin thaønh laäp Hieäp hoäi Ban truø bò sau ñoù seõ trình hoà sô xin thaønh laäp hieäp hoäi leân cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn. Cuõng nhö treân, cô quan coù thaåm quyeàn cho pheùp laø Ban Toå chöùc caùn boä chính phuû ñoái vôùi caùc hoäi doanh nghieäp hoaït ñoäng trong phaïm vi caû nöôùc, laø uûy ban nhaân daân tænh ñoái vôùi hieäp hoäi doanh nghieäp caáp tænh. Hoà sô xin thaønh laäp goàm: teân, toân chæ, muïc ñích vaø phaïm vi hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi, baûn giaûi trình tính caàn thieát cuûa vieäc thaønh laäp hieäp hoäi, nôi ñaët truï sôû hieäp hoäi, nguoàn goác taøi saûn cuûa hieäp hoäi, döï thaûo ñieàu leä cuûa hieäp hoäi (noäi dung phaûi phuø hôïp vôùi Ñieàu 99 cuûa Boä luaät Daân söï), baûn baùo caùo caùc hoaït ñoäng truø bò, chöông trình hoaït ñoäng, danh saùch caùc thaønh vieân ban truø bò vaø lyù lòch ñöôïc chính quyeàn nôi cö truù xaùc nhaän, yù kieán cuûa cô quan nhaø nöôùc quaûn lyù lónh vöïc maø hieäp hoäi hoaït ñoäng. 20 Ñoã Sôn Haø, "Höôùng daãn nghieäp vuï veà quy trình toå chöùc, quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi hoäi quaàn chuùng," Ban Toå chöùc Caùn boä Chính phuû (11/2000). CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 13 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Cho pheùp thaønh laäp vaø ñaïi hoäi thaønh laäp Caùc quy ñònh hieän haønh khoâng ñöa ra moät thôøi haïn toái ña cho vieäc xem xeùt ñôn xin thaønh laäp hieäp hoäi, vaø nhöõng thuû tuïc khieáu naïi ñoái vôùi quyeát ñònh khoâng caáp pheùp cuõng phöùc taïp. Tröôùc heát, phaûi göûi ñôn khieáu naïi ñeán cô quan ra quyeát ñònh töø choái caáp pheùp. Neáu cô quan naøy khoâng thay ñoåi quyeát ñònh thì göûi ñôn kieán nghò leân caáp quaûn lyù cao hôn,21 hoaëc ñöa ra toøa aùn haønh chính.22 Sau khi ñöôïc caáp coù thaåm quyeàn cho pheùp thaønh laäp, ban truø bò toå chöùc ñaïi hoäi thaønh laäp vaø baùo caùo vôùi cô quan höõu traùch veà noäi dung, chöông trình, thôøi gian vaø ñòa ñieåm cuûa ñaïi hoäi. Ñaïi hoäi tuyeân boá chính thöùc thaønh laäp hieäp hoäi, thoâng qua ñieàu leä vaø chöông trình haønh ñoäng, baàu caùc thaønh vieân ban chaáp haønh vaø ra nghò quyeát cuûa ñaïi hoäi. Laõnh ñaïo hieäp hoäi phaûi hoaøn thaønh taát caû caùc vaên baûn cuûa ñaïi hoäi vaø baùo caùo keát quaû cho cô quan coù thaåm quyeàn. Ñieàu leä cuûa hieäp hoäi chæ coù hieäu löïc khi ñöôïc cô quan naøy thoâng qua. Cuoái cuøng, veà maët ñaïi dieän quyeàn lôïi, Thuû töôùng ñaõ ban haønh hai quy ñònh quan troïng xaùc ñònh vai troø cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp trong vieäc ñöa ra nhöõng khuyeán nghò veà maët chính saùch vôùi chính phuû. Tröôùc heát laø Quyeát ñònh 310/TTg ban haønh naêm 1993 veà quan heä giöõa caùc cô quan nhaø nöôùc vaø VCCI. Quyeát ñònh naøy keâu goïi VCCI ñöa ra nhöõng ñeà xuaát veà chính saùch ñoái vôùi caùc cô quan nhaø nöôùc trung öông vaø ñòa phöông, vaø yeâu caàu nhöõng cô quan naøy cung caáp cho VCCI nhöõng taøi lieäu vaø thoâng tin caàn thieát ñeå hoaøn thaønh nhieäm vuï naøy. Ngoaøi ra, quyeát ñònh naøy cuõng khaúng ñònh VCCI ñöôïc môøi tham gia vaøo nhöõng cuoäc hoïp cuûa chính phuû baøn veà nhöõng vaán ñeà coù lieân quan, vaø quy ñònh raèng chuû tòch VCCI "coù traùch nhieäm baùo caùo Thuû töôùng saùu thaùng moät laàn veà tình hình phaùt trieån cuûa coäng ñoàng doanh nghieäp vaø veà hoaït ñoäng" cuûa VCCI. Quy ñònh thöù hai laø Chæ thò 16/1998/CT-TTg, ban haønh thaùng 3/1998, keâu goïi taêng cöôøng vai troø cuûa VCCI vaø caùc hieäp hoäi doanh nghieäp khaùc trong vieäc xaùc ñònh caùc vaán ñeà veà kinh doanh, thu thaäp yù kieán cuûa caùc doanh nhaân vaø chuyeån caùc khuyeán nghò ñeán Thuû töôùng vaø caùc cô quan chính phuû. Chæ thò cuõng yeâu caàu caùc boä vaø caùc cô quan soaïn thaûo phaûi laáy yù kieán cuûa VCCI vaø caùc hieäp hoäi doanh nghieäp khaùc trong quaù trình soaïn thaûo caùc vaên baûn phaùp luaät coù taùc ñoäng tôùi coäng ñoàng doanh nghieäp. Toùm laïi, moâi tröôøng phaùp lyù hieän nay chöùa ñöïng caû thaùch thöùc vaø cô hoäi ñoái vôùi caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Veà maët cô hoäi, cô cheá phaùp lyù coù nhöõng ñieàu khoaûn roõ raøng, cho pheùp caùc hieäp hoäi doanh nghieäp thöïc hieän chöùc naêng ñaïi dieän quyeàn lôïi cuûa hoäi vieân tröôùc chính phuû. Maëc duø hieäu löïc cuûa nhöõng quy ñònh naøy coøn caàn ñöôïc taêng cöôøng vaø phaïm vi aùp duïng caàn ñöôïc môû roäng, caùc quy ñònh naøy thöïc söï coù cho moät soá hieäp hoäi cô hoäi tham gia vaøo quaù trình laäp phaùp. Coøn veà maët thaùch thöùc, trong moâi tröôøng phaùp lyù hieän vaãn toàn taïi nhöõng thuû tuïc raát phieàn phöùc ñoái vôùi vieäc thaønh laäp hieäp hoäi doanh nghieäp. Theâm vaøo ñoù, vieäc quaûn lyù caùc hieäp hoäi doanh nghieäp thuoäc quyeàn raát nhieàu cô quan nhaø nöôùc, bao goàm caùc boä quaûn lyù ngaønh. Vì vaäy maø coù choã cho vieäc dieãn giaûi khaùc nhau caùc quy ñònh phaùp lyù, töø ñoù coù theå daãn ñeán söï thieáu ñoàng boä trong aùp duïng caùc luaät vaø quy ñònh. 21 Nguyeãn Vaên Thanh vaø Ñinh Duy Hoøa, "Vieät Nam," trong Philanthropy and Law in Asia [Töø thieän vaø Luaät phaùp ôû chaâu AÙ] (San Francisco: Jossey-Bass Publishers, 1999): trang 355-371. 22 Luaät Khieáu naïi, toá caùo soá 9/1998/QH10, ngaøy 2/12/1998. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 14 Moâi tröôøng phaùp lyù, nguoàn goác hình thaønh vaø lòch söû phaùt trieån Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp cuõng ñang gaëp baát lôïi do nhöõng ñieàu coøn soùt khoâng ñöôïc quy ñònh veà phaùp lyù. Ñoù laø mieãn thueá ñoái vôùi doanh thu töø caùc "hoaït ñoäng chuû ñaïo" (ví duï: thu hoäi phí, caáp chöùng chæ ngheà nghieäp vaø caùc dòch vuï hoã trôï doanh nghieäp), vaø khaáu tröø thueá thu nhaäp ñoái vôùi nhöõng khoaûn hoäi phí maø caùc caù nhaân hay doanh nghieäp ñoùng goùp cho hieäp hoäi. Veà vaán ñeà mieãn thueá, luaät hieän haønh thöïc ra khoâng ñaùnh thueá caùc hieäp hoäi, tröø caùc khoaûn thueá ñaùnh treân thu nhaäp töø hoaït ñoäng kinh doanh.23 Tuy nhieân, ñaïi dieän cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp cho bieát moät vaøi "hoaït ñoäng chuû ñaïo" cuûa hieäp hoäi, nhö toå chöùc trieån laõm thöông maïi, treân thöïc teá vaãn bò ñaùnh thueá. Vieäc nhöõng hoaït ñoäng nhö vaäy coù bò ñaùnh thueá hay khoâng döôøng nhö ñöôïc quyeát ñònh trong töøng tröôøng hôïp, coù theå daãn ñeán vieäc thieáu thoáng nhaát trong caùc quyeát ñònh. Caùc quy ñònh veà thueá thu nhaäp doanh nghieäp hieän haønh cho pheùp coù "caùc khoaûn chi phí hôïp lyù" ñöôïc tröø ñeå tính thueá, mieãn laø nhöõng chi phí naøy coù hoùa ñôn ñi keøm tuaân theo caùc quy ñònh cuûa Boä Taøi chính. Nhöng caùc doanh nghieäp hoäi vieân cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñang gaëp phaûi hai vaán ñeà trong vieäc taän duïng lôïi ích cuûa ñieàu khoaûn naøy. Thöù nhaát, trong caùc quy ñònh veà thueá khoâng xaùc ñònh cuï theå raèng hoäi phí laø khoaûn ñöôïc tröø ñeå tính thueá.24 Thöù hai, caùc hieäp hoäi doanh nghieäp khoâng theå cung caáp cho hoäi vieân hoùa ñôn theo maãu cuûa Boä Taøi chính. Hieäp hoäi chæ coù theå phaùt haønh hoùa ñôn thoâng thöôøng coù ñoùng daáu cuûa hieäp hoäi, maø nhöõng hoaù ñôn loaïi naøy thöôøng khoâng ñöôïc caùc cô quan thueá chaáp nhaän ñeå khaáu tröø khi tính thueá thu nhaäp doanh nghieäp.25 Trong moät cuoäc phoûng vaán, caùn boä Cuïc Thueá Haø Noäi cho bieát hoï coù theå xem xeùt ñeå caáp cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp hoùa ñôn taøi chính chuaån neáu ñöôïc yeâu caàu. Tuy nhieân, thuû tuïc xin caáp phöùc taïp vaø moät laàn nöõa ñôn xin caáp seõ phaûi ñöôïc xöû lyù tuøy töøng tröôøng hôïp.26 C. CAÙC HIEÄP HOÄI ÑÖÔÏC THAØNH LAÄP THEÁ NAØO? LYÙ DO THAØNH LAÄP LAØ GÌ? Phaàn tröôùc ñaõ moâ taû sô löôïc caùc keânh phaùp lyù chính thöùc maø doanh nhaân (vaø caû caùn boä nhaø nöôùc) caàn phaûi theo ñeå ñaït ñöôïc cuøng moät keát quaû laø ñöôïc pheâ duyeät thaønh laäp moät hieäp hoäi kinh doanh Vieät Nam. Vaäy nhöng caùc hieäp hoäi naøy laïi ñöôïc thaønh laäp döïa treân caùc ñoäng cô vaø nguyeân nhaân khaùc nhau. Qua phoûng vaán ñaïi dieän caùc hieäp hoäi keát hôïp vôùi khaûo saùt nguoàn döõ lieäu thöù caáp, nhoùm nghieân cöùu ñaõ xaùc ñònh ñöôïc moät soá nhaân toá quan troïng nhaát taùc ñoäng ñeán vieäc thaønh laäp hieäp hoäi doanh nghieäp, lieät keâ sô boä döôùi ñaây. Nghieân cöùu cho thaáy moät soá hieäp hoäi ra ñôøi do mong muoán cuûa caùc doanh nghieäp muoán hôïp söùc ñoái maët vôùi moät ñoái thuû caïnh tranh chung, coøn moät soá khaùc laïi ra ñôøi do caùc quan chöùc ñòa phöông muoán tìm caùch ñaåy maïnh phaùt trieån kinh teá taïi ñòa phöông. Taát nhieân, khoâng phaûi hieäp hoäi naøo ra ñôøi cuõng theo moät trong hai kieåu ñoù, maø thöôøng laø keát quaû cuûa nhieàu nhaân toá. Nhöõng nhaân toá chuû yeáu bao goàm: 23 Theo Nguyeãn Vaên Thanh vaø Ñinh Duy Hoøa (xem daãân chieáu soá 18), vieäc khaáu tröø thueá naøy coù veû nhö laø keát quaû cuûa söï hieåu bieát khoâng chính thöùc, chöù khoâng phaûi laø moät quy ñònh chính thöùc. Hoï chæ ra raèng caùc hieäp hoäi ñöôïc mieãn noäp thueá thu nhaäp theo lyù giaûi laø thueá naøy chæ aùp duïng ñoái vôùi doanh nghieäp. 24 Phaàn A (Ñieàu III, Khoaûn 11) cuûa Thoâng tö Boä Taøi chính soá 18/2002/TT-BTC (20/2/2002) quy ñònh raèng: "...caùc chi phí coù theå ñöôïc khaáu tröø ñeå tính thu nhaäp chòu thueá bao goàm caùc khoaûn sau: ... (11) chi phí quaûng caùo, tieáp thò, khuyeán maïi, tieáp taân, khaùnh tieát, chi phí giao dòch, ñoái ngoaïi, chi hoa hoàng moâi giôùi, chi phí hoäi nghò vaø caùc loaïi chi phí khaùc [nhaán maïnh cuûa taùc giaû] phaûi coù chöùng töø theo quy ñònh cuûa Boä Taøi chính...." Vaán ñeà laø lieäu caùc quan chöùc thueá ñòa phöông coù hieåu "caùc chi phí khaùc" laø bao goàm hoäi phí hay khoâng. 25 Vieäc giaûi quyeát vaán ñeà naøy bò phöùc taïp hoùa bôûi Quyeát ñònh soá 1537/TCT/QD/AC do Toång cuïc tröôûng Toång cuïc Thueá ban haønh ngaøy 19/11/1999. Phaàn B (Ñieàu I, Khoaûn 2) cuûa quyeát ñònh naøy quy ñònh raèng chæ coù caùc chuû theå coù giaáy ñaêng kyù kinh doanh môùi ñöôïc caáp hoùa ñôn troáng chính thöùc do Toång cuïc Thueá in. Quyeát ñònh naøy roõ raøng loaïi tröø caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, vì chæ coù caùc doanh nghieäp môùi coù giaáy ñaêng kyù kinh doanh. 26 Phoûng vaán Cuïc Thueá Haø Noäi, 5/2002. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 15 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG 1. Nhaø nöôùc laäp ra nhaèm muïc tieâu xuùc tieán thöông maïi vaø coâng nghieäp Phoøng Thöông maïi Vieät Nam ñöôïc thaønh laäp chính thöùc ngaøy 29/4/1960. Theo ñieàu leä cuûa Phoøng Thöông maïi Vieät Nam ra naêm 1963, ñaây laø moät toå chöùc kinh teá töï quaûn vôùi muïc ñích chính laø taêng cöôøng quan heä kinh teá giöõa Vieät Nam vaø caùc nöôùc khaùc treân theá giôùi. Ñieàu leä hieän nay cuûa toå chöùc ñöôïc söûa ñoåi naêm 1997 quy ñònh VCCI laø "moät toå chöùc phi chính phuû vaø ñoäc laäp" hoaït ñoäng döïa treân cô sôû töï chuû veà taøi chính, nhöng ñieàu leä naøy cuõng neâu roõ VCCI tieán haønh caùc hoaït ñoäng "döôùi söï hoã trôï vaø giaùm saùt cuûa Nhaø nöôùc Vieät Nam," vaø phaûi "thöïc hieän caùc hoaït ñoäng khaùc do Nhaø nöôùc Vieät Nam quy ñònh..."27 Khi caàn, VCCI coù theå tieáp nhaän hoã trôï taøi chính cuûa Chính phuû ñeå ñaàu tö vaøo cô sôû haï taàng vaø coâng ngheä hoaëc ñeå môû roäng caùc döï aùn lieân quan tôùi thöông maïi vaø ñaàu tö. Hieän taïi khoaûng 20% ngaân saùch cuûa VCCI do chính phuû caáp. 2. Taäp hôïp vaø thuùc ñaåy söï hôïp taùc giöõa caùc doanh nghieäp quoác doanh, taïo ñieàu kieän cho coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc Tröôùc naêm 1990, ôû mieàn Baéc caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc cuøng ngaønh ñaõ taäp hôïp nhau laïi theo hình thöùc "lieân hieäp xí nghieäp saûn xuaát," coøn caùc hôïp taùc xaõ thì ñöôïc toå chöùc thaønh caùc "lieân hieäp hôïp taùc xaõ" bao goàm caùc hôïp taùc xaõ caû kinh doanh vaø saûn xuaát nhoû. Muïc ñích chính cuûa caùc lieân minh naøy laø ñeå phaân boå vaø phaân coâng caùc nhieäm vuï do nhaø nöôùc giao, bao goàm phaân giao chæ tieâu nhieäm vuï saûn xuaát, caáp nguyeân vaät lieäu thoâ, quy ñònh giaù caû, v.v. Sau ñoù, trong quaù trình ñoåi môùi, caùc lieân minh naøy ñöôïc thay theá baèng caùc toång coâng ty nhaø nöôùc.28 Caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà ñaàu tieân ôû mieàn Baéc thaønh laäp vaøo ñaàu thaäp nieân 90 ñeàu do moät lieân hieäp xí nghieäp hoaëc toång coâng ty nhaø nöôùc trong ngaønh giöõ vò trí laõnh ñaïo. Döôùi söï chæ ñaïo cuûa caùc boä chuû quaûn maø toång coâng ty nhaø nöôùc naøy tröïc thuoäc, ñaàu thaäp nieân 90, caùc hieäp hoäi toå chöùc caùc coâng ty trong ngaønh chuû yeáu laø ñeå tieán haønh hoaït ñoäng kinh doanh vôùi Nga vaø caùc nöôùc Ñoâng AÂu cuõ. Hieäp hoäi Da giaøy Vieät Nam laø moät ví duï cuûa hieäp hoäi do doanh nghieäp nhaø nöôùc laõnh ñaïo ñöôïc thaønh laäp töø moät lieân minh xí nghieäp saûn xuaát tröôùc ñaây, coøn Hieäp hoäi Deät may Vieät Nam laø ví duï veà hieäp hoäi do doanh nghieäp nhaø nöôùc laøm chuû ñaïo ñöôïc thaønh laäp töø moät toång coâng ty nhaø nöôùc. 3. Do lòch söû ñeå laïi Khi ñaát nöôùc chöa thoáng nhaát, tröôùc naêm 1975, ôû mieàn Nam ñaõ coù caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Toång ñoaøn Coâng kyõ ngheä laø moät toå chöùc maïnh ôû Saøi Goøn cuõ. Naêm 1989, ñöôïc söï cho pheùp cuûa UOEy ban nhaân daân vaø ñöôïc Maët traän Toå quoác baûo trôï, moät nhoùm caùc nhaø doanh nghieäp töøng laø caùc coâng kyõ ngheä gia tröôùc naêm 1975 ñaõ thaønh laäp Hieäp hoäi Coâng thöông Kyõ ngheä gia TP HCM. Haàu heát caùc nhaø doanh nghieäp naøy ñeàu laø hoäi vieân cuûa hieäp 27 Nghò ñònh 39/CP ngaøy 27/6/1995 cuûa Chính phuû veà vieäc Ban haønh ñieàu leä maãu veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa caùc toång coâng ty nhaø nöôùc. Nghò ñònh naøy thay theá nghò ñònh 27/CP ngaøy 22/3/1989 cuûa Chính phuû veà vieäc Ban haønh ñieàu leä cuûa caùc lieân minh caùc doanh nghieäp quoác doanh. 28 "Ñieàu leä cuûa Phoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp Vieät Nam (ñaõ söûa ñoåi)," do Quoác hoäi khoùa 3 thoâng qua vaø ñöôïc Thuû töôùng pheâ chuaån baèng Quyeát ñònh soá 315/TTg ngaøy 12/5/1997. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 16 Moâi tröôøng phaùp lyù, nguoàn goác hình thaønh vaø lòch söû phaùt trieån hoäi tröôùc ñaây, vaø moät soá ñaõ töøng ñaûm nhieäm vò trí laõnh ñaïo. Naêm 1994, sau khi Luaät Coâng ty coù hieäu löïc, toå chöùc naøy ñoåi teân thaønh Hoäi Coâng thöông. Hoäi Coâng thöông laø hieäp hoäi doanh nghieäp caáp ñòa phöông ñaàu tieân coù hoäi vieân thuoäc nhieàu ngaønh. Sau ñoù, noù ñöôïc toå chöùc laïi vaø ñoåi teân thaønh Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM, trong ñoù coù caùc hoäi ngaønh ngheà. Hieän nay, Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM coù möôøi hai hoäi ngaønh ngheà. Ban ñaàu hoäi vieân doanh nghieäp cuûa hieäp hoäi chæ coù caùc doanh nghieäp tö nhaân, nhöng gaàn ñaây hieäp hoäi ñaõ môû roäng ñoái töôïng hoäi vieân vaø coù theâm caùc doanh nghieäp quoác doanh.29 4. Xuaát phaùt töø caùc quan heä khoâng chính thöùc, do nhu caàu môû roäng giao löu vôùi caùc doanh nghieäp coù cuøng hoaøn caûnh Moät soá hieäp hoäi ban ñaàu ra ñôøi döôùi hình thöùc caâu laïc boä khoâng chính thöùc. Ví duï nhö Caâu laïc boä Doanh nghieäp treû Haø Noäi do khoaûng möôøi ngöôøi laø caùc giaùm ñoác coâng ty tö nhaân "theá heä ñaàu" (caùc coâng ty thaønh laäp theo Luaät Coâng ty ñaàu tieân naêm 1991-1992). Ban ñaàu, nhoùm gaëp gôõ nhau chuû yeáu ñeå giao löu vaø môû roäng quan heä. Daàn daàn caâu laïc boä trôû thaønh dieãn ñaøn cho caùc thaønh vieân trao ñoåi kinh nghieäm vaø lieân keát laøm aên. Khi soá löôïng hoaït ñoäng taêng leân thì nhu caàu chính thöùc hoùa caâu laïc boä cuõng taêng leân. Muoán laøm vaäy caàn phaûi chính thöùc ñöôïc söï quaûn lyù cuûa moät cô quan nhaø nöôùc hoaëc moät toå chöùc ñoaøn theå, vì vaäy Caâu laïc boä Doanh nghieäp treû Haø Noäi ñaõ ñöôïc "naâng caáp" leân thaønh Hoäi Doanh nghieäp Treû tröïc thuoäc Thaønh Ñoaøn Haø Noäi. Hoäi ñoàng caùc nhaø doanh nghieäp treû Vieät Nam do Hoäi Lieân hieäp Thanh nieân Vieät Nam thaønh laäp naêm 1999, laø toå chöùc caáp trung öông cuûa caùc hoäi doanh nghieäp treû caáp tænh, thaønh phoá. Cho ñeán nay treân caû nöôùc ñaõ coù 27 hoäi doanh nghieäp treû caáp tænh, thaønh phoá, trong ñoù raát nhieàu hoäi ñöôïc thaønh laäp sau khi hoäi ñoàng trung öông ra ñôøi. Hieäp hoäi caùc Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû Haø Noäi (HASMEA) laø moät ví duï khaùc veà hieäp hoäi baét nguoàn töø moät caâu laïc boä khoâng chính thöùc. 5. Taäp hôïp löïc löôïng ñeå ñoái phoù vôùi moät ñoái thuû caïnh tranh chung Theo chuû tòch Hieäp hoäi Quaûng caùo TP HCM, hoäi naøy ra ñôøi nhaèm taäp hôïp caùc coâng ty quaûng caùo trong nöôùc ñeå caïnh tranh vôùi caùc coâng ty quaûng caùo nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng ôû Vieät Nam. Maëc duø ôû TP HCM hieän coù toång coäng 225 coâng ty quaûng caùo, chæ coù 10 coâng ty ñöôïc coi laø cung caáp "dòch vuï troïn goùi" (töùc laø coù khaû naêng thöïc hieän moät chieán dòch quaûng caùo töø ñaàu ñeán cuoái), coøn caùc coâng ty coøn laïi chæ moät vaøi loaïi dòch vuï lieân quan ñeán quaûng caùo nhö in aán, thieát keá ñoà hoïa, v.v. Chuû tòch Hieäp hoäi Quaûng caùo TP HCM giaûi thích theâm raèng ngay caû caùc coâng ty "dòch vuï troïn goùi" cuõng chæ coù naêng löïc haïn cheá vaø khoâng theå caïnh tranh vôùi caùc coâng ty quaûng caùo nöôùc ngoaøi vì caùc coâng ty naøy chieám ñöôïc haàu heát caùc hôïp ñoàng vôùi caùc coâng ty lôùn. 29 Stromseth, Reform and Response in Vietnam [Caûi caùch vaø phaûn öùng ôû Vieät Nam], trang 116-124. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 17 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Hieäp hoäi Quaûng caùo TP HCM chính thöùc thaønh laäp vaøo thaùng 6 naêm 2001, thuoäc söï quaûn lyù cuûa Sôû Vaên hoùa thoâng tin vaø laø thaønh vieân cuûa Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM, nhöng hoï ñaõ hoaït ñoäng döôùi hình thöùc caâu laïc boä töø naêm 1998. Thaùng 10 naêm 2001, Hieäp hoäi Quaûng caùo Vieät Nam ñaõ ñöôïc Boä Vaên hoùa thoâng tin thaønh laäp, vaø hieän nay Hieäp hoäi Quaûng caùo TP HCM laø moät chi nhaùnh cuûa hieäp hoäi trung öông. 6. Ñöôïc thaønh laäp vôùi söï hoã trôï cuûa caùc nhaø taøi trôï Naêm 1994, Oxfam Quebec, moät toå chöùc phi chính phuû Canada taïi Vieät Nam ñaõ trieån khai moät döï aùn nhaèm hoã trôï caùc nöõ doanh nghieäp, vôùi ñoái taùc laø Hoäi Phuï nöõ Haø Noäi. Qua döï aùn naøy, Caâu laïc boä doanh nghieäp nöõ Haø Noäi ñaõ thaønh laäp chính thöùc vaøo cuoái thaùng 12/1994. Sau ñoù, döï aùn keát hôïp vôùi caùc chi hoäi phuï nöõ ñòa phöông ñaõ laäp ra ba caâu laïc boä khaùc, moät ôû Quaûng Ninh vaø hai ôû Haûi Döông. Oxfam Quebec ñaõ taøi trôï cho caâu laïc boä thieát bò vaên phoøng vaø maùy tính, hoã trôï ñaøo taïo, xaây döïng naêng löïc vaø xaây döïng chieán löôïc. Oxfam cuõng cung caáp coá vaán kyõ thuaät (laø nhaân vieân cuûa Oxfam) cho caâu laïc boä, laøm vieäc vôùi ban chaáp haønh vaø ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng thöôøng ngaøy cuûa caâu laïc boä. Muïc tieâu cuoái cuøng cuûa Oxfam laø tính beàn vöõng­theo coá vaán kyõ thuaät ôû Haø Noäi, ban ñaàu toaøn boä caùc chi phí cuûa caâu laïc boä do Oxfam taøi trôï; hieän nay chæ coøn taøi trôï 50%, vaø muïc tieâu cuoái cuøng laø ruùt hoaøn toaøn nguoàn hoã trôï cuûa Oxfam (naêm 2003). Gaàn ñaây, Oxfam ñaõ hoã trôï caùc caâu laïc boä chính thöùc trôû thaønh hieäp hoäi. Hieäp hoäi Doanh nghieäp nöõ hieän nay laø thaønh vieân chính thöùc cuûa VCCI. 7. Phaùt trieån kinh teá ñòa phöông Taïi TP HCM, moät soá quaän, huyeän ñaõ baét ñaàu khuyeán khích thaønh laäp caùc caâu laïc boä doanh nghieäp ñòa phöông ­ UOEy ban nhaân daân quaän, huyeän ñaõ khuyeán khích moät soá doanh nghieäp lôùn trong quaän ñöùng leân thaønh laäp caâu laïc boä. Caùc caâu laïc boä naøy coù lôïi theá laø vì lôïi ích khu vöïc, do ñoù ñöôïc chính quyeàn ñòa phöông vaø caùc doanh nghieäp lôùn trong ñòa baøn baûo trôï. Caâu laïc boä doanh nghieäp huyeän Hoùc Moân TP HCM ñöôïc thaønh laäp thaùng 3 naêm 2000 do söï khôûi xöôùng cuûa Phoøng kinh teá thuoäc UOEy ban nhaân daân huyeän vaø Lieân ñoaøn lao ñoäng huyeän. Chuû tòch caâu laïc boä laø chuû moät doanh nghieäp tö nhaân ñòa phöông, ñöôïc chính quyeàn ñòa phöông löïa choïn vaø giao traùch nhieäm phaùt trieån vaän ñoäng thaønh laäp vaø phaùt trieån caâu laïc boä. Hieän caâu laïc boä coù truï sôû chính taïi vaên phoøng cuûa Lieân ñoaøn lao ñoäng. Taïi caùc quaän huyeän khaùc cuõng coù caùc caâu laïc boä töông töï, tuy nhieân moät soá caâu laïc boä vaãn chöa coù khaû naêng toå chöùc hoäi hoïp vaø caùc hoaït ñoäng moät caùch thöôøng xuyeân. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 18 Moâi tröôøng phaùp lyù, nguoàn goác hình thaønh vaø lòch söû phaùt trieån 8. Ra ñôøi töø moät hieäp hoäi lôùn hôn ñeå ña daïng hoùa hoaït ñoäng, thu huùt hoäi vieân môùi vaø hoäi vieân loaïi khaùc Moät soá hieäp hoäi lôùn, bao goàm caùc vaên phoøng chi nhaùnh cuûa VCCI vaø Hieäp hoäi Nhöïa TP HCM, ñaõ laäp ra "Caâu laïc boä Giaùm ñoác" ñeå ña daïng hoùa caùc hoaït ñoäng cho hoäi vieân. Taïi ña soá hieäp hoäi, caùc cuoäc hoïp hay hoäi nghò ñaày ñuû thaønh vieân ñöôïc toå chöùc nhieàu nhaát laø moãi naêm moät laàn, coøn caâu laïc boä giaùm ñoác laø dieãn ñaøn ñeå caùc giaùm ñoác gaëp gôõ thöôøng xuyeân hôn, döï caùc buoåi nghe noùi chuyeän do khaùch maø hieäp hoäi môøi ñeán trình baøy, trao ñoåi yù kieán vaø giao löu. Nhöõng ngöôøi ñöôïc môøi ñeán noùi chuyeän coù theå laø caùn boä thueá ñòa phöông noùi veà caùc quy ñònh môùi veà thueá, hoaëc nhö ôû cuoäc hoïp caâu laïc boä giaùm ñoác cuûa Hieäp hoäi Nhöïa TP HCM thaùng 9/2001 laø ñaïi dieän cuûa moät coâng ty maùy tính trình baøy veà vieäc aùp duïng coâng ngheä maùy tính trong doanh nghieäp.30 Hình thöùc sinh hoaït caâu laïc boä naøy thöôøng ñöôïc caùc hieäp hoäi lôùn aùp duïng ñeå taïo ra moät dieãn ñaøn nhoû hôn vaø khoâng trònh troïng nhö caùc hoäi nghò coù ñaày ñuû thaønh vieân ñeå phoå bieán thoâng tin vaø trao ñoåi yù kieán. Moät ñieàu haïn cheá laø chæ nhöõng nhaø doanh nghieäp ôû ñòa baøn gaàn vaên phoøng hieäp hoäi môùi coù theå tham gia. Chaúng haïn nhö ôû Caàn Thô, chi nhaùnh cuûa VCCI phuïc vuï 9 tænh ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long, nhöng chæ coù giaùm ñoác caùc coâng ty ôû thaønh phoá Caàn Thô môùi coù ñieàu kieän tham gia caâu laïc boä giaùm ñoác. 9. Caùc doanh nghieäp cuøng ngaønh hôïp laïi ñeå hoã trôï nhau vaø coù tieáng noùi ñaïi dieän Nhö ñaõ ñeà caäp ôû phaàn treân, Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM hieän bao goàm caùc hoäi theo ngaønh ngheà. Moät soá hoäi ngaønh ngheà ñoù ñöôïc thaønh laäp laø keát quaû cuûa vieäc toå chöùc laïi Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM, moät soá khaùc laïi do caùc doanh nghieäp chuû ñaïo trong ngaønh thaønh laäp, sau ñoù tìm söï baûo trôï cuûa moät cô quan hoaëc toå chöùc (thöôøng laø Hieäp hoäi Coâng thöông, nhöng cuõng coù khi laø cô quan, toå chöùc khaùc). Ñoäng löïc chuû yeáu cuûa caùc hoäi ngaønh ngheà naøy laø caùc nhaø doanh nghieäp mong muoán hôïp taùc vôùi nhöõng doanh nghieäp khaùc töông töï hoaëc gaàn guõi vôùi mình, coù theå tö vaán hoaëc hoã trôï, hoaëc coù theå coù trieån voïng trôû thaønh ñoái taùc kinh doanh. Phaàn lôùn caùc hoäi ngaønh ngheà naøy do caùc coâng ty tö nhaân saùng laäp vaø thaønh vieân ban ñaàu chuû yeáu laø caùc doanh nghieäp tö nhaân, coøn caùc doanh nghieäp quoác doanh thöôøng gia nhaäp caùc hieäp hoäi gaén vôùi toång coâng ty nhaø nöôùc. Tuy nhieân, gaàn ñaây caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ñaõ baét ñaàu gia nhaäp caùc hoäi ngaønh ngheà do caùc doanh nghieäp tö nhaân laõnh ñaïo. Trong ngaønh nhöïa, moät ngaønh raát maïnh ôû TP HCM, coù taát caû ba hieäp hoäi hoaït ñoäng ñoäc laäp vôùi nhau. 30 Moät soá thaønh vieân nhoùm nghieân cöùu coù döï cuoäc hoïp naøy vaøo thaùng 9/2001 CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 19 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG HOÄP 2: BA HIEÄP HOÄI DOANH NGHIEÄP TRONG NGAØNH NHÖÏA Hieäp hoäi Nhöïa Hieäp hoäi Nhöïa Hoäi Cao su-nhöïa Vieät Nam TP HCM TP HCM Naêm thaønh laäp 1990 1993 1994 Cô quan Boä Coâng nghieäp UOEy ban Nhaân daân UOEy ban nhaân daân quaûn lyù TP HCM TP HCM Lyù do Taäp hôïp caùc doanh Caùc doanh nghieäp tö Do lòch söû ñeå laïi (nhieàu thaønh nghieäp quoác doanh ñeå nhaân coù nhu caàu coù moät doanh nhaân laø thaønh vieân laäp nhaø nöôùc coù theå quaûn lyù tieáng noùi ñaïi dieän cuûa hieäp hoäi töông ñöông toát hôn tröôùc naêm 1975) Cô caáu Caùc nhaø saûn xuaát nhöïa Caùc doanh nghieäp saûn Caùc doanh nghieäp saûn vaø tính vaø saûn phaåm nhöïa xuaát, kinh doanh, baùn leû, xuaát cao su, nhöïa vaø saoen chaát xuaát nhaäp khaåu trong phaåm töø cao su, nhöïa hoäi vieân ngaønh nhöïa Caùc hoäi vieân saùng laäp Caùc hoäi vieân ban ñaàu Caùc hoäi vieân ban ñaàu hieäp hoäi laø caùc doanh ñeàu laø caùc doanh nghieäp ñeàu laø caùc doanh nghieäp nghieäp nhaø nöôùc tö nhaân tö nhaân, sau ñoù coù theâm caùc doanh nghieäp quoác doanh ñeå coù lôïi veà vò theá Hieän nay, 15% soá hoäi Hieän nay, 5% soá hoäi vieân Hieän nay, 3,2% soá hoäi vieân laø doanh nghieäp laø doanh nghieäp quoác vieân laø doanh nghieäp nhaø nöôùc, 75% laø doanh doanh vaø 95% laø doanh quoác doanh vaø 96,8% nghieäp tö nhaân vaø 10% nghieäp tö nhaân laø doanh nghieäp tö nhaân laø doanh nghieäp nöôùc ngoaøi Hoäi vieân 294 hoäi vieân 800 hoäi vieân 187 hoäi vieân Ñòa baøn Caoe nöôùc 80% taäp trung taïi TP. 100% ôoe TP.HCM HCM 10% ôû mieàn Baéc, 5% ôû mieàn Trung vaø 5% ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long Kinh phí Caùc nguoàn kinh phí goàm Caùc nguoàn kinh phí bao Caùc nguoàn kinh phí bao ñoùng goùp cuûa Toång coâng goàm kinh phí thaønh phoá goàm ñoùng goùp uûng hoä ty nhöïa Vieät Nam, hoäi phí, caáp, ñoùng goùp cuûa chuû tòch cuûa hoäi vieân, hoäi phí taøi trôï cuûa caùc toå chöùc hieäp hoäi, hoäi phí vaø phí vaø phí dòch vuï beân ngoaøi vaø phí dòch vuï dòch vuï Quan heä Thaønh vieân cuûa VCCI Thaønh vieân cuûa Lieân hieäp Thaønh vieân cuûa Hieäp caùc hoäi khoa hoïc kyõ thuaät hoäi Coâng thöông TP HCM CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 20 Moâi tröôøng phaùp lyù, nguoàn goác hình thaønh vaø lòch söû phaùt trieån 10. Thaønh laäp theo moâ hình töø trung öông xuoáng ñòa phöông Trong nhöõng naêm gaàn ñaây, nhieàu tænh ñaõ coù caùc caâu laïc boä doanh nghieäp ra ñôøi, thaønh laäp theo chæ thò cuûa moät toå chöùc ñoaøn theå trung öông. Caùc caâu laïc boä ban ñaàu do doanh nhaân tö nhaân saùng laäp chuû yeáu laø ôû Haø Noäi vaø TP HCM, nhöng khi toå chöùc caáp trung öông ñaõ thaønh laäp thì caùc toå chöùc naøy thöïc hieän moät chieán löôïc "töø treân xuoáng" thaønh laäp caùc caâu laïc boä chi nhaùnh ôû nhieàu tænh. Ví duï, caû Hoäi Phuï nöõ vaø Hoäi Lieân hieäp thanh nieân ñeàu khuyeán khích vieäc thaønh laäp caùc caâu laïc boä doanh nghieäp tröïc thuoäc Hoäi phuï nöõ vaø Hoäi Lieân hieäp thanh nieân ñòa phöông. Cho ñeán nay ôû nhieàu tænh ñaõ coù caùc caâu laïc boä doanh nghieäp nöõ vaø 27 tænh ñaõ coù hoäi hoaëc caâu laïc boä doanh nghieäp treû. Tuy nhieân, caùc caâu laïc boä ôû tænh ñeàu hoaït ñoäng töông ñoái yeáu hôn caùc caâu laïc boä ôû thaønh phoá, vì ñoäng löïc thaønh laäp cuûa hoï laø moät chæ thò "töø treân xuoáng," khoâng nhaát thieát xuaát phaùt töø yeâu caàu hay mong muoán ôû ñòa phöông. Ngoaøi ra, vì caùc caâu laïc boä naøy thöôøng laø caùc caâu laïc boä ñaàu tieân loaïi naøy xuaát hieän ôû tænh, neân laõnh ñaïo caùc caâu laïc boä coù raát ít moâ hình maãu ñeå döïa vaøo ñoù xaây döïng caâu laïc boä cuûa mình. Cuoái cuøng, bôûi caùc doanh nghieäp tö nhaân ôû caùc tænh thöôøng nhoû hôn vaø khoâng maïnh baèng doanh nghieäp ôû caùc thaønh phoá lôùn neân hoaït ñoäng cuõng haïn cheá. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 21 III. CAÙC LOAÏI HÌNH, CÔ CAÁU, HOAÏT ÑOÄNG, HOÄI VIEÂN CUÛA HIEÄP HOÄI A. CAÙC HIEÄP HOÄI HIEÄN NAY COÙ THEÅ ÑÖÔÏC PHAÂN LOAÏI THEO NHIEÀU CAÙCH, SÖÛ DUÏNG NHIEÀU TIEÂU CHÍ KHAÙC NHAU Cho ñeán nay, chöa coù thoáng keâ chính xaùc veà soá caùc hieäp hoäi doanh nghieäp treân toaøn quoác. Naêm 1999 Ban Toå chöùc caùn boä Chính phuû öôùc tính laø Vieät Nam coù gaàn 100 hieäp hoäi doanh nghieäp.31 Thaùng 7 naêm 2000, VCCI öôùc tính laø coù treân 100 hieäp hoäi.32 Trong naêm 2001, soá hieäp hoäi doanh nghieäp gia taêng ñaùng keå do nhieàu hieäp hoäi caáp tænh ra ñôøi. Duø chöa coù con soá chính xaùc nhöng öôùc tính toång soá hieäp hoäi doanh nghieäp treân toaøn quoác hieän khoaûng 200. Coù nhieàu tieâu chí phaân loaïi hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam, do ñoù coù söï choàng cheùo khi phaân loaïi hieäp hoäi. Trong boái caûnh hieän nay, nhöõng tieâu chí phaân loaïi goàm coù: 1. Toå chöùc baûo trôï hay cô quan quaûn lyù Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù caùc toå chöùc baûo trôï hay cô quan quaûn lyù khaùc nhau. Ñoù laø caùc cô quan coù thaåm quyeàn ñeà nghò vaø cho pheùp thaønh laäp hieäp hoäi doanh nghieäp, vaø giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi khi ñaõ ñi vaøo hoaït ñoäng. Chính phuû laø toå chöùc baûo trôï/cô quan quaûn lyù moät soá hieäp hoäi trung öông nhö VCCI vaø Lieân minh Hôïp taùc xaõ Vieät Nam (LMHTX). Nhö ñaõ ñeà caäp ôû Phaàn II, cho tôùi thaùng 3 naêm 1999, Thuû töôùng laø ngöôøi cho pheùp thaønh laäp caùc hieäp hoäi doanh nghieäp caáp trung öông vaø höôùng daãn caùc boä lieân quan giaùm saùt hieäp hoäi. Vaøo thaùng 3 naêm 1999, Thuû töôùng ñaõ trao quyeàn cho Tröôoeng ban Toå chöùc caùn boä Chính phuû thöïc hieän vieäc pheâ duyeät cho pheùp thaønh laäp caùc hieäp hoäi caáp trung öông. Caùc boä vaø cô quan ngang boä quaûn lyù vaø coá vaán cho moät soá hieäp hoäi doanh nghieäp hoaït ñoäng trong chuyeân ngaønh mình quaûn lyù. Ví duï, Boä Coâng nghieäp quaûn lyù moät loaït hieäp hoäi ngaønh ngheà nhö Hieäp hoäi Deät may, Hieäp hoäi Da giaày, Hieäp hoäi Giaáy, Hieäp hoäi Nhöïa, Hieäp hoäi Röôïu-bia-nöôùc giaûi khaùt, Hieäp hoäi Thuoác laù, Hieäp hoäi Doanh nghieäp ñieän töû, v.v. Taát caû caùc hieäp hoäi naøy ñeàu laø hieäp hoäi caáp quoác gia. Caùc toå chöùc chính trò-xaõ hoäi quaûn lyù caùc hieäp hoäi daønh cho ñoái töôïng laø hoäi vieân cuûa mình. Moät soá toå chöùc ñoaøn theå coù quaûn lyù caùc hieäp hoäi kieåu naøy, ví duï nhö Hoäi Lieân hieäp Thanh nieân quaûn lyù caùc hoäi doanh nghieäp treû, Hoäi Phuï nöõ quaûn lyù caùc hoäi vaø caâu laïc boä doanh nghieäp nöõ. Maët traän Toå quoác Vieät Nam khoâng tröïc tieáp quaûn lyù moät hieäp hoäi naøo nhöng nhieàu hieäp hoäi laø thaønh vieân cuûa Maët traän Toå quoác, trong ñoù coù Lieân minh Hôïp taùc xaõ, Hieäp hoäi Coâng thöông Haø Noäi vaø Hoäi ñoàng caùc nhaø doanh nghieäp treû Vieät Nam. Maët traän Toå quoác Vieät Nam laø cô quan duy nhaát coù thaåm quyeàn ñeà cöû caùc ñaïi bieåu öùng cöû vaøo Quoác hoäi vaø Hoäi ñoàng Nhaân daân caùc caáp. Caùc hieäp hoäi muoán hoäi vieân cuûa mình coù teân trong danh saùch ñöôïc ñeà cöû caàn phaûi trôû thaønh thaønh vieân cuûa Maët traän Toå quoác Vieät Nam. 31 Baøi phaùt bieåu cuûa VCCI taïi hoäi nghò "Naâng cao vai troø vaø hieäu quaû cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam" toå chöùc ngaøy 7/8/2000 taïi Haø Noäi. 32 Baøi phaùt bieåu cuûa Ban Toå chöùc caùn boä Chính phuû taïi hoäi nghò "Naâng cao vai troø vaø hieäu quaû cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam" toå chöùc ngaøy 7/8/2000 taïi Haø Noäi. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 23 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Caùc UOEy ban Nhaân daân tænh, thaønh phoá (vaø UOEy ban Nhaân daân quaän huyeän) quaûn lyù caùc hieäp hoäi doanh nghieäp trong phaïm vi ñòa phöông mình. Taïi moät soá tænh thaønh lôùn (nhö TP HCM, Haø Noäi, Caàn Thô, Haûi Phoøng vaø An Giang), UOEy ban Nhaân daân tænh, thaønh phoá ñaõ cho pheùp thaønh laäp caùc hieäp hoäi coâng thöông. ÔOE TP HCM laø Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM (UAIC), ñoùng vai troø baoeo trôï cho 12 hoäi chuyeân ngaønh (ñaõ ñeà caäp ôû phaàn tröôùc). Caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà trung öông trong moät soá tröôøng hôïp laø toå chöùc quaûn lyù caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà ñòa phöông. Ví duï, Hieäp hoäi Da giaày Haûi Phoøng laø chi hoäi cuûa Hieäp hoäi Da giaày Vieät Nam, Hieäp hoäi Giaáy mieàn Trung laø chi hoäi cuûa Hieäp hoäi Giaáy Vieät Nam. Moät soá hieäp hoäi ñòa phöông hôïp taùc chaët cheõ vôùi hieäp hoäi trung öông khi tieán haønh caùc hoaït ñoäng cuûa mình, coøn soá khaùc laïi hoaït ñoäng khaù ñoäc laäp vôùi hieäp hoäi trung öông, maëc duø veà nguyeân taéc, hoï laø hoäi vieân hoaëc tröïc thuoäc hieäp hoäi trung öông. Ví duï, Hieäp hoäi Nhöïa TP HCM laø hoäi vieân cuûa Hieäp hoäi Nhöïa Vieät Nam nhöng trong thöïc teá hoaït ñoäng ñoäc laäp vôùi hieäp hoäi trung öông, vaø ñoâi khi hai hieäp hoäi naøy ñöôïc coi laø caïnh tranh vôùi nhau veà hoäi vieân vaø nguoàn kinh phí. Caùc quan heä giöõa hieäp hoäi ñòa phöông vaø trung öông khoâng ñöôïc neâu trong ñieàu leä cuûa caùc hieäp hoäi maø phuï thuoäc vaøo töøng hieäp hoäi vaø töøng tröôøng hôïp cuï theå. 2. Ngaønh ngheà cuûa hoäi vieân Hieän taïi, ôû Vieät Nam chæ coù moät soá ít hieäp hoäi ña ngaønh (vaø caùc chi nhaùnh) nhö VCCI, Lieân minh hôïp taùc xaõ Vieät Nam, Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM, Hoäi Doanh nghieäp nöõ, Hoäi Doanh nghieäp treû vaø Hieäp hoäi Doanh nghieäp Vöøa vaø Nhoû Haø Noäi. Trong khi ñoù, loaïi hieäp hoäi phoå bieán nhaát laø hieäp hoäi ngaønh ngheà, vaø cuøng vôùi söï phaùt trieån cuûa caùc ngaønh, chaéc chaén seõ coù theâm hieäp hoäi ngaønh ngheà môùi. Moät ñieåm ñaùng chuù yù laø trong haàu heát caùc tröôøng hôïp, ngaønh naøo coù toång coâng ty nhaø nöôùc thì ngaønh ñoù coù moät hieäp hoäi doanh nghieäp do toång coâng ty ñoù laøm noøng coát. Chuû tòch hoäi ñoàng quaûn trò cuûa toång coâng ty thöôøng ñöôïc baàu laøm chuû tòch hieäp hoäi. Moät ñaëc ñieåm ñaùng chuù yù nöõa laø ít coù hieäp hoäi doanh nghieäp trong caùc ngaønh dòch vuï chuyeân moân. Moät nguyeân nhaân coù theå laø nhöõng caù nhaân laøm dòch vuï chuyeân moân (nhö luaät, tö vaán, ñaøo taïo, v.v.) thöôøng tham gia caùc hoäi thuoäc Lieân hieäp caùc Hoäi Khoa hoïc Kyõ thuaät Vieät Nam. Tuy nhieân, thöïc teá naøy coù theå thay ñoåi vaø caùc hieäp hoäi doanh nghieäp dòch vuï chuyeân moân nhö tö vaán hay keá toaùn coù theå seõ ra ñôøi, nhö treân thöïc teá gaàn ñaây ñaõ ra ñôøi Hieäp hoäi Quaûng caùo Vieät Nam vaø Hoäi Sôû höõu Coâng nghieäp Vieät Nam. Ñaëc ñieåm cuoái cuøng laø coù moät soá hieäp hoäi ñi saâu vaøo chuyeân ngaønh heïp nhö Hieäp hoäi Mía ñöôøng Lam Sôn (tænh Thanh Hoùa) laáy Coâng ty Mía ñöôøng Lam Sôn laøm trung taâm, hoäi vieân laø caùc noâng daân troàng mía, caùc hôïp taùc xaõ noâng nghieäp, caùc doanh nghieäp vaän taûi, caùc hôïp taùc xaõ tín duïng, caùc doanh nghieäp cung öùng maùy moùc noâng nghieäp ôû ñòa phöông, v.v. Caùc hoäi vieân cuûa hieäp hoäi lieân keát vôùi nhau vì muïc ñích caùc beân cuøng coù lôïi, ñeå hoã trôï nhau trong moät chu trình saûn xuaát treân moät ñòa baøn nhaát ñònh. Vì vaäy, maëc duø coù teân laø hieäp hoäi nhöng ñaây gaàn nhö laø moät hôïp taùc xaõ. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 24 Caùc loaïi hình, cô caáu, hoaït ñoäng, hoäi vieân cuûa hieäp hoäi 3. Loaïi hình sôû höõu cuûa hoäi vieân Hieän coù hai loaïi hieäp hoäi doanh nghieäp maø doanh nghieäp hoäi vieân coù cuøng moät hình thöùc sôû höõu, ñoù laø Lieân minh hôïp taùc xaõ coù caùc hoäi vieân ñeàu laø hôïp taùc xaõ vaø caùc hieäp hoäi doanh nghieäp nöôùc ngoaøi coù caùc hoäi vieân chính thöùc laø caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi. Coøn laïi, caùc hieäp hoäi doanh nghieäp khaùc ôû Vieät Nam tieáp nhaän söï tham gia cuûa caùc doanh nghieäp thuoäc nhieàu loaïi hình sôû höõu, thöôøng nhö vaäy coù nghóa laø tieáp nhaän caû doanh nghieäp quoác doanh vaø doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh laøm hoäi vieân.33 Khoâng coù hieäp hoäi naøo maø hoäi vieân chæ laø doanh nghieäp nhaø nöôùc, vaø raát ít hieäp hoäi maø taát caû hoäi vieân ñeàu laø doanh nghieäp tö nhaân, ngoaïi tröø moät soá caùc caâu laïc boä doanh nghieäp caáp ñòa phöông nhö Caâu laïc boä Doanh nghieäp nöõ ngoaøi quoác doanh Haø Noäi. 4. Quy moâ doanh nghieäp hoäi vieân Moät soá tænh thaønh nhö Haø Noäi vaø Ñaø Naüng coù hieäp hoäi cho caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû (DNVVN).34 Thaønh phoá Hoà Chí Minh, nôi taäp trung soá DNVVN ñoâng nhaát trong caû nöôùc, laïi khoâng coù toå chöùc hieäp hoäi cho caùc DNVVN. Nguyeân nhaân coù theå laø caùc DNVVN ôû TP HCM coù nhöõng söï löïa choïn khaùc, nhö tham gia hoäi chuyeân ngaønh trong Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM hoaëc tham gia caùc caâu laïc boä doanh nghieäp quaän huyeän. Nhoùm nghieân cöùu cuõng nghe noùi veà nhöõng caâu laïc boä maø thaønh vieân chæ laø caùc doanh nghieäp lôùn. Taïi Ñaø Naüng, coù caâu laïc boä "Moät trieäu ñoâ-la" goàm nhöõng doanh nghieäp treân ñòa baøn thaønh phoá coù kim ngaïch xuaát khaåu haøng naêm töø 1 trieäu ñoâ-la Myõ trôû leân. Taïi Haø Noäi, caâu laïc boä "Möôøi ñaïi gia" laø caâu laïc boä maø thaønh vieân laø moät soá doanh nghieäp tö nhaân thaønh coâng nhaát trong caû nöôùc. 5. Ñaëc ñieåm cuûa giaùm ñoác doanh nghieäp Coù hai loaïi hieäp hoäi taäp hôïp caùc doanh nghieäp theo ñaëc ñieåm cuûa giaùm ñoác/chuû doanh nghieäp. Ñieàu leä cuûa Hoäi Doanh nghieäp treû quy ñònh tuoåi cuûa doanh nhaân ôû thôøi ñieåm gia nhaäp phaûi döôùi 45. Hoäi Doanh nghieäp Nöõ chæ keát naïp hoäi vieân laø nöõ. ÔÛ möùc ñoä khoâng chính thöùc hôn nöõa thì coù "Caâu laïc boä hai möôi ba möôi" goàm hoäi vieân laø caùc giaùm ñoác tuoåi töø 20 ñeán 30. Teân cuûa caâu laïc boä cuõng coù moät yù nghóa khaùc: caùc hoäi vieân ñaët muïc tieâu ñeán naêm 2030 seõ trôû thaønh nhöõng doanh nhaân thaønh ñaït. 6. Möùc ñoä chính thöùc cuûa toå chöùc Beân caïnh caùc hieäp hoäi chính thöùc, caùc doanh nghieäp vaø doanh nhaân cuõng tham gia caùc caâu laïc boä do chính quyeàn ñòa phöông, toå chöùc ñoaøn theå hoaëc caùc hieäp hoäi laäp ra. Caùc caâu laïc boä thaønh laäp deã daøng hôn, khoâng coù toå chöùc chaët cheõ nhö caùc hieäp hoäi chính thöùc, neân hoaït ñoäng thöôøng töï phaùt. Coù theå keå ra moät soá caâu laïc boä loaïi naøy nhö Caâu laïc boä Doanh nghieäp coù ñaàu tö nöôùc ngoaøi (do Boä Keá hoaïch Ñaàu tö quaûn lyù), Caâu laïc boä Doanh nghieäp Vieät 33 Söï tham gia cuûa caùc doanh nghieäp nöôùc ngoaøi vaø caùc hôïp taùc xaõ Vieät Nam vaøo caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam laø khoâng phoå bieán. 34 Tröôùc thaùng 11/2001, chính phuû ñaõ ñònh nghóa taïm thôøi DNVVN laø doanh nghieäp coù soá voán nhoû hôn 5 tæ ñoàng vaø coù ít hôn 200 lao ñoäng. Nghò ñònh veà doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ñaõ ñònh nghóa laïi DNVVN laø doanh nghieäp coù soá voán nhoû hôn 10 tæ ñoàng vaø coù ít hôn 300 lao ñoäng. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 25 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Nam (thuoäc Hoäi Kinh teá Vieät Nam), Caâu laïc boä Giaùm ñoác Trung öông (do Vieän Quaûn lyù kinh teá trung öông quaûn lyù), Caâu laïc boä Giaùm ñoác Doanh nghieäp nhöïa (thuoäc Hieäp hoäi Nhöïa TP HCM) vaø caùc caâu laïc boä doanh nghieäp quaän huyeän ôû TP HCM (do UOEy ban Nhaân daân caùc quaän huyeän quaûn lyù). Nghieân cöùu naøy cuõng muoán ñeà caäp caû ñeán caùc caâu laïc boä theo ñònh nghóa môû roäng veà "hieäp hoäi doanh nghieäp." Tuy nhieân, caùc caâu laïc boä ñöôïc ñeà caäp ôû ñaây thöôøng coù lieân heä hoaëc tröïc thuoäc caùc hieäp hoäi doanh nghieäp lôùn hôn hoaëc caùc cô quan lieân quan ñeán kinh doanh kinh teá. Do vaäy, caùc caâu laïc boä tröïc thuoäc Hoäi Kinh teá Vieät Nam hay Vieän Quaûn lyù kinh teá trung öông seõ khoâng ñöôïc baøn ñeán moät caùch chi tieát. B. CÔ CAÁU TOÅ CHÖÙC Cô caáu ra quyeát ñònh trong noäi boä cuûa hieäp hoäi doanh nghieäp thöôøng döïa vaøo moät moâ hình nhö sau: Hình 3.1 - Daïng cô caáu toå chöùc hieäp hoäi doanh nghieäp thöôøng gaëp ÑAÏI HOÄOI ÑOÀNG BAN CHAÁP HAØNH BAN KIEÅM TRA BAN THÖÔØNG VUÏ CAÙC BOÄO PHAÄAN CHÖÙC NAÊNG Ñaïi hoäi ñoàng goàm taát caû caùc hoäi vieân. Haàu heát caùc hieäp hoäi ñöôïc phoûng vaán cho bieát ñaïi hoäi ñoàng ít khi hoïp ­ nhieàu nhaát laø moät naêm moät laàn, thöôøng laø ít hôn. Treân nguyeân taéc, ñaïi hoäi ñoàng baàu ra ban chaáp haønh vaø ban kieåm tra, sau ñoù ban chaáp haønh laïi baàu ra ban thöôøng vuï. Chuû tòch hieäp hoäi laø ngöôøi ñöùng ñaàu ban chaáp haønh, laø ñaïi dieän cuûa hieäp hoäi tröôùc Chính phuû, tröôùc caùc hieäp hoäi khaùc vaø tröôùc coâng chuùng. Ban thöôøng vuï, ñöùng ñaàu laø toång thö kí hoaëc phoù chuû tòch, chòu traùch nhieäm veà hoaït ñoäng thöôøng ngaøy cuûa hieäp hoäi. Ban kieåm tra theo doõi taøi chính vaø hoaït ñoäng cuûa caùc ban khaùc vaø baùo caùo laïi cho ñaïi hoäi ñoàng. Nhieàu hieäp hoäi vì quy moâ nhoû neân moät ngöôøi coù theå ñaûm nhieäm cuøng luùc vaøi vò trí (chaúng haïn nhö tham gia caû ban chaáp haønh vaø ban thöôøng vuï). Caùc boä phaän chöùc naêng trieån khai caùc döï aùn cuï theå cuûa hieäp hoäi. Ví duï, boä phaän ñaøo taïo toå chöùc caùc khoùa ñaøo taïo, boä phaän thoâng tin thu thaäp vaø göûi cho hoäi vieân caùc baûn tin cuûa hieäp hoäi, boä phaän hoäi vieân chòu traùch nhieäm vieäc taêng soá hoäi vieân vaø ñaùp öùng caùc caâu hoûi vaø yeâu caàu cuûa hoäi vieân. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 26 Caùc loaïi hình, cô caáu, hoaït ñoäng, hoäi vieân cuûa hieäp hoäi Ñöôïc coâng nhaän laø ñaïi dieän chính thöùc cuûa coäng ñoàng doanh nghieäp Vieät Nam, ñoàng thôøi laø hieäp hoäi caáp quoác gia lôùn nhaát ñöôïc toå chöùc theo quan heä ngang (töùc laø taäp hôïp doanh nghieäp ôû taát caû caùc ngaønh vaø thuoäc moïi thaønh phaàn), VCCI coù cô caáu toå chöùc phöùc taïp hôn. Ngoaøi caùc boä phaän chöùc naêng, VCCI coøn coù moät soá caùc ban phaân theo lónh vöïc, caùc ban chuyeân traùch vaø caùc toå chöùc tröïc thuoäc. Beân caïnh ñoù, VCCI coøn coù naêm chi nhaùnh taïi caùc ñòa phöông vaø ba vaên phoøng ñaïi dieän.35 Cuoái cuøng, coøn coù moät soá doanh nghieäp con hoaëc doanh nghieäp coù lieân keát vôùi VCCI, caùc doanh nghieäp naøy taïo nguoàn thu cho VCCI. C. CAÙC CHÖÙC NAÊNG CUÛA CAÙC HIEÄP HOÄI DOANH NGHIEÄP Coù theå chia hoaït ñoäng cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam thaønh ba nhoùm chính: ñaïi dieän quyeàn lôïi, dòch vuï hoã trôï kinh doanh vaø caùc hoaït ñoäng khaùc. Phaàn naøy seõ giôùi thieäu moät caùch ngaén goïn ba nhoùm chöùc naêng naøy. Phaàn IV seõ phaân tích saâu hôn veà söï ñaùnh giaù cuûa hoäi vieân veà hieäu quaû cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp trong nhöõng lónh vöïc hoaït ñoäng naøy. 1. Ñaïi dieän quyeàn lôïi Chöùc naêng chính cuûa ña soá caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, nhaát laø nhöõng hieäp hoäi lôùn, laø ñaïi dieän vaø taêng cöôøng quyeàn lôïi cho caùc hoäi vieân cuûa mình trong caùc quan heä caû trong nöôùc vaø quoác teá. Chöùc naêng naøy bao goàm vieäc duy trì ñoái thoaïi vôùi Chính phuû veà luaät vaø chính saùch chi phoái hoaït ñoäng cuûa coäng ñoàng doanh nghieäp, vaø quan heä vôùi caùc cô quan toå chöùc trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi. Vieäc ñaïi dieän quyeàn lôïi coøn coù theå bao goàm caû vieäc giaûi quyeát tranh chaáp giöõa caùc hoäi vieân hoaëc ñaïi dieän cho hoäi vieân khi coù tranh chaáp vôùi beân ngoaøi. 2. Dòch vuï hoã trôï kinh doanh Dòch vuï hoã trôï kinh doanh bao goàm taát caû nhöõng dòch vuï phi taøi chính maø doanh nghieäp coù theå coù nhu caàu: ñaøo taïo, tö vaán kyõ thuaät, toå chöùc hoäi chôï thöông maïi, trieån laõm, hoäi thaûo, hoäi nghò chuyeân ñeà, môû roäng giao löu quan heä kinh doanh, thu thaäp vaø cung caáp thoâng tin veà nhöõng vaán ñeà coù taùc ñoäng ñeán hoäi vieân. 3. Caùc hoaït ñoäng khaùc Caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi vaø nhaân ñaïo. Moät loaïi hoaït ñoäng thöù yeáu maø caùc hieäp hoäi noùi ñeán trong hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi laø vieäc ñoùng goùp xaõ hoäi vaø nhaân ñaïo. Moät soá hieäp hoäi haøng naêm quyeân tieàn ñeå uûng hoä ñoàng baøo bò baõo luït hay gaëp naïn ñoùi, quyeân goùp cho ngöôøi taøn taät, caùc gia ñình lieät só vaø caùc baø meï Vieät Nam anh huøng. Caâu laïc boä Doanh nghieäp nöõ ôû Caàn Thô quyeân tieàn cuûa caùc hoäi vieân ñeå ñoùng goùp cho caùc hoaït ñoäng daïy ngheà cho phuï nöõ buoân baùn nhoû. Caùc nhieäm vuï ñöôïc chính phuû giao phoù. VCCI chòu traùch nhieäm thöïc hieän nhöõng nhieäm vuï maø Chính phuû giao phoù, nhö giaûi quyeát caùc tranh chaáp thöông maïi thoâng qua Trung taâm Troïng taøi Quoác teá beân caïnh VCCI. 35 VCCI coù chi nhaùnh taïi Haûi Phoøng, Ñaø Naüng, Vuõng Taøu, TP HCM vaø Caàn Thô, vaø coù vaên phoøng ñaïi dieän taïi Thanh Hoùa, Ngheä An vaø Khaùnh Hoøa. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 27 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG D. HOÄI VIEÂN CAÙC HIEÄP HOÄI DOANH NGHIEÄP Hoäi vieân cuûa caùc hieäp hoäi kinh doanh ña soá ñeàu thuoäc hai loaïi hình doanh nghieäp: doanh nghieäp quoác doanh (caùc toång coâng ty nhaø nöôùc, caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc trung öông, ñòa phöông) vaø doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh (doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty traùch nhieäm höõu haïn vaø coâng ty coå phaàn). Nhìn chung, ôû caùc hieäp hoäi caáp trung öông, doanh nghieäp nhaø nöôùc coù tæ leä tham gia cao hôn (chieám 40% trong toång soá 6.700 hoäi vieân cuûa VCCI vaø 50-70% soá hoäi vieân cuûa caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà caáp quoác gia).36 Treân thöïc teá, caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà caáp quoác gia luùc ñaàu chæ coù hoäi vieân laø doanh nghieäp quoác doanh, nhöng sau ñoù ñaõ môû roäng phaïm vi hoäi vieân ñeán caùc coâng ty tö nhaân khi caùc coâng ty tö nhaân baét ñaàu lôùn maïnh vaø caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc tieán haønh coå phaàn hoùa. Trong moät soá cuoäc phoûng vaán, caùn boä cuûa hieäp hoäi ngaønh ngheà caáp quoác gia cho bieát tæ leä hoäi vieân laø doanh nghieäp nhaø nöôùc giaûm trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Caùc hieäp hoäi ñòa phöông thöôøng coù nhieàu hoäi vieân laø coâng ty tö nhaân hôn. Treân thöïc teá, nhieàu hieäp hoäi ngaønh ngheà ñòa phöông luùc ñaàu chæ coù hoäi vieân laø caùc doanh nghieäp tö nhaân, nhöng trong vaøi naêm gaàn ñaây ñaõ coù xu höôùng keát naïp caû doanh nghieäp nhaø nöôùc laøm hoäi vieân. Trong moät soá tröôøng hôïp, vieäc keát naïp doanh nghieäp nhaø nöôùc laøm hoäi vieân laø do chính quyeàn ñòa phöông khuyeán khích. Trong nhöõng tröôøng hôïp khaùc, chính caùc hieäp hoäi môøi caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc tham gia hieäp hoäi nhaèm taêng uy tín vaø vò theá cuûa mình trong caùc cuoäc baøn luaän veà chính saùch. Ñieàu naøy dó nhieân coù taùc ñoäng ñeán chöùc naêng ñaïi dieän quyeàn lôïi cuûa hieäp hoäi vì lôïi ích cuûa doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø doanh nghieäp tö nhaân coù nhieàu luùc traùi ngöôïc nhau. Tuy nhieân, vieäc keát naïp hoäi vieân laø doanh nghieäp nhaø nöôùc khoâng nhaát thieát laøm maát ñi chöùc naêng ñaïi dieän cho quyeàn lôïi khu vöïc tö nhaân tröôùc Chính phuû. Caû VCCI vaø Hieäp hoäi Coâng thöông Haø Noäi ñeàu coù hoäi vieân laø doanh nghieäp nhaø nöôùc nhöng vaãn ñaïi dieän cho quyeàn lôïi cuûa khu vöïc tö nhaân ñöa ra nhöõng yeâu caàu quan troïng khi ñoùng goùp yù kieán vaø khuyeán nghò thay ñoåi, ñieàu chænh caùc döï thaûo luaät vaø quy ñònh (ví duï nhö taêng cöôøng caùc bieän phaùp baûo ñaûm phaùp lyù khoâng quoác höõu hoùa taøi saûn cuûa nhaø ñaàu tö, tinh giaûn caùc thuû tuïc thaønh laäp doanh nghieäp tö nhaân môùi, boû caùc quy ñònh voán toái thieåu, ñôn giaûn hoaù caùc thuû tuïc baùo caùo cho Nhaø nöôùc). Maëc duø coù söï khaùc nhau giöõa caùc hieäp hoäi, nhöng nhìn chung caùc hieäp hoäi coù nhöõng loaïi hoäi vieân sau: 1. Hoäi vieân chính thöùc Trong ña soá tröôøng hôïp, hoäi vieân chính thöùc cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp laø caùc doanh nghieäp, ñaïi dieän laø giaùm ñoác (hoaëc toång giaùm ñoác) hoaëc caùn boä ñöôïc giaùm ñoác uûy quyeàn. Cuõng coù nhöõng tröôøng hôïp maø moät hieäp hoäi doanh nghieäp laø hoäi vieân cuûa moät hieäp hoäi doanh nghieäp khaùc. Ví duï, ñieàu leä cuûa VCCI quy ñònh roõ tö caùch hoäi vieân chính thöùc cuûa VCCI: "hoäi vieân chính thöùc laø caùc hieäp hoäi kinh doanh vaø doanh nghieäp cuûa ngöôøi Vieät Nam vaø caùc doanh nghieäp lieân doanh coù ít nhaát 50% voán phaùp ñònh cuûa ngöôøi Vieät Nam coù ñaêng kyù vaø hoaït ñoäng hôïp phaùp taïi Vieät Nam".37 36 Tæ leä doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh ôû Vieät Nam vaøo khoaûng 1:12.5. Hieän coù khoaûng 5.600 doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø 70.000 doanh nghieäp tö nhaân ñaêng kyù hoaït ñoäng. 37 "Ñieàu leä cuûa Phoøng Thöông maïi vaø Coâng nghieäp Vieät Nam (ñaõ söûa ñoåi)," thoâng qua taïi kyø hoïp Quoác hoäi laàn thöù 3 vaø ñöôïc Thuû töôùng pheâ chuaån taïi Quyeát ñònh soá 315/TTg ngaøy 12/5/1997. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 28 Caùc loaïi hình, cô caáu, hoaït ñoäng, hoäi vieân cuûa hieäp hoäi Ñoái vôùi Lieân minh Hôïp taùc xaõ Vieät Nam, hoäi vieân chính thöùc laø caùc hôïp taùc xaõ, coøn ñoái vôùi moät soá caâu laïc boä doanh nghieäp, hoäi vieân chính thöùc ngoaøi doanh nghieäp coøn coù theå coù caùc cô sôû saûn xuaát kinh doanh. 2. Hoäi vieân thoâng taán Moät soá hieäp hoäi môû roäng keát naïp caû hoäi vieân laø laõnh ñaïo chính quyeàn ñòa phöông (thöôøng laø chuû tòch hay phoù chuû tòch uyû ban nhaân daân), caùc giaùm ñoác hoaëc phoù giaùm ñoác sôû, caùc tröôûng, phoù phoøng, ban. Caùc hoäi vieân naøy thöôøng khoâng phaûi ñoùng hoäi phí, vaø thöôøng coù tö caùch nhö moät ñoái taùc veà phía chính quyeàn cuûa hoäi vaø cung caáp cho hoäi thoâng tin khi caàn thieát vaø trong chöøng möïc coù theå. Moái quan heä naøy coù lôïi cho caû hieäp hoäi vaø chính quyeàn ñòa phöông, vì noù taïo cô hoäi cho caùc hoäi vieân tieáp caän nguoàn thoâng tin ñaùng tin caäy veà luaät phaùp vaø chính saùch coù theå taùc ñoäng tôùi doanh nghieäp, ñoàng thôøi laø coâng cuï thuaän tieän ñeå chính quyeàn ñòa phöông naém ñöôïc caùc hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp trong ñòa baøn. Rieâng Hieäp hoäi Doanh nghieäp vöøa vaø nhoû Haø Noäi laïi coù "hoäi vieân thoâng taán" theo nghóa khaùc. Caùc doanh nghieäp taïi Haø Noäi ñöôïc coi laø hoäi vieân "chính thöùc," coøn caùc doanh nghieäp ôû caùc tænh ngoaøi Haø Noäi ñöôïc goïi laø hoäi vieân "thoâng taán," bôûi hoï ôû xa truï sôû hieäp hoäi neân khoâng theå thöôøng xuyeân tham gia caùc buoåi hoïp maët vaø tieáp xuùc vôùi hieäp hoäi. Tuy nhieân, caùc hoäi vieân thoâng taán vaãn nhaän ñöôïc caùc baûn tin cuøng nhöõng thoâng tin khaùc cuûa hieäp hoäi, vaø ñöôïc môøi tham döï caùc buoåi sinh hoaït cuûa hieäp hoäi khi hoï coù maët taïi Haø Noäi. Ñieàu leä cuûa Hieäp hoäi Deät may Vieät Nam noùi raèng 200 hoäi vieân cuûa Hoäi Deät may theâu ñan TP HCM laø hoäi vieân thoâng taán cuûa hieäp hoäi. 3. Hoäi vieân lieân keát Trong nhieàu tröôøng hôïp, hoäi vieân lieân keát cuõng gioáng nhö hoäi vieân thoâng taán. Ngoaøi ra, moät soá hieäp hoäi coøn keát naïp hoäi vieân lieân keát laø caùc coâng ty coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng taïi Vieät Nam. Hoäi vieân lieân keát cuûa Lieân minh hôïp taùc xaõ Vieät Nam bao goàm caùc hôïp taùc xaõ hay doanh nghieäp khoâng ñaêng kyù, caùc ñôn vò saûn xuaát kinh doanh hoä gia ñình, caùc hieäp hoäi hay caâu laïc boä chuyeân ngaønh, caùc vieän nghieân cöùu ñaøo taïo, v.v. Toùm laïi, hoäi vieân lieân keát bao goàm khaù nhieàu loaïi toå chöùc. 4. Hoäi vieân danh döï Moät soá hieäp hoäi keát naïp hoäi vieân danh döï laø nhöõng ngöôøi coù vò trí quan troïng trong coäng ñoàng doanh nghieäp nhöng baûn thaân hoï khoâng nhaát thieát phaûi laø doanh nhaân. Hoäi vieân danh döï bao goàm caùc quan chöùc chính quyeàn ñòa phöông, caùc hoïc giaû cuûa caùc tröôøng ñaïi hoïc hay vieän nghieân cöùu, giaùm ñoác ngaân haøng ñòa phöông, v.v. Trong moät soá tröôøng hôïp, caùc hieäp hoäi coù theå keát naïp hoäi vieân danh döï laø nhöõng caù nhaân khoâng phuø hôïp laøm hoäi vieân chính thöùc nhöng coù ñoùng goùp lôùn hoaëc coù vai troø coá vaán cho hieäp hoäi. Ví duï, Hoäi Doanh nghieäp treû coù hoäi vieân danh döï laø nhöõng doanh nhaân ñaõ treân 45 tuoåi nhöng vaãn hoaït ñoäng tích cöïc; VCCI coù hoäi vieân danh döï laø nhöõng caù nhaân khoâng nhaát thieát laø doanh nhaân nhöng ñaõ coù hoã trôï vaø ñoùng goùp cho VCCI. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 29 5. Hoäi vieân taäp theå Haàu heát caùc hieäp hoäi trung öông ñeàu coù hoäi vieân laø caùc chi nhaùnh ñòa phöông (ví duï, Hoäi Deät may theâu ñan TP HCM vaø Hoäi Da giaày TP HCM laø hoäi vieân cuûa hieäp hoäi trung öông cuûa ngaønh ñoù). Tuy nhieân, moät soá hieäp hoäi do ñòa phöông thaønh laäp noùi raèng hoï hoaït ñoäng ñoäc laäp vôùi hieäp hoäi trung öông vaø khoâng tham gia nhieàu vaøo caùc hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi trung öông. Hoï cuõng coù theå tham gia laøm hoäi vieân cuûa hieäp hoäi khaùc ­ haàu heát caùc hieäp hoäi ñeàu laø hoäi vieân cuûa VCCI, trong ñoù coù nhieàu hieäp hoäi caáp trung öông tröïc thuoäc boä ngaønh, Hieäp hoäi Coâng thöông Haø Noäi vaø Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM. Hieän nay, VCCI coù taát caû 52 hieäp hoäi laø hoäi vieân chính thöùc. 6. Hoäi vieân saùng laäp Nhöõng caù nhaân vaø doanh nghieäp ñaõ tham gia vaøo quaù trình thaønh laäp hieäp hoäi ñöôïc goïi laø hoäi vieân saùng laäp. Nhöõng hoäi vieân naøy thöôøng giöõ caùc vò trí laõnh ñaïo hieäp hoäi trong thôøi gian ñaàu hoaït ñoäng. 7. Hoäi vieân ñieàu haønh Hoäi vieân ñieàu haønh laø nhöõng hoäi vieân ñaûm nhaän traùch nhieäm veà hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi, coù theå laø moät caùch chính thöùc (giöõ vò trí ôû moät trong caùc ban hay boä phaän chöùc naêng), cuõng coù theå laø khoâng chính thöùc (ví duï nhö giaùm ñoác coâng ty lôùn hoaït ñoäng tích cöïc nhöng khoâng giöõ vò trí chính thöùc trong hieäp hoäi). Nhöõng hoäi vieân naøy laø thaønh phaàn noøng coát cuûa hieäp hoäi, vaø taâm huyeát, nhieät tình cuûa hoï quyeát ñònh söùc maïnh cuûa hieäp hoäi. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 30 IV. NHÖÕNG PHAÙT HIEÄN TÖØ ÑIEÀU TRA PHIEÁU CAÂU HOÛI VAØ TÖØ KHAÛO SAÙT THÖÏC ÑÒA A. HOÄI VIEÂN CUÛA CAÙC HIEÄP HOÄI DOANH NGHIEÄP, HOÏ LAØ AI? Trong soá 414 doanh nghieäp traû lôøi phieáu ñieàu tra, chöa tôùi moät nöûa (44,1%, töùc 181 doanh nghieäp) hieän coù tham gia caâu laïc boä hoaëc hieäp hoäi doanh nghieäp. Trong soá naøy, 100 doanh nghieäp chæ tham gia moät hieäp hoäi, 47 doanh nghieäp tham gia hai hieäp hoäi, 34 doanh nghieäp coøn laïi laø tham gia töø 3 hieäp hoäi trôû leân. Coù 9 tröôøng hôïp ñaëc bieät, trong ñoù coù 5 doanh nghieäp moãi doanh nghieäp tham gia 5 hieäp hoäi, 2 doanh nghieäp tham gia 6 hieäp hoäi vaø 2 doanh nghieäp tham gia 7 hieäp hoäi. Caùc doanh nghieäp laø thaønh vieân cuûa nhieàu hieäp hoäi khoâng taäp trung vaøo baát cöù moät ngaønh naøo. Hình 4.1 - Soá hieäp hoäi doanh nghieäp maø doanh nghieäp tham gia 3 hieäep hoäo ôoe leân 8.2% 2 hieäep hoäoi 11.4% khoâng tham gia 56.2% 1 hieäep hoäoi 24.2% Khoâng coù baèng chöùng naøo cho thaáy quy moâ (duø tính theo voán ñaêng kyù hay soá nhaân vieân) laø moät nhaân toá quan troïng quyeát ñònh doanh nghieäp tham gia ít hay nhieàu hieäp hoäi. Chæ coù nhoùm doanh nghieäp nhoû nhaát (voán ñaêng kyù döôùi 1 tæ ñoàng) laø coù tæ leä tham gia hôn moät hieäp hoäi thaáp hôn so vôùi caùc nhoùm khaùc, coøn caùc nhoùm coøn laïi thì coù tæ leä tham gia hôn moät hieäp hoäi töông ñöông nhau. Qua phoûng vaán, moät soá doanh nghieäp tham gia nhieàu hôn moät hieäp hoäi cho bieát hoï thu "ñöôïc ôû moãi hieäp hoäi moät thöù," vì vaäy hoï cuøng luùc tham gia vaøi hieäp hoäi. Trong soá caùc doanh nghieäp traû lôøi phieáu ñieàu tra, tæ leä doanh nghieäp tham gia hieäp hoäi so vôùi doanh nghieäp khoâng tham gia hieäp hoäi ôû caùc ñòa phöông coù khaùc nhau. Haûi Phoøng coù tæ leä tham gia hieäp hoäi cao nhaát (64,2%), tieáp theo laø TP HCM (49,2%) vaø Haø Noäi (38,4%). Ñaø Naüng vaø Caàn Thô coù tæ leä thaáp nhaát (33,9% vaø 26,3%). Nhöõng tæ leä naøy coù leõ bò thieân leäch do cô sôû döõ lieäu ban ñaàu ñöôïc duøng ñeå choïn maãu, ví duï ôû Haûi Phoøng phieáu ñieàu tra ñöôïc göûi ñeán taát caû hoäi vieân cuûa VCCI. Hình 4.2 - Tyoe leä doanh nghieäp tham gia hieäp hoäi (theo ñòa phöông) Caàn Thô 26.3% Ñaø Naüng 33.9% Haø Noäoi 38.4% TP. Hoà Chí Minh 49.2% Haoei Phoøng 64.2% 0 10 20 30 40 50 60 70 CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 31 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Soá lieäu ñieàu tra cho thaáy roõ caùc doanh nghieäp coù quy moâ caøng lôùn caøng coù khaû naêng coù tham gia hieäp hoäi doanh nghieäp (duø quy moâ tính theo voán ñaêng kyù hay soá nhaân vieân). Möùc ñoä tham gia cuûa caùc DNVVN vaãn töông ñoái thaáp, vaø ñaây chaéc chaén laø moät thò tröôøng tieàm naêng maø caùc hieäp hoäi coù theå khai thaùc nhaèm taêng soá hoäi vieân. Hình 4.3 - Möùc ñoä tham gia hieäp hoäi (theo voán ñaêng kyù) <1 tyoe 31.5% 68.5% <5 tyoe 49% 51% <10 tyoe 66.7% 33.3% =>10 tyoe 73.3% 26.7% 0 20 40 60 80 100 tham gia hieäp hoäi khoâng tham gia hieäp hoäi Hình 4.4 - Möùc ñoä tham gia hieäp hoäi (theo soá lao ñoäng) <20 25.6% 74.4% 20-49 40.7% 59.3% 50-99 40% 60% 100-199 67.6% 32.4% 200-299 69.2% 30.8% 300+ 95.7% 4.3% 0 20 40 60 80 100 tham gia hieäp hoäi khoâng tham gia hieäp hoäi Nhìn chung, doanh nghieäp saûn xuaát thöôøng hay tham gia hieäp hoäi hôn doanh nghieäp baùn leû vaø thöông maïi. Trong soá caùc doanh nghieäp saûn xuaát, gaàn 3/4 doanh nghieäp trong ngaønh may maëc vaø giaày deùp hieän coù tham gia hieäp hoäi doanh nghieäp (74,3%), tieáp theo laø caùc doanh nghieäp cheá bieán thöïc phaåm (61,1% coù tham gia). Ñaây khoâng phaûi laø ñieàu ñaùng ngaïc nhieân bôûi hieäp hoäi trung öông cuûa hai ngaønh naøy hoaït ñoäng raát maïnh. Hình 4.5 - Tyoe leä tham gia hieäp hoäi doanh nghieäp (theo ngaønh) saoen xuaát toång hôïp 48.2% may maëc, giaày deùp 74.3% cheá bieán thöïc phaåm 61.1% xaây döïng 41.2% nhöïa 33.3% kinh doanh 34.8% khaùc 42.9% 0 10 20 30 40 50 60 70 80 Caùc doanh nghieäp coù hoaït ñoäng xuaát khaåu tham gia caùc hieäp hoäi nhieàu hôn caùc doanh nghieäp chæ baùn saûn phaåm treân thò tröôøng noäi ñòa. Trong soá caùc doanh nghieäp traû lôøi phieáu ñieàu tra, 56,7% caùc doanh nghieäp coù hoaït ñoäng xuaát khaåu (106 treân 278) coù tham gia hieäp hoäi doanh nghieäp, trong khi tæ leä naøy ôû doanh nghieäp thuaàn tuùy kinh doanh trong thò tröôøng noäi ñòa chæ coù 38,1% (59 treân 104). Khoâng coù gì ñaùng ngaïc nhieân khi caùc doanh nghieäp CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 32 Nhöõng phaùt hieän töø ñieàu tra phieáu caâu hoûi vaø töø khaûo saùt thöïc ñòa xuaát khaåu coù nhu caàu tham gia moät hieäp hoäi lôùn hôn, vì caùc doanh nghieäp ñaõ chæ ra vieäc "thieáu thoâng tin thò tröôøng" laø moät trong nhöõng khoù khaên lôùn nhaát maø doanh nghieäp gaëp phaûi. Beân caïnh ñoù, khi baét ñaàu tham gia hieäp hoäi, lyù do chính cuûa caùc doanh nghieäp laø "muoán giao löu, môû roäng quan heä laøm aên." Phaùt hieän naøy cho thaáy caùc hieäp hoäi coøn chöa thöïc söï thaønh coâng trong vieäc ñaùp öùng nhu caàu cuûa doanh nghieäp veà cung caáp thoâng tin vaø laøm caàu noái thò tröôøng. Neáu hieäp hoäi thöïc hieän toát chöùc naêng naøy thì chaéc chaén coù nhieàu doanh nghieäp muoán tham gia hieäp hoäi hôn. Soá lieäu ñieàu tra cuõng cho thaáy caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng laâu naêm tham gia hieäp hoäi nhieàu hôn caùc doanh nghieäp treû. Hình 4.6 - Möùc ñoä tham gia hieäp hoäi cuoea doanh nghieäp (phaân nhoùm theo thôøi ñieåm ñaêng kyù) ñaêng kyù naêm 1991 trôoe veà tröôùc 77.8% 22.2% ñaêng kyù naêm 1992 - 1996 47.1% 52.9% ñaêng kyù naêm 1997 - 1999 37.6% 62.4% ñaêng kyù sau naêm 2000 35.4% 64.6% 0 20 40 60 80 100 tham gia hieäp hoäi khoâng tham gia hieäp hoäi Caùc doanh nghieäp ñaõ hoaït ñoäng hôn 10 naêm coù tæ leä tham gia hieäp hoäi cao hôn nhieàu so vôùi caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng döôùi 10 naêm. Nhö vaäy coù khaû naêng laø qua thôøi gian hoaït ñoäng, caùc doanh nghieäp daàn nhaän thaáy giaù trò cuûa vieäc tham gia vaøo moät "coäng ñoàng doanh nghieäp," thaáy raèng vieäc lieân keát vôùi moät hieäp hoäi coù theå taêng cöôøng khaû naêng soáng coøn cuûa doanh nghieäp. B. TAÏI SAO DOANH NGHIEÄP THAM GIA HIEÄP HOÄI? Caùc doanh nghieäp ñöôïc yeâu caàu choïn trong phieáu ñieàu tra hai lyù do khieán hoï quyeát ñònh tham gia hieäp hoäi doanh nghieäp. Tính treân toaøn boä maãu, hai lyù do ñöôïc caùc doanh nghieäp ñöa ra nhieàu nhaát laø: 1) muoán giao löu, môû roäng quan heä laøm aên (67%), vaø 2) muoán ñöôïc hoã trôï veà thoâng tin, ñaøo taïo, tö vaán, v.v. (40,7%). Hình 4.7 - Caùc lyù do khieán doanh nghieäp tham gia hieäp hoäi muoán giao löu, môoe roäng quan heä laøm aên 67.0% muoán ñöôïc hoäi hoã trôï veà thoâng tin, g ñaøo taïo, tö vaán... 40.7% muoán ñöôïc hoäi baoeo veä quyeàn, lôïi ích cuoea doanh nghieäp 29.1% muoán ñöôïc tham gia veà chính saùch, quy ñònh 14.8% muoán tham gia caùc phong traøo, hoaït ñoäng xaõ hoäoi 8.8% tham gia hoäi seõ taêng theâm uy tín cho doanh nghieäep 8.8% do caùn boä cuoea hoäi vaän ñoäng gia nhaäap 6.6% lyù do khaùc 1.6% muoán giuùp ñôõ caùc doanh nghieäep 1.1% khaùc trong hieä 0 10 20 30 40 50 60 70 CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 33 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Nhöõng lyù do tham gia hieäp hoäi cuûa caùc doanh nghieäp khaù gioáng nhau duø hoï coù quy moâ khaùc nhau vaø ôû nhöõng thaønh phoá khaùc nhau. Chæ coù hai ñieåm khaùc bieät ñaùng chuù yù: 1. Trong soá caùc doanh nghieäp lôùn (toång voán treân 20 tæ ñoàng), 38,7% ñöa ra moät trong hai lyù do tham gia hieäp hoäi quan troïng nhaát laø muoán ñöôïc ñoùng goùp yù kieán veà chính saùch, phaùp luaät. 2. Cuõng lyù do naøy ñöôïc caùc doanh nghieäp ôû Haø Noäi vaø TP HCM thöôøng ñöa ra hôn nhieàu so vôùi doanh nghieäp ôû caùc ñòa phöông khaùc. Tæ leä ôû Haø Noäi laø 22,9%, ôû TP HCM laø 21,3%, coøn tæ leä trung bình ôû ba thaønh phoá coøn laïi chæ laø 6,1%. Keát quaû naøy cho thaáy raát coù theå caùc doanh nghieäp ôû caùc thaønh phoá lôùn (coù leõ coù tieàn, theá löïc vaø aûnh höôûng hôn so vôùi nôi khaùc) vaø caùc doanh nghieäp coù quy moâ lôùn laø nhöõng ñôn vò coù tieáng noùi trong caùc cuoäc ñoái thoaïi veà chính saùch, phaùp luaät. Nhöõng doanh nghieäp nhoû, ngheøo vaø ôû xa ít ñeà caäp ñeán lyù do naøy vì quy moâ, söùc maïnh vaø khaû naêng cuûa hoï thöôøng chöa ñuû ñeå tham gia caùc cuoäc ñoùng goùp yù kieán veà chính saùch. Khoâng coù söï lieân heä giöõa lyù do doanh nghieäp quyeát ñònh tham gia hieäp hoäi vôùi vieäc doanh nghieäp coù thöïc söï taän duïng dòch vuï cuûa hieäp hoäi vaø möùc ñoä thoûa maõn cuûa hoï sau khi ñaõ vaøo hieäp hoäi. Qua phoûng vaán, chæ coù moät vaøi doanh nghieäp noùi raèng nhôø tham gia hieäp hoäi maø hoï laäp ñöôïc quan heä laøm aên môùi vôùi hoäi vieân khaùc. Suy nghó chung cuûa ña soá caùc doanh nghieäp traû lôøi phoûng vaán, ñaëc bieät laø thaønh vieân caùc caâu laïc boä ñòa phöông, laø: tham gia hieäp hoäi ñeå coù ñieàu kieän gaëp gôõ vaø quen bieát nhöõng doanh nghieäp khaùc, tham gia maïng löôùi nhöõng ngöôøi coù cuøng hoaït ñoäng ñeå ñöôïc ñoäng vieân tinh thaàn vaø ñöôïc tö vaán. Tuy nhieân, nhöõng hieäp hoäi ngaønh ngheà lôùn vaø hoäi vieân cuûa hoï cho bieát nhöõng hoäi vieân laø doanh nghieäp lôùn thöôøng lieân heä vôùi hieäp hoäi ñeå tìm nhaø thaàu phuï ­ ñaây laø moät ví duï ñieån hình veà vieäc môû roäng maïng löôùi laøm aên. Moät soá nhaø doanh nghieäp khoâng ñöa ra ñöôïc lyù do cuï theå, chöa nghó ñeán hoaëc cuõng khoâng bieát vì sao hoï gia nhaäp hieäp hoäi. Moät nhaø doanh nghieäp ñaõ giaûi thích lyù do gia nhaäp hieäp hoäi nhö sau: "Mình vaøo hieäp hoäi thì seõ ñöôïc môû roäng taàm nhìn. Hôn nöõa coøn coù baïn beø, coù khoù khaên gì thì coøn coù choã nhôø keâu giuùp. Buoân coù baïn, baùn coù phöôøng, chöù mình cuõng chöa bieát laø tham gia hieäp hoäi thì coù lôïi hay chöa coù lôïi, cuõng chöa caàn bieát laø ñöôïc hoã trôï caùi gì. Ngöôøi ta vaøo ñöôïc thì mình cuõng vaøo ñöôïc." Ñaây cuõng laø suy nghó chung cuûa nhieàu doanh nhaân khaùc. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 34 Nhöõng phaùt hieän töø ñieàu tra phieáu caâu hoûi vaø töø khaûo saùt thöïc ñòa C. CAÙC HIEÄP HOÄI DOANH NGHIEÄP ÑAÙP ÖÙNG NHÖÕNG NHU CAÀU VAØ ÑOØI HOÛI CUÛA HOÄI VIEÂN RA SAO? Ña soá caùc hieäp hoäi ñöôïc phoûng vaán noùi raèng hoaït ñoäng cuûa hoï hieän coøn khaù yeáu. Veà maët ñaïi dieän cho lôïi ích cuûa doanh nghieäp, chæ coù moät soá hieäp hoäi doanh nghieäp cho raèng hoï coù theå thay maët cho hoäi vieân tieán haønh ñoái thoaïi vôùi Chính phuû moät caùch thoaû ñaùng. Veà maët dòch vuï hoã trôï kinh doanh, ña soá caùc hieäp hoäi cho bieát raèng hoaït ñoäng cuûa hoï môùi döøng laïi ôû ñaøo taïo ngaén haïn vaø cung caáp nhöõng thoâng tin cô baûn. Hoï mong muoán coù theå cung caáp nhieàu loaïi hình dòch vuï hôn. Trong caùc doanh nghieäp traû lôøi phieáu ñieàu tra, chæ coù 44,1% tham gia hieäp hoäi; ñieàu ñoù cho thaáy caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coøn coù tieàm naêng taêng soá hoäi vieân, baèng caùch laøm toát hôn khaâu tieáp caän, thu huùt hoäi vieân, hoaëc thöïc hieän caùc bieän phaùp khuyeán khích vaø cung caáp dòch vuï ñeå kích thích doanh nghieäp tham gia. 1. Ñaïi dieän cho lôïi ích doanh nghieäp Veà chöùc naêng ñaïi dieän cho lôïi ích cuûa doanh nghieäp, VCCI laø hieäp hoäi hoaït ñoäng maïnh nhaát ôû caáp trung öông. Haøng naêm, VCCI toå chöùc caùc cuoäc gaëp maët giöõa coäng ñoàng doanh nghieäp vôùi Thuû töôùng vaø caùc quan chöùc chính phuû cao caáp, thaûo luaän thaúng thaén caùc vaán ñeà veà chính saùch. Töø 4 ñeán 6 thaùng tröôùc moãi cuoäc hoïp, VCCI tieán haønh moät cuoäc ñieàu tra treân toaøn quoác veà nhöõng khoù khaên maø coäng ñoàng doanh nghieäp gaëp phaûi, vaø toå chöùc moät soá hoäi thaûo truø bò phaân tích nhöõng vaán ñeà ñoù, xaây döïng ñeà xuaát chính saùch ñeå trình Thuû töôùng. VCCI cuõng döï nhöõng cuoäc hoïp cuûa Chính phuû veà nhöõng vaán ñeà lieân quan tôùi doanh nghieäp (ví duï nhö vieäc thöïc thi Luaät Doanh nghieäp), vaø tham gia quaù trình soaïn thaûo caùc luaät veà kinh teá coù taùc ñoäng ñeán coäng ñoàng doanh nghieäp. Söï tham gia naøy nhieàu khi coù aûnh höôûng tích cöïc roõ reät ñeán nhöõng chính saùch ñoái vôùi khu vöïc kinh teá tö nhaân (xem baûng trang sau). Tuy nhieân, maëc duø Chính phuû ñaõ quy ñònh caùc boä phaûi laáy yù kieán cuûa VCCI tröôùc khi ban haønh caùc quy ñònh môùi lieân quan ñeán doanh nghieäp, moät soá boä vaãn chöa thöïc hieän ñieàu naøy (hoaëc chæ cung caáp caùc döï thaûo quyeát ñònh vaø thoâng tö vaøo phuùt cuoái, neân khoù coù theå coù yù kieán thöïc söï). Hieäp hoäi Coâng thöông Haø Noäi vaø Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM cuõng ñoùng goùp yù kieán trong quaù trình hoaïch ñònh chính saùch vaø luaät phaùp, vaø ñaõ coù taùc ñoäng ñoái vôùi moät soá vaán ñeà cuï theå, nhöng söï tham gia cuûa hoï thöôøng khoâng lieân tuïc vaø coù taàm aûnh höôûng haïn cheá. Hai hieäp hoäi naøy ñònh kì coù cuoäc hoïp vôùi chính quyeàn ñòa phöông (vôùi UOEy ban Nhaân daân thaønh phoá Haø Noäi vaø TP HCM) ñeå thaûo luaän veà nhöõng khoù khaên veà caùc quy ñònh ñoái vôùi hoäi vieân cuûa mình. Hoäi Doanh nghieäp treû coù nhöõng moái quan heä khaù toát vôùi caùc quan chöùc vaø ngaøy caøng coù tieáng noùi ôû caáp quoác gia. Caùc hoäi, caâu laïc boä doanh nghieäp treû ñòa phöông coù khaû naêng can thieäp vôùi caùc cô quan coâng quyeàn ôû ñòa phöông (ví duï nhö caùn boä thueá vaø haûi quan), ñeå baøn veà nhöõng vaán ñeà cuï theå ñang aûnh höôûng tôùi caùc hoäi vieân. ÔOE caáp quaän huyeän, caâu laïc boä doanh nghieäp huyeän Hoùc Moân (thuoäc TP HCM) ñoùng moät vai troø töông töï, can thieäp vôùi chính quyeàn ñòa phöông nhaèm giaûi quyeát caùc vöôùng maéc cuûa hoäi vieân. Ngoaøi ra, nhoùm nghieân cöùu ít nghe noùi veà hoaït ñoäng vaø naêng löïc ñaïi dieän cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp khaùc. Maëc duø coù leõ naêng löïc naøy coøn haïn cheá, nhöng ñieàu ñaùng chuù yù laø hoaït ñoäng thay maët hoäi vieân khuyeán nghò veà chính saùch, phaùp luaät laø moät trong nhöõng hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi ñöôïc cho ñieåm cao nhaát, nhö theå hieän qua Hình 4.8 vaø Hình 4.9. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 35 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG HOÂÄP 3: VCCI VÔÙI CHÖÙC NAÊNG ÑAÏI DIEÄN LÔÏI ÍCH CHO DOANH NGHIEÄP Naêm 1993, VCCI toå chöùc ñaïi hoäi toaøn quoác mang tính böôùc ngoaët, xaùc ñònh VCCI coù theâm moät chöùc naêng môùi: ngoaøi vieäc xuùc tieán thöông maïi vaø ñaàu tö, VCCI seõ tieán haønh ñoái thoaïi vôùi Chính phuû vaø ñaïi dieän cho quyeàn lôïi cuûa caùc nhaø doanh nghieäp Vieät Nam trong quaù trình hoaïch ñònh chính saùch vaø luaät phaùp. Chöùc naêng naøy ñöôïc quy ñònh trong ñieàu leä môùi cuûa VCCI vaø ñöôïc nhaán maïnh trong nhöõng baøi phaùt bieåu taïi hoäi nghò. Moät thôøi gian ngaén sau ñoù, Thuû töôùng ñaõ xaùc ñònh vai troø ñaïi dieän cuûa VCCI baèng Quyeát ñònh 310/TTg. Caên cöù vaøo quyeát ñònh naøy vaø Chæ thò 16/1998/CT-TTg tieáp theo ñoù, VCCI thöïc hieän chöùc naêng ñaïi dieän quyeàn lôïi qua ba hoaït ñoäng chính laø: a) toå chöùc caùc cuoäc hoïp cuûa ñoâng ñaûo coäng ñoàng doanh nghieäp, taïi ñoù caùc doanh nghieäp coù cô hoäi trình baøy nhöõng vaán ñeà vöôùng maéc cuûa mình vôùi Thuû töôùng vaø töøng Boä tröôûng; b) tham gia caùc cuoäc hoïp cuûa Chính phuû; c) khuyeán nghò söûa ñoåi caùc döï thaûo luaät vaø quy ñònh. Vieäc ñoái thoaïi giöõa VCCI vaø chính phuû theå hieän roõ neùt nhaát ôû nhöõng ñoùng goùp cuûa VCCI trong vieäc soaïn thaûo caùc luaät kinh teá. Luaät Khuyeán khích ñaàu tö trong nöôùc Ñöôïc soaïn thaûo trong naêm 1993-94 vaø ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua giöõa naêm 1994, Luaät Khuyeán khích Ñaàu tö trong nöôùc laø luaät ñaàu tieân maø VCCI (theo toân chæ môùi cuûa mình) ñaõ coù nhöõng yù kieán ñoùng goùp vaø khuyeán nghò. Trong quaù trình soaïn thaûo luaät, VCCI ñaõ nhaän caùc baûn döï thaûo luaät, tröng caàu yù kieán cuûa hoäi vieân, toå chöùc caùc cuoäc hoïp roäng raõi ñeå thaûo luaän veà caùc baûn döï thaûo vaø göûi baùo caùo cho ban soaïn thaûo kieán nghò haøng loaït thay ñoåi. Maëc duø vai troø ñaïi dieän cuûa VCCI phöùc taïp vì ñaïi dieän cho caû caùc doanh nghieäp tö nhaân vaø nhaø nöôùc, maø hai nhoùm naøy coù theå coù lôïi ích maâu thuaãn nhau, VCCI ñaõ theå hieän roõ söï ñaïi dieän cho khu vöïc kinh teá tö nhaân trong quaù trình soaïn thaûo Luaät Khuyeán khích Ñaàu tö trong nöôùc. Ví duï, ngoaøi vieäc ñeà nghò taêng cöôøng mieãn giaûm thueá cho taát caû caùc doanh nghieäp, VCCI ñaõ keâu goïi Chính phuû thanh giaûn caùc thuû tuïc thaønh laäp doanh nghieäp tö nhaân. VCCI cuõng keâu goïi coù moät thay ñoåi chính saùch chæ phuïc vuï doanh nghieäp tö nhaân, ñoù laø keâu goïi taêng söï ñaûm baûo phaùp lyù khoâng quoác höõu hoùa caùc taøi saûn cuûa nhaø ñaàu tö. Cuoái cuøng, VCCI ñaõ coù ñöôïc aûnh höôûng töông ñoái ñoái vôùi baûn döï thaûo cuoái cuøng cuûa luaät ñaàu tö. Luaät Doanh nghieäp Trong quaù trình soaïn thaûo Luaät Doanh nghieäp, luaät mang tính böôùc ngoaët coù hieäu löïc töø thaùng 1/2000, Chính phuû ñaõ taïo ñieàu kieän cho söï tham gia roäng raõi hôn cuûa caùc doanh nghieäp trong quaù trình laäp phaùp baèng caùch cho caùn boä cuûa VCCI tham gia vaøo chính caùc nhoùm soaïn thaûo luaät. Phoù chuû tòch cuûa VCCI ñaõ laøm vieäc trong ban chæ ñaïo, vaø tröôûng phoøng phaùp cheá cuûa VCCI cuõng laø moät thaønh vieân cuûa ban soaïn thaûo. Trong suoát quaù trình soaïn thaûo, caùc caùn boä naøy cuûa VCCI ñaõ vaän ñoäng ñeå xaây döïng ñöôïc moät luaät coù theå caûi thieän moâi tröôøng hoaït ñoäng cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân Vieät Nam. Cuï theå laø hoï ñaõ ñaáu tranh ñeå xoùa boû yeâu caàu veà voán phaùp ñònh khi thaønh laäp doanh nghieäp, vaän ñoäng ñeå thay theá heä thoáng caáp giaáy pheùp cho doanh nghieäp môùi voán raát phöùc taïp baèng moät heä thoáng ñaêng kyù ñôn giaûn goïn nheï hôn, keâu goïi ñôn giaûn hoùa caùc CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 36 Nhöõng phaùt hieän töø ñieàu tra phieáu caâu hoûi vaø töø khaûo saùt thöïc ñòa thuû tuïc baùo caùo cuûa doanh nghieäp vôùi Chính phuû (chæ baùo caùo vôùi moät cô quan ñaêng kyù kinh doanh taäp trung thay vì nhieàu cô quan khaùc nhau), vaø coá gaéng giaûm thieåu möùc ñoä can thieäp cuûa Chính phuû vaøo hoaït ñoäng thöôøng ngaøy cuûa doanh nghieäp tö nhaân. Trong ña soá tröôøng hôïp, VCCI vaø caùc cô quan/quan chöùc ñoàng quan ñieåm ñaõ thaønh coâng, ñöa ñöôïc caùc quan ñieåm cuûa mình vaøo vaên baûn luaät cuoái cuøng.38 Tieáp theo Luaät Doanh nghieäp, VCCI ñöôïc cöû laøm thaønh vieân chính thöùc cuûa caùc ban soaïn thaûo cuûa caùc luaät vaø phaùp leänh môùi theo chöông trình laäp phaùp cuûa Quoác hoäi. Ví duï, trong chöông trình laäp phaùp naêm 2002 cuûa Quoác hoäi, VCCI tham gia vaøo 8 ban soaïn thaûo nhöõng quy ñònh phaùp luaät môùi, bao goàm döï thaûo luaät caïnh tranh vaø döï thaûo phaùp leänh veà troïng taøi thöông maïi. 2. Dòch vuï hoã trôï kinh doanh Nhìn chung, caùc hieäp hoäi doanh nghieäp hieän cung caáp dòch vuï hoã trôï kinh doanh ôû caùc daïng 1) phoå bieán thoâng tin baèng baûn tin hay baùo, 2) tö vaán phaùp luaät cho töøng tröôøng hôïp cuï theå vaø 3) ñaøo taïo taäp huaán. Loaïi dòch vuï phoå bieán nhaát laø ñaøo taïo taäp huaán. Caùc hieäp hoäi thöôøng toå chöùc hai loaïi khoùa ñaøo taïo chính: 1) taäp huaán hoaëc hoäi thaûo cöïc ngaén (1-2 ngaøy) veà moät chuû ñeà cuï theå hoaëc caäp nhaät cho caùc hoäi vieân veà nhöõng chính saùch môùi cuûa chính phuû, 2) ñaøo taïo ngaén haïn veà quaûn lyù, thöôøng söû duïng giaùo trình do caùc toå chöùc quoác teá cung caáp. Caùc hieäp hoäi ñöùng ra toå chöùc vaø baûo trôï caùc khoaù ñaøo taïo, coù khi coù söï hôïp taùc cuûa caùc toå chöùc quoác teá. Vieäc giaûng daïy thöôøng laø do caùc coäng taùc vieân beân ngoaøi. Coù 36,8% (48 trong soá 131) caùc doanh nghieäp traû lôøi caâu hoûi veà dòch vuï ñaøo taïo cho bieát hoï tham gia thöôøng xuyeân hoaëc taát caû caùc khoùa ñaøo taïo do hieäp hoäi toå chöùc. Nhieàu caùn boä laõnh ñaïo hieäp hoäi vaø hoäi vieân cho raèng hoaït ñoäng cung caáp dòch vuï hoã trôï kinh doanh cuûa caùc hieäp hoäi coøn töông ñoái yeáu. Nhöõng ngöôøi traû lôøi phoûng vaán cho raèng caùc dòch vuï ñaõ coù (nhö trình baøy ôû treân) coøn coù theå laøm toát hôn, coøn caùc dòch vuï khaùc thì raát yeáu hoaëc chöa coù. Ít hieäp hoäi coù khaû naêng xuùc tieán thöông maïi vôùi hieäu quaû cao (tröø VCCI), vaø taát caû caùc hieäp hoäi ñeàu caûm thaáy raèng hoï thieáu khaû naêng vaø caùc nguoàn löïc ñeå cung caáp dòch vuï tö vaán, hoã trôï kyõ thuaät chaát löôïng cao cho hoäi vieân. Gaàn moät phaàn ba soá hieäp hoäi traû lôøi phoûng vaán cho bieát coù moät trung taâm "hoã trôï" hoaëc "xuùc tieán" kinh doanh naèm trong hieäp hoäi (nhieàu tröôøng hôïp thaønh laäp laø do moät döï aùn vôùi moät toå chöùc quoác teá),39 nhöng ña soá caùc hieäp hoäi naøy noùi raèng caùc trung taâm hoaït ñoäng vaãn coøn chöa ñöôïc hieäu quaû, vaø hoï ñeàu baøy toû mong muoán cuûng coá caùc trung taâm naøy. Trong phieáu ñieàu tra, caùc doanh nghieäp tham gia hieäp hoäi ñöôïc yeâu caàu cho ñieåm töø 1 ñeán 5 (thaáp nhaát laø 1 vaø cao nhaát laø 5) ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng khaùc nhau maø caùc hieäp hoäi toå chöùc phuïc vuï doanh nghieäp. Xin löu yù ñaây laø cho ñieåm chung caùc hieäp hoäi, cho neân caùc möùc ñieåm ñöa ra ôû ñaây theå hieän söï ñaùnh giaù chung cuûa caùc doanh nghieäp veà hoaït ñoäng cuûa caùc hieäp hoäi, chöù khoâng phaûi veà moät hieäp hoäi cuï theå naøo. 38 Stromseth, "Business Associations and Policy-making in Vietnam" [Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp vôùi vieäc hoaïch ñònh chính saùch ôû Vieät Nam], saép xuaát baûn. 39 Caùc chi nhaùnh cuûa VCCI ñeàu coù trung taâm hoã trôï DNVVN. Ña soá caùc chi nhaùnh cuûa Lieân minh Hôïp taùc xaõ Vieät Nam coù trung taâm tö vaán. Hoäi Doanh nghieäp treû vaø Hieäp hoäi Coâng thöông ñeàu coù trung taâm hoã trôï. Nhieàu toå chöùc nhoû hôn cuõng coù boä phaän hoã trôï hoaëc xuùc tieán kinh doanh. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 37 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Hình 4.8 döôùi daây theå hieän söï ñaùnh giaù cuûa hoäi vieân ñoái vôùi caùc chöùc naêng, hoaït ñoäng hieän taïi cuûa caùc hieäp hoäi. Ñoái vôùi ña soá caùc chöùc naêng, hoaït ñoäng maø phieáu ñöa ra, tæ leä traû lôøi cuûa caùc doanh nghieäp hoäi vieân laø khoaûng 70-85%. Tuy nhieân, coù ba chöùc naêng maø tæ leä traû lôøi chöa ñeán 70%, ñoù laø: 1) hoã trôï giaûi quyeát tranh chaáp (60,4%), 2) tö vaán vaø hoã trôï kyõ thuaät (67,6%) vaø 3) hoã trôï thaâm nhaäp thò tröôøng xuaát khaåu (69,8%). Nguyeân nhaân coù theå laø do moät soá doanh nghieäp khoâng söû duïng heát nhöõng dòch vuï naøy cuûa hieäp hoäi, hoaëc ñôn giaûn laø moät soá hieäp hoäi khoâng cung caáp nhöõng dòch vuï naøy. Töø hình 4.8 coù theå thaáy chæ coù ba hoaït ñoäng ñöôïc hôn 50% doanh nghieäp chaám ñieåm 4 hay 5, ñoù laø: toå chöùc caùc khoùa ñaøo taïo ngaén haïn, khuyeán nghò veà chính saùch, phaùp luaät vaø cung caáp thoâng tin veà chính saùch, phaùp luaät. Ñaây cuõng laø nhöõng chöùc naêng maø ña soá caùc hieäp hoäi cho raèng hoï thöïc hieän toát hôn caùc chöùc naêng khaùc. Ñoái vôùi ba nhoùm dòch vuï hoã trôï kinh doanh (tö vaán vaø hoã trôï kyõ thuaät, thoâng tin veà thò tröôøng vaø giaù caû, xuùc tieán thöông maïi), hôn moät nöûa doanh nghieäp traû lôøi caâu hoûi ñaõ cho ñieåm 1 hoaëc 2. Trong 35 doanh nghieäp cho bieát hoï ñaõ töøng laøm laõnh ñaïo cuûa hieäp hoäi, möùc ñaùnh giaù coù cao hôn nhöng khoâng ñaùng keå. Nhìn chung, nhoùm naøy ít cho ñieåm 1, nhöng tæ leä cho ñieåm 4-5 cuõng chæ baèng caùc doanh nghieäp tham gia hieäp hoäi noùi chung. Trong soá doanh nghieäp hoäi vieân traû lôøi caâu hoûi ñieàu tra, 37% (48 treân 130) cho bieát hoï ñaõ töøng yeâu caàu hieäp hoäi coù hoã trôï cuï theå. Nhoùm naøy coù ñaùnh giaù khaùc so vôùi soá ñoâng doanh nghieäp hoäi vieân veà duy nhaát moät chöùc naêng cuûa hieäp hoäi, ñoù laø chöùc naêng cung caáp thoâng tin veà thò tröôøng vaø giaù caû. Trong soá nhöõng doanh nghieäp tham gia thöôøng xuyeân hoaëc taát caû caùc khoùa ñaøo taïo cuûa hieäp hoäi, 66,7% cho hoaït ñoäng naøy ñieåm 4 hoaëc 5, 97,6% cho töø ñieåm 3 trôû leân. Trong khi ñoù, trong soá nhöõng doanh nghieäp chöa bao giôø hoaëc ít khi tham gia caùc khoùa ñaøo taïo, chæ coù 25% cho ñieåm 4 hoaëc 5, gaàn 43% cho ñieåm 1 hoaëc 2. Nhöõng ñieåm soá naøy coù theå ñöôïc dieãn giaûi theo hai caùch. a) Coù theå caùc khoùa ñaøo taïo maø hieäp hoäi toå chöùc coù chaát löôïng khaù cao, vaø nhöõng doanh nghieäp tham döï thöôøng xuyeân thì coù cô sôû ñeå ñaùnh giaù chính xaùc nhaát, coøn nhöõng hoäi vieân hieám khi hoaëc chöa bao giôø tham döï thì khoâng theå ñaùnh giaù chính xaùc. b) Moät khaû naêng khaùc laø moät soá hieäp hoäi toå chöùc caùc khoùa hoïc chaát löôïng cao cho hoäi vieân tham döï, coøn nhöõng khoùa hoïc do caùc hieäp hoäi khaùc toå chöùc chaát löôïng keùm neân hoäi vieân hieám khi hoaëc khoâng bao giôø tham gia. Duø laø khaû naêng naøo thì trong thöïc teá vaãn chæ coù hôn moät nöûa soá doanh nghieäp hoäi vieân cho hoaït ñoäng ñaøo taïo cuûa hieäp hoäi ñieåm 4 hoaëc 5. Ñieàu ñoù cho thaáy hoaït ñoäng naøy vaãn coøn coù theå ñöôïc caûi tieán ñeå toát hôn. Bieåu ñoà döôùi ñaây theå hieän möùc ñieåm trung bình maø caùc doanh nghieäp ñaùnh giaù caùc chöùc naêng, hoaït ñoäng noùi treân cuûa caùc hieäp hoäi. Coù raát nhieàu hoaït ñoäng coù ñieåm trung bình döôùi 3, trong ñoù coù moät soá dòch vuï hoã trôï kinh doanh maø caùc hieäp hoäi baøy toû mong muoán naâng cao chaát löôïng, vaø chaéc chaén caùc hieäp hoäi coù theå thöïc hieän ñöôïc ñieàu ñoù neáu coù söï hoã trôï töø beân ngoaøi. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 38 Nhöõng phaùt hieän töø ñieàu tra phieáu caâu hoûi vaø töø khaûo saùt thöïc ñòa 5 001 5%. 6.82 % % % 4 36 5%.62 17.4 9%.32 3%. 16 .251 3%.91 5%1 3%.91 6%. 3% 3% 7. 14 10 11. 3 % .19 %4 2 8% % % 7. 80 1 6%.31 11 .18 12% % 8%. % 14 12.1 nghieäp 8% 21 17. 15.5% 19.4% doanh 19.4% 28.2% hoäi 8%.32 16.4% 06 26% 25% hieäp 26% 24.1% caùc 26.7% 20% 19.4% 21.2% cuoea ) 5 26.1% naêng 32.6% 25.5% ñeán 04 1 25.7% 22.8% chöùc töø 29.3% 22.8% 23.5% 26.3% 18.5% ñoäng, ñieåm 20.7% 21.8% cho hoaït caùc 17.2% 0 caùc giaù baèng( 16.7% 9.5% 12.8% ñaùnh 14.1% nghieäp 6.4% 8.3% 10.9% 12.3% 13.4% 21.5% 22.7% 24.4% 25.2% 26.4% 28.5% 30% 43.4% 57.3% 02 trôï caoe luaät haïn vieân vieân voán Doanh- ngheä nöôùc vieân vieân doanh taøi khaåu giaù xöôoeng hoäi hoäi hoäi hoäi phaùp ngaén huùt xuaát 4.8 kinh coâng trong nguoàn caùc caùc caùc caùc veà taïo thu tröôøng saùch, caän cuøa haøng teá, thò cho Hình ñaøo giöõa thuaät, tröôøng giöõa phoøng-nhaø ñònh tin tieáp chính taùc ích kyõ baïn thò quy lôïi tin quoác thuaät chaáp vaên tin huaán, hôïp noái caän veä taùc thoâng kyõ thieäu Taäp saùch, ñoåi, thoâng tieáp trôï tranh baèng, thoâng baoeo chaép hôïp caáp Giôùi trôï hoã trao caáp heä maët caáp chính xuùc, dieän, Hoã quyeát Cung vaán, veà veà Ñaïi Cung quan Tieáp Tö giaoei trôï Cung cöôøng nghò thuoe Hoã Giuùp Taêng Kieán Tranh CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 39 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Hình 4.9 - Ñieåm ñaùnh giaù trung bình ñoái vôùi caùc hoaït ñoängcuoea hieäp hoäi Cung caáp thoâng tin chính saùch, phaùp luaäat 3.7% Kieán nghò veà chính saùch, quy ñònh lieân quan ñeá p 3.5% Taäp huaán, ñaøo taïo ngaé ï 3.5% Ñaïi dieän, baoeo veä lôïi ích cuoea caùc hoä â 3.2% Taêng cöôøng trao ñoåi, hôïp taùc giöõa caùc hoäi vieân 3.1% Tranh thuoe quan heä hôïp taùc quoác teá, thu huùt nguoàn taøi trôï 2.9% Cung caáp thoâng tin kyõ thuaät coâng ngheäe 2.8% Tieáp xuùc, chaép noái baïn haøng trong nöôùc 2.8% Cung caáp thoâng tin thò tröôøng, giaù caoe 2.7% Hoã trô tieáp caän thò tröôøng xuaát khaåu 2.7% Tö vaán, hoã trôï kyõ thuaät cho hoä â 2.5% Giuùp giaoei quyeát tranh chaáp giöõa caùc hoä â 2.4% Giôùi thieäu tieáp caän nguoàn voán 2.3% Hoã trôï veà maët baèng, vaên phoøng nhaø xöôoeng 1.9% 0 1 2 3 4 Trong caùc cuoäc phoûng vaán, doanh nghieäp nhìn chung ñaùnh giaù nhö nhau veà chaát löôïng dòch vuï cuûa hieäp hoäi. Caùc doanh nhaân caûm thaáy lôïi ích cuûa vieäc tham gia hieäp hoäi coøn chöa roõ ­ dòch vuï coøn töông ñoái yeáu vaø giaù trò chöa roõ. Suy nghó chung laø "chuùng toâi [doanh nghieäp] döïa vaøo baûn thaân laø chính". Moät doanh nhaân noùi raèng cho ñeán nay, caùc hieäp hoäi môùi chæ thaønh coâng "trong vieäc taïo ra moät dieãn ñaøn cho caùc doanh nghieäp gaëp gôõ nhau, vaø ngay caû khi ñoù thì nhöõng moái quan heä cuõng môùi chæ trong phaïm vi hieäp hoäi, chöa môû roäng ra [thò tröôøng] beân ngoaøi". Moät doanh nhaân khaùc coù yù kieán raèng neáu caùc hieäp hoäi khoâng caûi tieán hoaït ñoäng cuûa mình, hoï coù theå seõ khoù giöõ chaân hoäi vieân: "Hieäp hoäi ñöôïc thaønh laäp töø moät naêm tröôùc, nhöng hoï [nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo] chöa tieán haønh moät chöông trình naøo. Neáu cöù nhö vaäy thì ñeán ñaïi hoäi laàn sau, nhôõ moät nöûa soá hoäi vieân boû hieäp hoäi thì sao?" D. NHÖÕNG NHAÂN TOÁ NAØO CAÛN TRÔÛ CAÙC HIEÄP HOÄI ÑAÙP ÖÙNG NHU CAÀU CUÛA HOÄI VIEÂN? Nhu caàu vaø ñoøi hoûi cuûa caùc doanh nghieäp raát lôùn, vaø seõ khoâng thöïc teá neáu cho raèng moät hieäp hoäi doanh nghieäp coù theå giaûi quyeát vaø giuùp ñôõ doanh nghieäp trong moïi vaán ñeà. Coù nhöõng khoù khaên cuûa doanh nghieäp maø haàu heát hieäp hoäi khoâng theå giuùp ñöôïc gì ­ ví duï, vieäc giuùp caùc doanh nghieäp coù ñaát vaø ñòa ñieåm ñeå xaây nhaø xöôûng laø ñieàu maø ít hieäp hoäi coù theå laøm ñöôïc.40 Tuy nhieân, trong lónh vöïc ñaïi dieän quyeàn lôïi vaø cung caáp dòch vuï hoã trôï kinh doanh, caùc hieäp hoäi coù moät soá caùch hoã trôï hoäi vieân. Hieän taïi, nhieàu hieäp hoäi khoâng theå thöïc hieän hieäu quaû caùc caùch ñoù bôûi hoï thieáu nhöõng nguoàn löïc caàn thieát vaø chöa ñöôïc ñaøo taïo ñeå tieán haønh nhöõng hoaït ñoäng naøy. Beân caïnh ñoù, do chöa coù moät khung phaùp lyù thoáng nhaát vaø thuaän lôïi xaùc ñònh roõ quyeàn vaø nghóa vuï cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp neân caùc hieäp hoäi caøng khoù coù theå vöôït leân treân möùc ñoä hoaït ñoäng vaø naêng löïc hieän taïi. 40 Nhoùm nghieân cöùu coù gaëp moät hieäp hoäi maø ñaõ thaønh coâng trong vieäc vaän ñoäng chính quyeàn ñòa phöông thaønh laäp moät cuïm coâng nghieäp öu tieân cho hoäi vieân cuûa hieäp hoäi tham gia. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 40 Nhöõng phaùt hieän töø ñieàu tra phieáu caâu hoûi vaø töø khaûo saùt thöïc ñòa 1. Thieáu caùc nguoàn löïc Caùc hieäp hoäi hieän döïa vaøo boán nguoàn thu nhaäp: ngaân saùch nhaø nöôùc, phí thu ñöôïc töø cung caáp dòch vuï, hoäi phí vaø caùc khoaûn taøi trôï (töø hoäi vieân cuõng nhö nhöõng toå chöùc, caù nhaân ngoaøi hoäi). Tuy nhieân, nhöõng nguoàn naøy khoâng oån ñònh vaø khoâng thöôøng xuyeân, do vaäy caùc hieäp hoäi khoâng theå xaây döïng vaø phaùt trieån hoaït ñoäng cuûa mình döïa treân moät ngaân quyõ xaùc ñònh. Ngaân saùch Nhaø nöôùc: ôû haàu heát caùc hieäp hoäi, tröø VCCI, ngaân saùch nhaø nöôùc chieám moät phaàn raát nhoû trong ngaân quyõ hoaït ñoäng. Moät soá toå chöùc trung öông vaø ñòa phöông ñöôïc chính phuû hoã trôï trong vieäc traû löông vaø ñòa ñieåm vaên phoøng. Nhöõng toå chöùc vaø caâu laïc boä doanh nghieäp nhoû hôn khoâng ñöôïc chính phuû caáp voán. Phí dòch vuï: Ña soá hieäp hoäi noùi raèng raát khoù thu phí nhöõng dòch vuï maø hoï cung caáp cho hoäi vieân. Nhieàu hieäp hoäi cung caáp baûn tin cho hoäi vieân haøng thaùng hoaëc haøng quyù (theo keát quaû ñieàu tra, 83,8% doanh nghieäp hoäi vieân cho bieát hoï nhaän ñöôïc baûn tin cuûa hieäp hoäi). Trong moät soá tröôøng hôïp, chi phí cho baûn tin ñöôïc tính vaøo hoäi phí (xem phaàn döôùi), chöù khoâng tính phí rieâng. Moät soá hieäp hoäi khaùc tính phí baûn tin rieâng. Nhìn chung, phí naøy laø moät trong soá ít nhöõng phí maø caùc hieäp hoäi thu ñöôïc. Duø chöa phoå bieán nhöng moät soá hieäp hoäi cuõng thu ñöôïc phí töø vieäc toå chöùc caùc khoùa ñaøo taïo, hoäi thaûo, hoäi nghò chuyeân ñeà (caùc hieäp hoäi thöôøng goïi chung laø ñaøo taïo). Chính caùc hieäp hoäi coù quan nieäm chung laø "quy moâ caùc doanh nghieäp vaãn coøn nhoû, hoï caàn ñöôïc cung caáp dòch vuï ñaøo taïo mieãn phí," vaø caûm thaáy nhö coù loãi khi thu phí. Caùc doanh nghieäp traû lôøi phoûng vaán thì ña soá noùi raèng hoï saün saøng traû phí cho nhöõng dòch vuï coù chaát löôïng toát, maëc duø hoï thöôøng nhaán maïnh möùc phí vaãn phaûi thaáp. Theo kinh nghieäm chöông trình ñaøo taïo quaûn lyù cuûa MPDF, caùc doanh nghieäp saün saøng traû phí ñaøo taïo neáu hoï nhaän thaáy hoï thu ñöôïc lôïi ích töø hoaït ñoäng ñoù (xem döôùi ñaây). Treân lyù thuyeát, caùc hoäi vieân coù nhu caàu lôùn veà dòch vuï tö vaán vaø hoã trôï kyõ thuaät, neân dòch vuï naøy coù theå taïo thu nhaäp cho hieäp hoäi. Tuy nhieân, do phaàn lôùn hieäp hoäi coøn thieáu naêng löïc (xem phaàn döôùi) neân dòch vuï tö vaán vaø hoã trôï kyõ thuaät haàu nhö chæ döøng laïi ôû möùc cung caáp thoâng tin. Do vaäy, caùc hieäp hoäi thöôøng khoâng thu ñöôïc phí. HOÄP 4: THU HOÄI PHÍ THÌ AÙY NAÙY Taïi Haûi Phoøng, moät caùn boä cuûa moät hieäp hoäi cho bieát naêm ngoaùi hieäp hoäi toå chöùc hoäi thaûo moät ngaøy veà coâng ngheä cho caùc doanh nghieäp. Ban ñaàu hieäp hoäi ñònh khoâng thu phí tham gia hoäi thaûo, nhöng khi nhu caàu tham gia lôùn hôn döï tính vaø soá doanh nghieäp tham döï nhieàu gaáp ñoâi soá döï tính, hieäp hoäi quyeát ñònh thu cuûa moãi doanh nghieäp 50.000 ñoàng. Caùc doanh nghieäp ñaõ khoâng phaøn naøn gì veà vieäc ñoùng tieàn, vaø khi ñieàn phieáu ñaùnh giaù hoï cho ñieåm hoäi thaûo raát cao vaø baøy toû raèng hoï seõ ñoùng goùp ñeå tham döï caùc hoäi thaûo töông töï. Tuy vaäy, moät soá ngöôøi khaùc cuõng laø caùn boä hieäp hoäi cöù noùi ñi noùi laïi raèng thu tieàn hoäi thaûo nhö vaäy laø "khoâng phaûi," vaø hoï caûm thaáy xaáu hoå khi thu phí. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 41 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Hoäi phí: Maëc duø ñieàu leä cuûa hieäp hoäi quy ñònh hoäi vieân laø caùc doanh nghieäp ñoùng hoäi phí nhöng taát caû caùc hieäp hoäi ñöôïc phoûng vaán ñeàu gaëp khoù khaên trong vieäc thu hoäi phí. Phaàn lôùn hieäp hoäi cho bieát khoâng thu ñöôïc treân 50%. Vì hoäi phí thöôøng ñöôïc tính luõy tieán (doanh nghieäp caøng lôùn hoäi phí caøng cao), neân caùc hieäp hoäi nhoû gaëp khoù khaên nhieàu hôn trong vieäc thu hoäi phí. Ví duï, caùc hieäp hoäi lôùn nhö VCCI hay caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà caáp trung öông thöôøng coù theå thu phí töø nhöõng hoäi vieân lôùn nhaát (thöôøng laø caùc doanh nghieäp quoác doanh lôùn hay doanh nghieäp tö nhaân thaønh ñaït), trong soá naøy moät soá doanh nghieäp moãi naêm coù theå ñoùng tôùi 20-30 trieäu ñoàng. Keát quaû laø trong caùc hieäp hoäi lôùn, caùc doanh nghieäp lôùn ñaõ "ñoùng hoä" hoäi phí cho caùc doanh nghieäp nhoû khoâng ñoùng hoäi phí. Caùc hieäp hoäi nhoû thì khoâng theå laøm nhö vaäy, vì caùc hoäi vieân thöôøng laø caùc doanh nghieäp nhoû vaø möùc hoäi phí ñònh ra ban ñaàu khoâng cao. Noùi chung, hoäi phí cuûa caùc hieäp hoäi khaù thaáp, maëc duø coù khaùc nhau tuyø töøng hieäp hoäi vaø hình thöùc hoäi vieân. Caùc hieäp hoäi nhoû thöôøng ñaët ra moät möùc hoäi phí thoáng nhaát, coøn caùc hieäp hoäi lôùn thöôøng söû duïng caùch tính hoäi phí luõy tieán. Hoäi phí cuûa caùc hieäp hoäi nhoû dao ñoäng trong khoaûng 200 nghìn ñeán 1 trieäu ñoàng moät naêm, coøn caùc hieäp hoäi lôùn coù khi thu cao hôn nhieàu (nhö ñaõ noùi ôû treân). Moät soá caâu laïc boä doanh nghieäp khoâng thu baát kyø moät khoaûn phí naøo, maø thay vaøo ñoù caùc hoäi vieân ñoùng goùp chuùt ít cho chi phí ñoà aên, ñoà uoáng taïi moãi buoåi gaëp maët. Keát quaû phoûng vaán cho thaáy moät soá lyù do caùc doanh nghieäp khoâng ñoùng hoäi phí: Caùc doanh nghieäp coù suy nghó chung laø vì caùc hieäp hoäi vaãn chöa cung caáp ñöôïc caùc dòch vuï nhö doanh nghieäp mong muoán neân vieäc ñoùng hoäi phí laø töï nguyeän, khoâng baét buoäc. Nhaát laø vì caùc hieäp hoäi ñoái xöû vôùi hoäi vieân ñoùng hoäi phí vaø hoäi vieân khoâng ñoùng hoäi phí khoâng coù gì khaùc nhau, neân nhieàu doanh nghieäp nhoû khoâng ñoùng hoäi phí. Baûn thaân laõnh ñaïo caùc hieäp hoäi noùi chung cuõng cho raèng hieäp hoäi chöa laøm ñöôïc nhieàu cho hoäi vieân, do ñoù hoï caûm thaáy aùy naùy khi thu hoäi phí vaø nhaéc nhôû hoäi vieân noäp hoäi phí. Moät soá laõnh ñaïo hieäp hoäi cho bieát khi naøo hieäp hoäi laøm ñöôïc nhieàu hôn cho hoäi vieân thì hoï seõ caûm thaáy thoaûi maùi hôn khi thu hoäi phí. Thay vì ñoùng hoäi phí, caùc doanh nghieäp thöôøng ñoùng goùp tieàn cho hieäp hoäi ñeå chi traû cho caùc hoaït ñoäng nhaát ñònh hay cho vì muïc ñích xaõ hoäi, muïc ñích nhaân ñaïo. Ngoaøi ra, ñoâi khi caùc doanh nghieäp cuõng ñoùng nhöõng khoaûn phí nhoû coù tính danh nghóa cho caùc khoùa ñaøo taïo maø hieäp hoäi toå chöùc. Nhieàu doanh nghieäp coi caùc khoaûn ñoùng goùp naøy laø thay cho hoäi phí, vaø treân thöïc teá caùc khoaûn ñoùng goùp naøy coù khi cao hôn hoäi phí vaøi laàn. Moät soá doanh nghieäp nhoû noùi raèng hoï khoâng ñoùng hoäi phí cho hieäp hoäi bôûi caùn boä thueá khoâng cho hoï ñöôïc khai khaáu tröø thueá khoaûn ñoù. Nhö ñaõ ñeà caäp ôû phía treân, hoäi phí khoâng ñöôïc quy ñònh laø chi phí ñöôïc khaáu tröø thueá, vaø hieäp hoäi khoâng coù hoaù ñôn Boä Taøi chính ñeå giao cho hoäi vieân khi hoäi vieân ñoùng hoäi phí. Nguoàn voán töø beân ngoaøi: Hieän nay, phaàn lôùn caùc hieäp hoäi toàn taïi ñöôïc laø nhôø caùc nguoàn voán töø beân ngoaøi, döôùi caùc hình thöùc sau: 1) taøi trôï cuûa hoäi vieân, 2) kinh phí nhaø nöôùc caáp, 3) taøi trôï cuûa caùc toå chöùc quoác teá. VCCI, Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM, Hoäi ñoàng caùc nhaø Doanh nghieäp Treû, Lieân minh Hôïp taùc xaõ vaø moät vaøi hieäp hoäi nhoû coù quan heä nhaát ñònh vôùi cô quan nhaø nöôùc ñöôïc nhaø nöôùc caáp moät khoaûn kinh phí ñeå buø ñaép moät phaàn chi phí, coøn caùc hieäp hoäi khaùc phaûi gaây quyõ ñeå trang traûi caùc chi phí. Nhieàu khi laõnh ñaïo hieäp CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 42 Nhöõng phaùt hieän töø ñieàu tra phieáu caâu hoûi vaø töø khaûo saùt thöïc ñòa hoäi ñoùng goùp ñòa ñieåm laøm truï sôû vaø thieát bò cho vaên phoøng hieäp hoäi, ñoàng thôøi boû thôøi gian cuûa mình ra ñeå toå chöùc caùc hoaït ñoäng cuûa hieäp hoäi. Chính hoï cuõng thöôøng goùp tieàn vaø ñoäng vieân caùc hoäi vieân khaùc ñoùng goùp cho caùc hoaït ñoäng vaø vì muïc ñích nhaân ñaïo. Beân caïnh ñoù, nhieàu hieäp hoäi doanh nghieäp gaây quyõ qua caùc chöông trình xaây döïng naêng löïc, caùc chöông trình hôïp taùc vôùi caùc toå chöùc quoác teá, nhaát laø trong nhöõng naêm gaàn ñaây. Caùc cuoäc phoûng vaán vaø chính traûi nghieäm thöïc teá cuûa nhoùm nghieân cöùu cho thaáy caùc toå chöùc sau ñaây hieän ñang hôïp taùc vôùi caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam: CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG (MPDF): Moät soá chi nhaùnh cuûa VCCI vaø Lieân minh Hôïp taùc xaõ Vieät Nam laø caùc ñoái taùc cuûa MPDF trong lónh vöïc ñaøo taïo. MPDF hieän ñang hôïp taùc vôùi VCCI vaø Hoäi Doanh nghieäp Treû Haø Noäi ñeå ñaùnh giaù nhu caàu ñaøo taïo cuûa caùc doanh nghieäp tö nhaân, vaø ñaõ töøng hôïp taùc vôùi moät soá hieäp hoäi (nhö VCCI, Hieäp hoäi Nhöïa TP HCM, Hieäp hoäi Deät may theâu ñan) trong coâng taùc nghieân cöùu vaø toå chöùc hoäi thaûo phuïc vuï hoäi vieân. Hieän nay, MPDF ñang xaây döïng moät chöông trình toaøn dieän nhaèm xaây döïng naêng löïc cho hieäp hoäi doanh nghieäp. Chöông trình naøy seõ chuù troïng giuùp caùc hieäp hoäi thieát laäp vaø thöïc hieän chöông trình vaän ñoäng chính saùch cuõng nhö cung caáp dòch vuï hoã trôï kinh doanh chaát löôïng cao cho hoäi vieân. MPDF seõ môøi moät soá hieäp hoäi doanh nghieäp nöôùc ngoaøi cuøng hôïp taùc trong chöông trình naøy. CÔ QUAN PHAÙT TRIEÅN QUOÁC TEÁ ÑAN MAÏCH (DANIDA): DANIDA hieân ñang taøi trôï vaø hoã trôï kyõ thuaät cho moät chöông trình xaây döïng naêng löïc toaøn dieän cuûa Hoäi Doanh nghieäp treû Haø Noäi thoâng qua Lieân ñoaøn Coâng nghieäp Ñan Maïch (DI). Toå chöùc naøy cuõng ñang thöïc hieän moät chöông trình töông töï coù quy moâ nhoû hôn vôùi Hoäi Doanh nghieäp treû TP HCM. Ngoaøi ra, DANIDA coøn caáp voán vaø hoã trôï kyõ thuaät cho caùc chöông trình ngaønh ngheà vaø caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà trong lónh vöïc may maëc, ngö nghieäp vaø noâng nghieäp. LIEÂN ÑOAØN THUÛ COÂNG ÑÖÙC (ZDH): Vôùi nhieäm vuï hôïp taùc vôùi caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, ZDH coäng taùc vôùi nhieàu hieäp hoäi nhaát so vôùi caùc cô quan quoác teá khaùc. Chöông trình cuûa ZDH taäp trung vaøo ñaøo taïo vaø xaây döïng naêng löïc cho laõnh ñaïo hieäp hoäi, bao goàm VCCI, Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM vaø moät soá hoäi ngaønh ngheà thuoäc Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM (Hieäp hoäi Deät may theâu ñan, Hieäp hoäi Da giaøy TP HCM, Hieäp hoäi Löông thöïc vaø thöïc phaåm). ZDH cuõng hôïp taùc vôùi VCCI nhaèm hoã trôï coâng taùc vaän ñoäng cho vieäc soaïn thaûo khung phaùp lyù cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. TOÅ CHÖÙC HÔÏP TAÙC KYÕ THUAÄT ÑÖÙC (GTZ): GTZ ñang hôïp taùc chính thöùc vôùi Lieân minh Hôïp taùc xaõ Vieät Nam thöïc hieän moät döï aùn khuyeán khích phaùt trieån DNVVN, taäp trung vaøo vieäc ñaøo taïo quaûn lyù vaø xuùc tieán thöông maïi. GTZ hieän cuõng ñang hôïp taùc vôùi phoøng thoâng tin cuûa VCCI ñeå quaûn lyù maïng SMENET, moät nguoàn döõ lieäu treân maïng veà caùc DNVVN ôû Vieät Nam. QUYÕ CHAÂU AÙ: Hieän nay Quyõ Chaâu AÙ ñang hoã trôï caùc chöông trình nhaèm taêng cöôøng ñoái thoaïi giöõa caùc cô quan cuûa Chính phuû vaø coäng ñoàng doanh nghieäp. Quyõ Chaâu AÙ cuõng ñang coäng taùc vôùi VCCI vaø Hieäp hoäi Coâng thöông Haø Noäi ñeå ñaåy maïnh naêng löïc nghieân cöùu vaø ñoùng goùp cho chính saùch. Vôùi söï hoã trôï cuûa Quyõ Chaâu AÙ, VCCI ñaõ vaø ñang toå chöùc caùc dieãn ñaøn doanh nghieäp haøng thaùng ôû Haø Noäi vaø TP HCM ñeå caùc nhaø doanh nghieäp vaø quan chöùc chính phuû gaëp gôõ, thaûo luaän veà vieäc xaây döïng chính saùch caïnh tranh, thöïc thi CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 43 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Luaät Doanh nghieäp vaø caùc vaán ñeà khaùc lieân quan ñeán quy ñònh phaùp luaät. Ngoaøi ra, Quyõ Chaâu AÙ cuõng ñang giuùp VCCI trieån khai hai döï aùn nghieân cöùu veà caùc vaán ñeà chính saùch caáp baùch: thay theá vieäc caáp giaáy pheùp kinh doanh baèng moät heä thoáng giaùm saùt phaùp luaät vaø naâng cao söùc caïnh tranh quoác teá cuûa moâi tröôøng kinh doanh ôû Vieät Nam. TOÅ CHÖÙC LAO ÑOÄNG QUOÁC TEÁ (ILO): ILO coäng taùc vôùi VCCI thöïc hieän chöông trình "Khôûi söï vaø phaùt trieån doanh nghieäp" (SIYB). Chöông trình naøy ñaøo taïo chuû yeáu cho caùc nöõ doanh nhaân ôû caùc doanh nghieäp nhoû caùc kyõ naêng kinh doanh cô baûn. ÔOE Caàn Thô, nhôø nguoàn voán cuûa SIDA, ILO hôïp taùc vôùi VCCI ñeå phaùt chöông trình SIYB treân ñaøi phaùt thanh theo döï aùn "Kinh teá hoïc treân soùng phaùt thanh." TOÅ CHÖÙC PHAÙT TRIEÅN COÂNG NGHIEÄP LIEÂN HIEÄP QUOÁC (UNIDO): UNIDO coäng taùc vôùi VCCI ñeå toå chöùc ñaøo taïo cho caùc doanh nghieäp nhoû trong ngaønh cheá bieán thöïc phaåm. UNIDO ñaõ thöïc hieän moät döï aùn xaây döïng naêng löïc keùo daøi 3 naêm (1997-2000) vôùi Hieäp hoäi Coâng thöông TP HCM. OXFAM QUEBEC: Chöông trình xaây döïng naêng löïc vaø hoã trôï toång hôïp cho caùc caâu laïc boä nöõ doanh nhaân ôû Haø Noäi, Quaûng Ninh, vaø Haûi Döông. Vaán ñeà taøi chính laø moät trong nhöõng vaán ñeà khoù khaên nhaát maø caùc hieäp hoäi ñang gaëp phaûi. Chaéc chaén laø caùc nguoàn voán töø beân ngoaøi ñaõ giuùp cuûng coá caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam ôû moät möùc ñoä nhaát ñònh. Tuy nhieân, ñeå moät hieäp hoäi coù theå toàn taïi vaø tieáp tuïc phaùt trieån caùc hình thöùc hoaït ñoäng vaø dòch vuï cho caùc hoäi vieân, hieäp hoäi ñoù caàn phaûi coù moät nguoàn thu nhaäp oån ñònh, vaø veà laâu veà daøi khoâng theå tieáp tuïc phuï thuoäc vaøo caùc nguoàn kinh phí töø beân ngoaøi. Moät doanh nhaân ñaõ keát luaän veà vaán ñeà taøi chính nhö sau: "... Hoäi caøng ngaøy caøng ñi leân nhöng ñang coù caùi khoù laø ít hoäi vieân ñoùng hoäi phí, aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa Hoäi vì Hoäi muoán hoaït ñoäng maïnh thì phaûi coù boä maùy, coù cô sôû vaät chaát, hay muoán môû lôùp hoïc, môøi chuyeân gia, cung caáp thoâng tin... taát caû ñeàu caàn kinh phí. Hôn nöõa, nhieàu hoäi vieân khoâng ñoùng hoäi phí neân tham gia laùc ñaùc hoaëc khoâng tham gia". 2. Thieáu naêng löïc, thieáu caùn boä chuyeân traùch Ngoaøi VCCI, ñôn vò coù nguoàn ngaân saùch lôùn, nhieàu caùn boä chuyeân traùch vaø nhieàu hoaït ñoäng taïo thu nhaäp cuï theå do nhaø nöôùc phaân boå, trình ñoä chuyeân nghieäp cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam vaãn coøn yeáu. Caùc hieäp hoäi nhoû vaø caùc hieäp hoäi caáp tænh thöôøng khoâng coù caùn boä chuyeân traùch. Caùc hoaït ñoäng haøng ngaøy cuûa caùc hieäp hoäi naøy ñöôïc do moät caùn boä kieâm nhieäm phuï traùch. Caùn boä naøy ñoàng thôøi cuõng laøm vieäc ôû moät choã khaùc, coù theå laø moät toå chöùc ñoaøn theå, hoaëc laø moät doanh nghieäp thaønh vieân cuûa hieäp hoäi. Laõnh ñaïo cuûa hieäp hoäi thöôøng laø caùc doanh nhaân, hoï coù ít thôøi gian ñeå gaén boù vôùi coâng vieäc cuûa hieäp hoäi. Caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà trung öông thöôøng gaén vôùi toång coâng ty nhaø nöôùc trong ngaønh, vaø nhaân söï cuûa hieäp hoäi thöôøng cuõng chính laø nhaân vieân cuûa toång coâng ty. Trong moät soá hieäp hoäi caáp trung öông, chuû tòch vaø moät soá ít nhaân vieân chuyeân traùch thöïc hieän caùc coâng vieäc haøng ngaøy ñöôïc traû löông baèng ngaân saùch nhaø nöôùc. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 44 Nhöõng phaùt hieän töø ñieàu tra phieáu caâu hoûi vaø töø khaûo saùt thöïc ñòa Nhìn chung, nhaân söï caùc hieäp hoäi khoâng ñöôïc trang bò chuyeân moân ñeå cung caáp dòch vuï hoã trôï cho caùc hoäi vieân. Nguyeân nhaân chuû yeáu cuûa vaán ñeà naøy laø vaán ñeà taøi chính ­ khoâng coù tieàn, hieäp hoäi khoâng theå thueâ nhöõng ngöôøi coù naêng löïc laøm cho hieäp hoäi.41 Nhieàu hieäp hoäi hieän ñaõ coù hoaëc mong muoán coù trung taâm hoã trôï kyõ thuaät cho hoäi vieân, nhöng hieän nay chæ coù theå cung caáp cho hoäi vieân caùc thoâng tin chung veà chính saùch, phaùp luaät vaø giôùi thieäu ban ñaàu veà quan heä laøm aên. Caùc vaên phoøng hieäp hoäi khoâng coù caùc chuyeân gia tö vaán veà quaûn lyù kinh doanh hay veà caùc lónh vöïc kyõ thuaät cuï theå. Trong moät soá tröôøng hôïp, hieäp hoäi giôùi thieäu hoäi vieân caàn giuùp ñôõ vôùi moät nhaø tö vaán beân ngoaøi, chöù baûn thaân caùc hieäp hoäi chöa coù khaû naêng töï thöïc hieän vieäc tö vaán ñoù. Caùc hieäp hoäi cuõng gaëp phaûi nhöõng khoù khaên töông töï trong vaán ñeà ñaøo taïo - hoï khoâng coù caùc chuyeân gia ñaøo taïo coù khaû naêng tröïc tieáp môû caùc khoùa hoïc hay coù khaû naêng thieát keá moät chöông trình ñaøo taïo vôùi söï hôïp taùc cuûa nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc ñaøo taïo töø beân ngoaøi. Do ñoù, hieän nay caùc hieäp hoäi chuû yeáu toå chöùc caùc khoùa hoïc moät laàn ñeå ñaùp öùng yeâu caàu cuûa hoäi vieân hoaëc trong döï aùn hôïp taùc vôùi caùc cô quan chính phuû hoaëc caùc hieäp hoäi khaùc (chuû yeáu laø VCCI vaø caùc toå chöùc quoác teá). Phaàn lôùn caùc hieäp hoäi khoâng coù khaû naêng xuùc tieán thöông maïi. Chæ coù caùc toå chöùc lôùn laøm ñöôïc ñieàu ñoù, nhö VCCI, caùc hieäp hoäi ngaønh ngheà trung öông vaø caùc cô quan chính phuû söû duïng kinh phí nhaø nöôùc. Keát quaû laø thöôøng chæ caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø caùc doanh nghieäp lôùn ñöôïc höôûng lôïi töø caùc dòch vuï naøy, coøn caùc doanh nghieäp tö nhaân phaûi töï tìm kieám thò tröôøng. 3. Thieáu moät khung phaùp lyù cho vieäc xaây döïng vaø phaùt trieån hieäp hoäi Nhö ñaõ phaân tích trong Phaàn II, khung phaùp lyù hieän haønh coøn khoâng thoáng nhaát vaø phöùc taïp, vôùi caùc thuû tuïc ñaêng kyù phöùc taïp (ñoøi hoûi laøm vieäc vôùi quaù nhieàu cô quan vaø nhieàu böôùc), do ñoù coù theå caûn trôû vieäc thaønh laäp caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù tieàm naêng phaùt trieån maïnh vaø ñoùng goùp vaøo söï phaùt trieån kinh doanh. Hôn nöõa, nhöõng hieäp hoäi ñaõ ñöôïc thaønh laäp khoâng ñöôïc nhaän nhöõng öu ñaõi nhö mieãn giaûm thueá thu nhaäp töø caùc hoaït ñoäng chính cuûa hieäp hoäi vaø khaáu tröø thueá cho hoäi vieân tính treân hoäi phí thu ñöôïc, nhöõng öu ñaõi maø neáu coù thì coù theå naâng cao naêng löïc taøi chính cuûa caùc hieäp hoäi vaø cho pheùp hoï daønh nhieàu nguoàn löïc hôn cho caùc hoaït ñoäng hoã trôï hoäi vieân. Maëc duø cô cheá phaùp luaät coù caùc ñieàu khoaûn taïo ñieàu kieän cho chöùc naêng ñaïi dieän quyeàn lôïi, nhöng caùc ñieàu khoaûn naøy khoâng ñöôïc thöïc hieän nhaát quaùn vaø phaàn lôùn chæ coù lôïi cho caùc hieäp hoäi lôùn vaø coù tieáng. Cuoái cuøng, cô caáu hieän haønh daønh vieäc thöïc hieän caùc dòch vuï hoã trôï kinh doanh trong tay caùc cô quan nhaø nöôùc, maëc duø caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù theå thöïc hieän caùc dòch vuï ñoù vôùi chi phí thaáp hôn vaø hieäu quaû cao hôn. Tình traïng naøy ñang caûn trôû caùc hieäp hoäi doanh nghieäp môû roäng caùc hoaït ñoäng vì lôïi ích cuûa hoäi vieân noùi rieâng vaø vì lôïi ích cuûa neàn kinh teá noùi chung. 41 Nhöõng kyõ naêng quan troïng maø roõ raøng caùc caùn boä nhaân vieân hieäp hoäi thieáu laø thoâng thaïo maùy vi tính vaø khaû naêng söû duïng Internet. Neáu hoï reøn luyeän caùc kyõ naêng naøy thì naêng löïc cuûa caùc hieäp hoäi seõ taêng leân ñaùng keå trong vieäc tìm thoâng tin môùi veà thò tröôøng, caùc moái quan heä kinh doanh tieàm naêng, caùc kieán thöùc veà kyõ thuaät, v.v. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 45 V. KHUYEÁN NGHÒ Thaùng 8 naêm 2000, VCCI vaø Ban Toå chöùc caùn boä Chính phuû ñaõ cuøng nhau toå chöùc moät hoäi nghò quoác gia ôû Haø Noäi veà vai troø vaø hieäu quaû cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam. Taïi hoäi nghò, vôùi söï coù maët cuûa Phoù Thuû töôùng thöôøng tröïc Nguyeãn Taán Duõng, laõnh ñaïo caùc hieäp hoäi ñaõ ñöa ra moät soá khuyeán nghò veà vieäc thay ñoåi sao cho caùc chính saùch cuûa nhaø nöôùc veà hieäp hoäi doanh nghieäp toát hôn. Ña soá caùc khuyeán nghò ñöa ra döôùi ñaây ñöôïc toùm taét töø caùc baøi tham luaän ñoïc taïi hoäi nghò, soá coøn laïi ñöôïc ruùt ra töø caùc baùo caùo gaàn ñaây cuûa caùc hieäp hoäi. Sau ñaây laø nhöõng khuyeán nghò cuûa taùc giaû veà phaùt trieån vaø hoã trôï caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, daønh cho cho ba nhoùm coù lieân quan ñeán söï phaùt trieån cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân: 1) caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, 2) chính phuû vaø 3) caùc toå chöùc vaø cô quan taøi trôï. Nhieàu khuyeán nghò trong soá naøy coù töông ñoàng vôùi caùc khuyeán nghò maø chính caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñöa ra. A. CAÙC HIEÄP HOÄI DOANH NGHIEÄP COÙ THEÅ LAØM GÌ ÑEÅ TAÊNG CÖÔØNG HIEÄU QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG?42 1. Caùc hieäp hoäi caàn coá gaéng "chuyeân nghieäp hoùa" caùc hoaït ñoäng vaø dòch vuï. Haàu heát caùc hieäp hoäi ña ngaønh vaø ñôn ngaønh lôùn ñeàu coù caùc boä phaän chöùc naêng phuï traùch vieäc phaùt trieån hoäi vieân, ñaøo taïo vaø cung caáp thoâng tin. Moät soá hieäp hoäi coøn coù caùc hoaït ñoäng tö vaán, xuùc tieán thöông maïi vaø vaän ñoäng chính saùch. Tuy nhieân, nhieàu hoaït ñoäng hieän ñöôïc tieán haønh töï phaùt, khoâng coù keá hoaïch. Ngoaøi caùc hoaït ñoäng nhö hieän nay, caùc hieäp hoäi doanh nghieäp caàn chuyeån höôùng phaùt trieån nhöõng saûn phaåm chính cuûa mình trong caùc lónh vöïc naøy. Nhöõng saûn phaåm naøy phaûi ñaùp öùng chính xaùc nhu caàu vaø mong muoán cuûa hoäi vieân, vaø hoäi vieân seõ phaûi traû phí dòch vuï cho nhöõng saûn phaåm naøy. Ví duï, boä phaän ñaøo taïo neân coù moät soá khoùa ñaøo taïo caên baûn quan troïng thöïc hieän thöôøng kyø, vaø theâm vaøo ñoù laø nhöõng baøi giaûng vaø hoäi nghò chuyeân ñeà; boä phaän thoâng tin neân coù baûn tin göûi ñeàu ñaën cho hoäi vieän; boä phaän xuùc tieán thöông maïi caàn chuû ñoäng trong hoaït ñoäng cuûa mình, chöù khoâng chæ chôø ñôïi khaùch haøng tìm ñeán; vaø boä phaän chính saùch phaùp luaät neân thöôøng xuyeân tieán haønh nghieân cöùu phuïc vuï muïc ñích vaän ñoäng chính saùch cuûa hieäp hoäi. 42 Nhöõng khuyeán nghò naøy daønh rieâng cho caùc hieäp hoäi lôùn ña ngaønh vaø ñôn ngaønh, khoâng aùp duïng cho caùc caâu laïc boä nhoû. Nhöõng caâu laïc boä nhoû neân tieáp tuïc taäp trung vaøo chöùc naêng giao löu, môû roäng quan heä hôïp taùc vaø chia seû thoâng tin. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 47 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG HOÄP 5: KHUYEÁN NGHÒ CUÛA CAÙC HIEÄP HOÄI DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM Chính phuû caàn sôùm toå chöùc nghieân cöùu ñeå xaây döïng luaät veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, nhaèm thay theá caùc vaên baûn phaùt luaät tröôùc ñaây ñaõ loãi thôøi vaø khoâng coøn phuø hôïp. Trong ñieàu kieän chöa theå ban haønh ngay luaät, thì ñeà nghò ban haønh phaùp leänh hoaëc ít nhaát laø moät nghò ñònh cuûa Chính phuû veà caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Vieäc thaønh laäp hieäp hoäi doanh nghieäp caàn ñöôïc ñôn giaûn hoùa nhö vieäc thaønh laäp doanh nghieäp theo Luaät Doanh nghieäp, haïn cheá caùc thuû tuïc haønh chính röôøm raø. Cô cheá "moät cöûa, moät daáu" caàn ñöôïc aùp duïng cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp nhö ñaõ ñöôïc aùp duïng cho caùc doanh nghieäp. Chính phuû caàn giao cho caùc hieäp hoäi nghieân cöùu vaø thöïc hieän moät soá chöông trình, ñeà aùn coù tính chaát dòch vuï coâng nhö thieát laäp caùc coâng cuï hoã trôï thò tröôøng, hoã trôï doanh nghieäp, tö vaán, ñaøo taïo nguoàn nhaân löïc, chuyeån giao coâng ngheä, caáp chöùng chæ ngheà nghieäp, xuaát xöù haøng hoaù, caùc chöùng töø thöông maïi quoác teá, thöïc hieän vieäc ñaêng kyù kinh doanh, ñaêng kyù teân thöông maïi, tham gia vaøo caùc hoäi ñoàng xeùt thaàu... Ngoaøi ra, Chính phuû coù theå chæ ñònh moät soá hieäp hoäi tieán haønh nhöõng döï aùn vôùi muïc ñích phaùt trieån coâng ngheä, saûn phaåm vaø thò tröôøng môùi. Nhieàu cô quan chính phuû vaãn giöõ quan ñieåm cho raèng Nhaø nöôùc tieán haønh caùc hoaït ñoäng tìm kieám thò tröôøng, khaùch haøng cho caùc doanh nghieäp. Kinh nghieäm thöïc teá ôû Vieät Nam vaø treân theá giôùi cho thaáy caùch laøm naøy raát toán keùm vaø khoâng hieäu quaû. Maëc duø vieäc môû thò tröôøng laø traùch nhieäm cuûa caû chính phuû, doanh nghieäp vaø caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, nhöng chính phuû chæ neân taäp trung vaøo vieäc höôùng daãn vaø cung caáp thoâng tin ñònh höôùng veà tình hình kinh teá, döï baùo caùc xu höôùng phaùt trieån thò tröôøng, coøn caùc hieäp hoäi doanh nghieäp thì nhaän traùch nhieäm hoã trôï doanh nghieäp thoâng qua caùc hoaït ñoäng xuùc tieán thöông maïi, ñaàu tö vaø nhaø nöôùc taøi trôï cho caùc hoaït ñoäng naøy. Ñeà nghò Chính phuû coù chöông trình trôï giuùp naâng cao naêng löïc caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, bao goàm caùc hoaït ñoäng ñaøo taïo ñoäi nguõ caùn boä laõnh ñaïo vaø boä maùy thöôøng tröïc hieäp hoäi, naâng cao naêng löïc cung caáp thoâng tin vaø tö vaán cuûa hieäp hoäi vaø hoã trôï thieát laäp maïng löôùi quan heä giöõa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam vaø nhöõng toå chöùc töông töï ôû nöôùc ngoaøi. Chính phuû caàn thieát laäp vaø duy trì moät keânh thoâng tin vôùi caùc hieäp hoäi doanh nghieäp hoaït ñoäng thöôøng xuyeân, nhanh choùng vaø hieäu quaû, trong ñoù ñaëc bieät chuù yù cung caáp cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp nhöõng thoâng tin veà kinh teá, ñònh höôùng chính saùch, caùc döï aùn ñaàu tö cuûa nhaø nöôùc, noäi dung vaø loä trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá cuûa Vieät Nam. Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp neân ñöôïc pheùp tham gia saâu roäng hôn vaøo quaù trình hoaïch ñònh luaät phaùp vaø chính saùch, vaøo coâng vieäc thöïc thi nhöõng cam keát quoác teá cuûa chính phuû trong caùc lónh vöïc thöông maïi, ñaàu tö vaø hoäi nhaäp kinh teá. Ñaïi dieän cuûa caùc hieäp hoäi neân tham gia vaøo caùc nhoùm nghieân cöùu vaø toå coâng taùc soaïn thaûo luaät, chính saùch vaø caùc chöông trình. Chính phuû caàn xem xeùt xaây döïng moät cô cheá caáp cao (töùc laø caùc hoäi ñoàng hay uyû ban hoãn hôïp chính quyeàn-doanh nghieäp), trong ñoù ñaïi dieän caùc cô quan nhaø nöôùc, caùc doanh nghieäp vaø hieäp hoäi doanh nghieäp coù tieáng noùi bình ñaúng trong vieäc tham möu tö vaán cho Thuû töôùng cuøng laõnh ñaïo caùc cô quan ôû moïi caáp nhaèm giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà quan troïng cuûa ñaát nöôùc, cuûa moãi khu vöïc vaø ñòa phöông. Caàn thaønh laäp moät hoäi ñoàng phaùt trieån DNVVN ñeå thöû nghieäm thöïc hieän cô cheá tö vaán hôïp taùc naøy. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 48 Khuyeán nghò 2. Vieäc thu hoäi phí, thu phí dòch vuï vaø gaây quyõ phaûi ñöôïc caùc hieäp hoäi öu tieân. Hieäp hoäi doanh nghieäp khoâng theå thöïc hieän toát chöùc naêng cuûa mình neáu khoâng coù moät nguoàn kinh phí oån ñònh, nhöng thöïc teá haàu heát caùc hieäp hoäi ôû Vieät Nam coù möùc hoäi phí vaø phí dòch vuï thaáp. Theâm vaøo ñoù, coù moät taâm lyù chung cuûa laõnh ñaïo, caùn boä hieäp hoäi vaø hoäi vieân cho raèng hieäp hoäi hoaït ñoäng chöa ñuû hieäu quaû ñeå coù theå thu hoäi phí vaø phí dòch vuï. Do vaäy, hieän nay caùc hieäp hoäi phaûi döïa vaøo caùc nguoàn kinh phí khaùc ñeå toàn taïi. Ñieàu naøy veà laâu daøi laø khoâng beàn vöõng - caùc hieäp hoäi caàn coù cô cheá taïo vaø thu hoäi phí, phí dòch vuï toát hôn. Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp neân xaây döïng bieåu cuï theå veà hoäi phí vaø phí dòch vuï, ñi ñoâi vôùi thuû tuïc yeâu caàu thanh toaùn thöôøng xuyeân. 3. Tröôùc maét, caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam neân tìm söï giuùp ñôõ töø caùc toå chöùc quoác teá hoaït ñoäng trong lónh vöïc phaùt trieån khu vöïc kinh teá tö nhaân veà caû tö vaán kyõ thuaät vaø hoã trôï taøi chính. Khi caùc hieäp hoäi lôùn maïnh theâm thì taøi trôï giaûm. Kinh nghieäm quoác teá veà phaùt trieån hieäp hoäi doanh nghieäp cho thaáy raèng trong söï hoã trôï loaïi naøy neân ñaët ra keá hoaïch thôøi gian cuï theå ngay töø ñaàu, giaûm daàn söï hoã trôï, ñeå cho hieäp hoäi taêng söï töï löïc trong moät thôøi gian töông ñoái ngaén.43 B. CHÍNH PHUÛ COÙ THEÅ LAØM GÌ ÑEÅ HOÃ TRÔÏ PHAÙT TRIEÅN CAÙC HIEÄP HOÄI DOANH NGHIEÄP? 1. Quy ñòng hoùa vaø môoe roäng söï tham gia cuûa hieäp hoäi doanh nghieäp vaøo quaù trình hoaïch ñònh chính saùch vaø luaät phaùp, thoâng qua taêng cöôøng thöïc thi nhöõng quy ñònh hieän haønh (neâu trong Quyeát ñònh soá 310/ TTg vaø Chæ thò soá 16/1998/CT- TTg), trong ñoù yeâu caàu caùc boä phaûi laáy yù kieán cuûa caùc hieäp hoäi doanh nghieäp tröôùc khi ban haønh vaên baûn phaùp luaät môùi lieân quan ñeán hoaït ñoäng kinh doanh. Ñeå taïo cô sôû phaùp lyù cao hôn cho nhöõng ñieàu khoaûn naøy, neân ñöa chuùng vaøo vaên baoen phaùp luaät chung veà hieäp hoäi doanh nghieäp ñang ñöôïc nghieân cöùu. Nhö thaønh coâng to lôùn cuûa Luaät Doanh nghieäp ñaõ cho thaáy, môû roäng söï tham gia laø moät nhaân toá quan troïng cho söï thaønh coâng cuûa coâng taùc quaûn lyù vaø hoaïch ñònh chính saùch kinh teá hieäu quaû. Nhìn chung, ñieàu naøy ñoùng goùp tích cöïc cho vieäc trao ñoåi thoâng tin caàn thieát cho vieäc ra quyeát ñònh hieäu quaû cuõng nhö tính hôïp lyù cuûa caùc chính saùch. Söï tham gia naøy naâng cao tính hieäu quaû cuûa chính saùch vì noù taïo ra söï uûng hoä vaø hôïp taùc cuûa caùc chuû theå kinh teá chòu söï chi phoái cuûa chính saùch. Do vaäy, neáu nhö caùc keânh vaø cô cheá thoâng tin giöõa chính phuû vaø khu vöïc kinh teá tö nhaân taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï tham gia cuûa khu vöïc kinh teá tö nhaân vaøo quaù trình hoaïch ñònh chính saùch, hieäu quaû cuûa hoaït ñoäng kinh teá noùi 43 Xem Toå chöùc Lao ñoäng Quoác teá, Business Development Services for Small Enterprises: Guiding Principles for Donor Intervention [Dòch vuï hoã trôï phaùt trieån kinh doanh cho caùc doanh nghieäp nhoû: Caùc nguyeân taéc höôùng daãn ñoái vôùi chöông trình cuûa nhaø taøi trôï], baûn ra naêm 2001, do Uyû ban veà caùc cô quan taøi trôï cho vieäc phaùt trieån doanh nghieäp nhoû bieân soaïn, thaùng 2 naêm 2001 (27/7/02) CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 49 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG chung chaéc chaén seõ ñöôïc naâng cao.44 Noùi moät caùch cuï theå hôn, vieäc tham gia chính thöùc seõ naâng cao chaát löôïng cuûa caùc luaät vaø quy ñònh kinh teá baèng caùch cung caáp nhöõng yù kieán phaûn hoài caàn thieát cho chính phuû tröôùc khi ban haønh. Trong quaù trình thöïc hieän, caùc doanh nghieäp seõ bôùt bò baát ngôø vì nhöõng thay ñoåi ñoät ngoät aûnh höôûng ñeán chi phí saûn xuaát kinh doanh. Vieäc tham gia cuõng giuùp cho khaâu thöïc hieän vì noù taêng cöôøng söï uûng hoä vaø hieåu bieát cuûa coâng chuùng veà nhöõng luaät vaø quy ñònh môùi. Cuoái cuøng, ñieàu naøy seõ giuùp cho caùc nhaø kinh doanh vaø ñaàu tö coù ñöôïc moâi tröôøng phaùt lyù oån ñònh vaø döï baùo ñöôïc.45 2. Caûi thieän moâi tröôøng phaùp lyù ñeå cho pheùp caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñöôïc thaønh laäp, phaùt trieån vaø thöïc hieän nhöõng chöùc naêng chính cuûa mình. Moâi tröôøng phaùp lyù ñoái vôùi caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam caàn phaûi phuø hôïp vôùi ñieàu kieän kinh teá, chính trò vaø xaõ hoäi Vieät Nam vaø ñaùp öùng ñöôïc nhöõng nhu caàu taïi ñaây. Tuy nhieân, khi tieán haønh xaây döïng nhöõng quy ñònh môùi veà caùc hieäp hoäi doanh nghieäp, seõ raát coù ích neáu chính phuû tham khaûo nhöõng chuaån möïc vaø thoâng leä cuûa quoác teá trong lónh vöïc naøy. Nhìn chung, kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc khaùc cho thaáy caùc luaät, quy ñònh vaø heä thoáng quaûn lyù ñoái vôùi caùc hieäp hoäi vöøa phaûi hôïp lyù vaø traùnh söï laïm duïng, vöøa ñaûm baûo khoâng taïo gaùnh naëng kìm haõm söï ra ñôøi cuûa caùc hieäp hoäi cuõng nhö caûn trôû vieäc thöïc hieän caùc hoaït ñoäng hôïp lyù cuûa hoï.46 Veà vaán ñeà naøy, caùc quy ñònh ñöôïc ñeà ra caàn ñaûm baûo: Vieäc thaønh laäp caùc hieäp hoäi doanh nghieäp töông ñoái nhanh choùng, deã daøng vaø khoâng toán keùm. Khung phaùp lyù khoâng neân aùp ñaët nhöõng ñieàu kieän haïn cheá (ví duï nhö yeâu caàu taát caû hoäi vieân phaûi hoaït ñoäng cuøng ngaønh hay cuøng ñòa phöông) hay nhöõng thuû tuïc röôøm raø (ví duï nhö yeâu caàu moät soá giaáy pheùp vaø vaên baûn chaáp thuaän cuûa nhieàu cô quan nhaø nöôùc) coù theå kìm haõm söï ra ñôøi cuûa caùc hieäp hoäi. Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp ñöôïc mieãn thueá thu nhaäp töø caùc "hoaït ñoäng chính" (ví duï nhö thu hoäi phí, caáp giaáy chöùng nhaän vaø cung caáp caùc dòch vuï hoã trôï kinh doanh).47 Caùc caù nhaân vaø doanh nghieäp ñöôïc khaáu tröø thueá khi ñoùng hoäi phí cho hieäp hoäi doanh nghieäp.48 Nhöõng ñieàu khoaûn toái thieåu caàn thieát ñoái vôùi hoaït ñoäng vaø quaûn lyù cuûa hieäp hoäi doanh nghieäp caàn ñöôïc neâu trong ñieàu leä cuûa hieäp hoäi. Nhöõng ñieàu khoaûn naøy neân bao haøm moät cô cheá chòu traùch nhieäm, ñaûm baûo hieäp hoäi theo ñuùng muïc tieâu cuûa mình vaø ñaùp öùng yeâu caàu cuûa hoäi vieân. Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp neân coù quyeàn ñöa ra nhöõng yù kieán môùi veà luaät vaø quy ñònh lieân quan ñeán moâi tröôøng kinh doanh. 44 Xem Ngaân haøng Phaùt trieån Chaâu AÙ, Governance: Sound Development Management [Quaûn lyù: Quaûn lyù toát phaùt trieån] (1995), , muïc The Elements of Good Governance; vaø UNDP, Governance for Sustainable Human Development [Quaûn lyù ñeå phaùt trieån con ngöôøi beàn vöõng], Taøi lieäu chính saùch cuûa UNDP, thaùng 1/997, trang 2-5. 45 Xem John Bentley, "Current Problems with Transparency of Laws in Vietnam and Recommended Solutions" [Nhöõng vaán ñeà hieän nay veà tính minh baïch cuûa phaùp luaät Vieät Nam vaø nhöõng giaûi phaùp ñeà xuaát], Döï aùn cuûa Chính phuû Vieät Nam-UNDP VIE/98/001, Naâng cao naêng löïc phaùp lyù ôû Vieät Nam - Giai ñoaïn II (baûn thaûo ngaøy 22/12/2000), trang 3-4. 46 Xem hai baùo caùo cuûa Trung taâm quoác teá veà luaät phi lôïi nhuaän: Checklist for NPO Laws [Danh saùch luaät veà caùc toå chöùc phi lôïi nhuaän], (25/4/2002); vaø The Blue Prints Projects [Döï aùn Blue Prints] (thaùng 3/1995, caäp nhaät haøng naêm) (25/4/2002). 47Caùc quy taéc veà thueá lieân quan tôùi hieäp hoäi doanh nghieäp coù theå ñöôïc quy ñònh trong luaät chung veà caùc hieäp hoäi hay trong caùc vaên baûn rieâng do caùc ngaønh thueá ban haønh. 48Ñeå taïo ñieàu kieän cho vieäc khaáu tröø thueá, hoäi phí caàn ñöôïc coâng nhaän laø moät chi phí ñöôïc khaáu tröø theo Thoâng tö cuûa Boä Taøi chính soá 18/2002/TT-BTC, vaø Toång cuïc Thueá caàn phaûi cho pheùp caùc hieäp hoäi doanh nghieäp söû duïng caùc hoùa ñôn chính thöùc do Boä Taøi chính caáp, hoaëc höôùng daãn caùc cô quan thueá coâng nhaän caùc hoùa ñôn hieän haønh do caùc hieäp hoäi doanh nghieäp caáp. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 50 Khuyeán nghò Vieäc baùo caùo cho caùc cô quan quaûn lyù neân ñôn giaûn vaø thoáng nhaát giöõa caùc cô quan nhaø nöôùc ñeán möùc cao nhaát coù theå ñöôïc. Neân coù moät danh muïc trung öông cho taát caû caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Ñeå taêng traùch nhieäm cuûa caùc hieäp hoäi vaø loøng tin cuûa coâng chuùng ñoái vôùi hieäp hoäi, coâng chuùng caàn phaûi ñöôïc tieáp caän danh muïc naøy, vaø caàn quy ñònh roõ caùc quy ñònh veà caùch tieáp caän. 3. Chính phuû neân xem xeùt vieäc taêng cöôøng uûy thaùc nhöõng nhieäm vuï vaø hoaït ñoäng khuyeán khích phaùt trieån DNVVN cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Theo Nghò ñònh 90/2001/CP-NÑ veà DNVVN vaø döï thaûo Chieán löôïc Toaøn dieän veà Taêng tröôûng vaø Giaûm ngheøo, chieán löôïc cuûa Chính phuû hieän nay ñoái vôùi khu vöïc kinh teá tö nhaân vaø caùc DNVVN bao haøm caùc vieäc: taïo ñieàu kieän thaønh laäp caùc quyõ hoã trôï ñaàu tö, caùc ngaân haøng chuyeân cung caáp caùc dòch vuï cho caùc DNVVN, caùc trung taâm hoã trôï kyõ thuaät cho DNVVN, caùc tröôøng ñaøo taïo, caùc trung taâm xuùc tieán thöông maïi, v.v. Trong soá caùc vieäc ñoù, nhieàu vieäc coù theå ñöôïc thöïc hieän moät caùch hieäu quaû bôûi nhöõng ñôn vò tö nhaân cung caáp dòch vuï hoã trôï kinh doanh vaø caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp coù moät vò theá ñaëc bieät trong vieäc cung caáp nhieàu loaïi hình dòch vuï hoã trôï kinh doanh ña daïng vì caùc hieäp hoäi coù khaùch haøng chính laø hoäi vieân vaø caùc hieäp hoäi hieåu roõ nhu caàu cuûa doanh nghieäp. Hôn nöõa, khaùc vôùi caùc ñôn vò tö nhaân cung caáp dòch vuï hoã trôï kinh doanh, caùc hieäp hoäi doanh nghieäp tieán haønh hoaït ñoäng naøy khoâng nhaèm muïc ñích lôïi nhuaän ­ hoï chæ caàn thu hoài chi phí hoaït ñoäng, neân phí dòch vuï coù theå thaáp hôn vaø phuø hôïp hôn vôùi hoäi vieân. Vì vaäy, Chính phuû neân xem xeùt vieäc chuyeån giao moät soá nhieäm vuï naøy cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. C. MPDF, QUYÕ CHAÂU AÙ VAØ CAÙC TOÅ CHÖÙC QUOÁC TEÁ KHAÙC COÙ THEÅ HÔÏP TAÙC VAØ HOÃ TRÔÏ CAÙC HIEÄP HOÄI DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM NHÖ THEÁ NAØO? 1. Caùc toå chöùc quoác teá neân taêng cöôøng hoã trôï kyõ thuaät vaø caáp kinh phí ban ñaàu cho vieäc xaây döïng naêng löïc cho caùc hieäp hoäi doanh nghieäp. Nhö ñaõ ñeà caäp ôû phía treân, veà daøi haïn caùc hieäp hoäi doanh nghieäp caàn phaûi trôû thaønh toå chöùc hoaït ñoäng töï löïc, taïo ngaân quyõ töø caùc nguoàn noäi boä. Tuy nhieân, ña soá hieäp hoäi hieän coøn thieáu naêng löïc quaûn lyù vaø kyõ thuaät ñeå coù theå hoaït ñoäng hieäu quaû. Caùc toå chöùc quoác teá vaø caùc toå chöùc phi chính phuû, trong ñoù coù MPDF vaø Quyõ Chaâu AÙ, neân tieáp tuïc coâng vieäc hoã trôï xaây döïng naêng löïc cho caùc hieäp hoäi maø moät soá toå chöùc ñaõ khôûi ñaàu. Caùc chöông trình xaây döïng naêng löïc caàn chuù troïng vaán ñeà naêng löïc cuûa ñoäi nguõ caùn boä, quaûn lyù vaø phaùt trieån hieäp hoäi, vieäc taïo thu nhaäp töø thu phí vaø cung caáp dòch vuï chuyeân nghieäp cho hoäi vieân. Caùc toå chöùc quoác teá neân tham döï vaøo hai nhoùm: 1) hoã trôï saâu nhöõng hieäp hoäi hieän toû ra coù tieàm naêng lôùn vaø 2) ñaøo taïo toång hôïp cho phaàn lôùn caùc hieäp hoäi. Do ñaõ coù moät soá caùc toå chöùc quoác teá hoaït ñoäng trong lónh vöïc naøy (vaø saép tôùi chaéc seõ coù nhieàu hôn nöõa), ñieàu quan troïng laø caùc toå chöùc quoác teá caàn phaûi tieán haønh trao ñoåi thöôøng xuyeân ñeå tìm ra cô hoäi phoái hôïp vaø traùnh choàng cheùo trong hoaït ñoäng. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 51 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Bentley, John. "Current Problems with Transparency of Laws in Vietnam and Recommended Solutions" [Nhöõng vaán ñeà hieän nay veà tính minh baïch cuûa phaùp luaät Vieät Nam vaø nhöõng giaûi phaùp ñeà xuaát]. Döï aùn cuûa Chính phuû Vieät Nam-UNDP VIE/98/001, Naâng cao naêng löïc phaùp lyù ôû Vieät Nam-Giai ñoaïn II. Baûn thaûo ngaøy 22 thaùng 12 naêm 2000, trang 3-4. Boä luaät Daân söï. Haø noäi: Nhaø xuaát baûn Theá giôùi, 1996. Ñoã Sôn Haø. Höôùng daãn nghieäp vuï veà quy trình toå chöùc, quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi hoäi quaàn chuùng. Ban Toå chöùc Caùn boä Chính phuû, 11/2000. Ñoã Anh Tuaán. Business Associations and Promotion of Small and Medium Enterprises in Vietnam [Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp vôùi vieäc khuyeán khích phaùt trieån caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû ôû Vieät Nam ], Taøi lieäu soá 7 cuûa SEPT, 2001. CHLB Ñöùc: Ñaïi hoïc Leipzig. Gray, Michael L. "Creating Civil Society? The Emergence of NGOs in Vietnam" [Taïo laäp xaõ hoäi daân söï? Söï xuaát hieän cuûa nhöõng toå chöùc phi chính phuû ôû Vieät Nam]. Development and Change 30, soá 4 (10/1999): trang 693-713. Mekong Project Development Facility. "Vietnamese Business Associations" [Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp Vieät Nam], danh muïc toång hôïp. Haø Noäi: 2001. Ngaân haøng Phaùt trieån Chaâu AÙ. Governance: Sound Development Management [Quaûn lyù: Quaûn lyù toát phaùt trieån], 1995, http://www.adb.org/Documents/Policies/Governance/gov000.asp (8/7/2002), muïc The Elements of Good Governance. Nguyeãn Vaên Thanh vaø Ñinh Duy Hoaø. "Vieät Nam." Trong Philanthropy and Law in Asia [Töø thieän vaø Luaät phaùp ôû Chaâu AÙ], bieân taäp bôûi Thomas Silk. San Francisco: Jossey- Bass Publishers, 1999, trang 355-371. Riddle, Dorothy vaø Traàn Vuõ Hoaøi. Business Services in Vietnam [Dòch vuï hoã trôï kinh doanh ôû Vieät Nam]. Baøn luaän veà khu vöïc tö nhaân laàn thöù 5. Haø Noäi: MPDF, 1998. Sidel, Mark, "The Emergence of a Voluntary Sector and Philanthropy in Vietnam" [Söï xuaát hieän cuûa nhöõng toå chöùc tình nguyeän vaø töø thieän ôû Vieät Nam]. Trong Emerging Civil Society in the Asia Pacific Community, bieân taäp bôûi Tadashi Yamamoto. Singapore: Institute for Southeast Asian Studies, 1995, trang: 477-490. Stromseth, Jonathan R. Reform and Response in Vietnam: State-Society Relations and the Changing Political Economy [Caûi caùch vaø phaûn hoài ôû Vieät Nam: Nhöõng quan heä nhaø nöôùc- xaõ hoäi vaø neàn kinh teá chính trò thay ñoåi]. Luaän vaên tieán só, Ñaïi hoïc Columbia, 1998. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 53 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG Toå chöùc Lao ñoäng Quoác teá. Business Development Services for Small Enterprises: Guiding Principles for Donor Intervention [Dòch vuï hoã trôï phaùt trieån kinh doanh cho caùc doanh nghieäp nhoû: Caùc nguyeân taéc höôùng daãn ñoái vôùi chöông trình cuûa nhaø taøi trôï], baûn ra naêm 2001. Bieân soaïn bôûi Uyû ban veà caùc Cô quan Taøi trôï cho vieäc Phaùt trieån Doanh nghieäp nhoû, thaùng 2 naêm 2001, http://www.ilo.org/public/english/employment/ent/papers/guide.htm (27/7/2002). . "Business Associations and Policymaking in Vietnam" [Caùc hieäp hoäi doanh nghieäp vôùi vieäc hoaïch ñònh chính saùch ôû Vieät Nam]. Trong Governance in Vietnam: The Role of Organizations, bieân taäp bôûi David Koh vaø Russell Hiang-Khng Heng. Singapore: Vieän nghieân cöùu Ñoâng Nam AÙ, saép xuaát baûn. Toång cuïc Thoáng keâ. Keát quaû Ñieàu tra toaøn boä Doanh nghieäp 1-4-2001 (Haø Noäi: Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ, 2002), trang 402-403. Trung taâm Quoác teá veà Luaät Phi Lôïi nhuaän. Overview of the Legal Environment of the NPO in Vietnam [Toång quan veà moâi tröôøng phaùp lyù cuûa caùc toå chöùc phi lôïi nhuaän ôû Vieät Nam], 1997, http://www.icnl.org/library/asiap/reports/vietrpt.html (15/4/2002). . The Blue Prints Project [Döï aùn Blue Prints], 1995 http://www.icnl.org/gendocs/bluepr.html, (25/4/2002). . Checklist for NPO Laws [Danh saùch luaät veà caùc toå chöùc phi lôïi nhuaän] (n.d), http://www.icnl.org/gendocs/cheklist.html (25/4/2002). UNDP. Governance for Sustainable Human Development [Quaûn lyù ñeå phaùt trieån con ngöôøi beàn vöõng]. Taøi lieäu chính saùch cuûa UNDP, thaùng 1/1997, trang 2-5. Vision and Associates. Vietnam Assessment Report: Role and Performance of Chambers and Business Associations in Vietnam [Baùo caùo ñaùnh giaù Vieät Nam: Vai troø vaø hoaït ñoäng cuûa caùc phoøng vaø hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam]. Haø Noäi: Chöông trình hôïp taùc ZDH, 2001. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 54 Phuï luïc 1: Danh saùch moät soá hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam trieån teá Phaùt tröïc hôïp trôï Quoác tröïc kyù tröïc tröïc heä Hoã Thö tröïc Toång söï thöôøng thöôøng kyù kyù Ban Quan ban thöôøng thöôøng Trò thöôøng tòch tòch kyù kyù Thö Thö vieân kyù tòch Phoøng ban ban danh Chuû tòch Tröôûng tòch Chuû Tröôûng tòch Thö tòch tòch Thö tòch tòch tòch Toång Thö tòch Chuû Toång Chöùc Phoù Tröôûng Chuû Phoù Tröôûng Chuû Phoù kieâm Chuû Toång Chuû Chuû Toång Chuû Chuû Tröôûng Chuû Phoù Chuyeân Toång Chuû Phoù kieâm Tröôøng Caàn Thuùy Luaän Bình Toøng Haïc Hoàng Coâng Ñoä Thaoeo Kyø Thooea Baoeo Ñöôïc Tuaán Hoøa heä Loäc Chuyeân Phoå Gia Thò Thònh Thieän Höõu Taán Gia Ñìng Quùy Gia Ñình Ñình Hoaøng Quang lieân Tieán Myõ Ngoïc Xuaân Ñöùc 0903.404671) Baoey Vuõ Traàn NguyeãnTy Hoaøng Tröông Phaïm Phan Nguyeãn Nguyeãn Phaïm Vuõ Leâ Phaïm Traàn Coâng Trang Ngoâ Traàn Nguyeã Ngöôøi Mr. Mr. Mr. Mr. Ms.Leâ Mr. Mr. Mr. Ms. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Traân Quoác Nguyeãn Mr. Mr. Mr.Nguyeãn Mr. (Mobile: NAM E-mail hotmail.com quoctrangtran@ vca@hn.vnn.vn dnt@hn.vnn.vn vspa@hcm.vnn.vn VIEÄT Vitas@hcm.vnn.vn vcci@fmail.vnn.vn ctdagiayhp@hn.vnn.vn Vpma@vol.vnn.vn vcaktdn@hn.vnn.vn leapovn@hn.vnn.vn vnpaper@hn.vnn.vn vitashn@hn.vnn.vn ÔÛ 301 Fax 5742020- 5742030 8431883- 8431768 9431861- 8259216- 940716- 732 9718684- - 8229266- 8572659- 8262269- 8292349- 7720198- 031 08 08 04 04 04 04 04 08 gov.vn/vietplas 04 04 0511 NGHIEÄP 466 thoaïi 5715 5742167- 7330158- 7470973 8431768 7470102 8228227- 940604- 940813 844101 822 ñaây 826- 8210455- - 8229022- 8572658- 9349608- 8224825- 8312056- 7720198 DOANH Ñieän 031 08 www.hcmste. 08 04 04 04 04 04 08 04 04 döôùi 0511 5 HOÄI phaàn 1, ôoe ñaây phoá Quaän Noäi döôùi 1, 4 Phoøng Phoøng Noäi Naüng HIEÄP Haø Hoïc, Noäi Noäi Hoå, Ñaø Noäi laïc Noäi Kieät, Haûi Haûi Haø Troïng, Quaän Haø Haø Haø Noäi phaàn tænh/thaønh SOÁ Anh, Thaùi Trung, ôoe Haø Giaøy Ñình Töï Minh Minh Haø soá lieân Keânh, Khaùnh, Höng, Minh Hueä, Duy Tröng, Lyù Chí ñaây Trieäu, Kieám, Thöôøng Da Kieám, Chí Trieäu, Kieám, Chí Laùng Ña, phoá moät chæ ty Nguyeãn Ñình, Phaïm Baø Hoøa Baø Lyù Haøng 94- Hoà Phuøng Hoà Baø döôùi Ñaøo Nguyeãn Hoà treoe 3 MOÄT Ñòa 9 77 Ba 64 Hoaøn 25 Hoaøn 276 Coâng 18C Hai KCN 92 TP. 192 TP. 25 Hoaøn 10 TP. 3M14 Ñoáng phaàn tænh/thaønh nghieäp ) ôoe soá AM N INH M moät VCCI doanh SAÙCH IEÄT III V HÍ boä NGHIEÄP C AM HOÄI AM cuoea OÀ HTX N IAØY G H N laïc CHI AM , AM , INH AM VAØ AM HOØNG A IEÄT N N IEÄT XAÕ N DOANH P D PHOÁ M minh caâu V AM V N AM nhaùnh AÛI N IEÄT N HÍ DANH MAÏI HAØ H HOÄI IEÄT C IEÄT nghieäp IEÄT TAÙC N V V AY chi lieân hoäi/ IAØY V IEÄT HAØNH T M V IEÄT OÀ Vieät H ÔÏP G IAØY IEÄP V V 1: H (VCA) AM H CAÙC A G IAÁY HÖÏA EÄT caùc caùc caùc N AY TP. BOÙN HÖÔNG D A G IAÁY N HÖÏA D doanh T D G N M 1 AM tieáng NGHIEÄP MINH N IEÄT saùch saùch saùch HOÄI THUOÄC HOÄI HOÄI HOÄI EÄT HAÂN ÑOÀNG V HOÄI HOÄI HOÄI D P hoäi NHAÙNH LUÏC HOØNG OÂNG IEÂN IEÄT OÄI IEÄP IEÄP IEÄP IEÄP IEÄP IEÄP IEÄP OÄI OÄI Teân P C (VCCI) L V H danh danh danh TREÛ H (LEFASO) H (TRÖÏC H H H H (VSPA) H (VINATEX) H CHI H Caùc Xem Xem Xem 1. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 1 2 3 PHUÏ Stt CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 55 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG tröïc Baéc tröïc maùy tröïc tröïc tröïc tröïc thöôøng phía Xe thöôøng kyù tröïc hoäi vöïc thöôøng kyù Thöôøng phoøng thöôøng thöôøng kyù phoøng kyù Thö HÑQT kyù tòch Chi kyù kyù kyù kyù khu tòch tòch tòch kyù tòch thö kyù kyù danh Vaên thöôøng Thö Vaên vieân tòch Thö Toång tòch Thö tòch Chuû tòch tòch thö Thö tòch kyù tòch thö tòch Thö kyù traùch tòch thö Chuû Chuû Chuû tòch Chuû Toång tòch Thö tòch Thö Chöùc Chuû Toång Phoù Chuû Toång Chuû Phoù Chuû Chuû Toång Toång Chuû Thö Chuû Toång Chuû Toång Thö phuï Chuû Phoù Phoù Phoù Toång Chuû Phoù Toång- Chaùnh Phoù Chuû Toång Chuû Toång Chuyeân Minh Oaùnh Kyø Phong Hoøa Vieät Huøng Nhó Khoa Hoàng Duõng Trinh Haûi Minh Sôn Chaát Nhaïn Ñoä Chaâu Vaïn Nguyeät heä Coäâng Loan Vaên Vaên Quyønh Taán Vaên Thò Höõu Ngoïc Caåm Muøi Moäng Hoàng Phuù Quyù Taán Caûnh Trung Sôn Thöôûng Thaéng Thanh Thò Thuyù Trieäu Döông Hieån Minh lieân Quùy Thò Khoa Gia Thöôùc 0903407158) Ngoïc Thò Quang Duy Ñöùc Vaên Ngoïc Nhaät Nguyeãn Nguyeãv Vuõ Vuõ Leâ Nguyeãn Nguyeãn Nguyeãn Nguyeãn Nguyeãn Hoà Leâ Ñoaøn Ñaøo Hoaøng Phaïm Phaïm Buøi Nguyeãn Trònh Vuõ Nguyeãn Nguyeãn Nguyeãn Leâ Buøi Tröông Nguyeãn Buøi Voõ Nguyeãn Ngöôøi Mr. Mr.Traàn Mr. Mr. Mr. Mr. (Mobile: Mr. Mr. Ms. Mr. Mr. Mr. Ms. Mr. Ms. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Ms. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Ms. Mr. Mr. Ms. E-mail .vnn.vn vinacas@ saigonnet.vn Vasep@fpt.vn vecas@fpt.vn vietfood@hcm hhrb@hn.vnn.vn Vacc@hn.vnn.vn veia@hn.vnn.vn Vasep@hn.vnn.vn vicofa@hn.vnn.vn nqs-veia@vnn.vn veea@evn.com.vn Fax 8218433- 8314104- 8517617 7715084- 8218732- 8290106- 7337498- 8249564- 8259226 9433961- 9740109- 8354496- 8232641- 7471282- 04 04 04 04 04 08 04 04 04 04 04 08 04 thoaïi 8218433- 8314053- 8513282- 7715055- 8218687- 8239707- 7336520- 8249564- 9434240- 8218093- 7717739- 8299786- 7471281- Ñieän 04 04 04 04 04 08 04 04 04 04 04 08 04 Haï, Noäi Haø Laùng Minh Minh Noäi 2 Hoan, Noäi Nghóa, noäi soá Chí Haõn, Hoan, Noäi Chí laïc Haø Noäi Thaéng, Noäi Noäi Haø Haø Khôûi Hoà Trinh, nhaø Noäi Haø Noäi Noäi Coâng Khieâm, Coâng Hoà lieân Haø Haø Haø Ñöùc Kyø Haønh, TP. Haø Haø Haø Tröng, Toaø Trieäu, Tröng, ích Nguyeân Maïnh TP. Mieáu, chæ Ñuùc, 8 Ña, Ña, 1, Tröng, Trieäu, Kieám, Ñaïi 1, Ña, Baø Toân Loø Nguyeãn Ñình, Baø baø Nam OÂng Ñình, Baø Traàn Baø Leâ Nguyeãn Ñình, Chu Vaên Ñòa 94 Hai Taàng Ñoáng 231 Ñoáng 10 Ba 193 Hai 101 Quaän 05 Ba 18 79 Hoaøn 37 Hai 10 Ba 42 Quaän 51 Ñoáng AM N KHAÙT DÖÏNG TÖÛ KHAÅU AM AM IEÄT N N GIAÛI AÂY AM V IEÄN X N VAÄN UAÁT Ñ IEÄT IEÄT X V HO ÖÔÙC MAÙY (VASEP) V IEÄT CAO AM N E AM K V A N DÖÏNG THAÀU IA X- VAØ AM C- N NGHIEÄP B HAØ N HAØNG IEÀU IEÄT THÖÏC XAÂY IEÄT Vieät N NHAÄN BIEÁN Ñ V V ÑAÏP IEÄT PHEÂ ÖÔÏU E HEÁ V GAÂN AÂY AØ OANH IAO R CAÙC X C N C C LÖÏC (VECAS) CAÙ ÖÔNG D THAÀU L G tieáng AM AM N AM AM AM SAÛN IEÄN HAØ GHEÀ HOÄI N HOÄI HOÄI N HOÄI HOÄI HOÄI HOÄI Ñ HOÄI N N NAM N HOÄI HOÄI N IEÄP IEÄT IEÄP IEÄT Teân IEÄP IEÄT IEÄP H V H V HUYÛ IEÄP IEÄP IEÄP OÄI IEÄP IEÄT OÄI IEÄT OÄI IEÄP IEÄP IEÄT H V H T H H H H H V H V H H H V Stt 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 56 Phuï luïc 1: Danh saùch moät soá hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam - Nam kieâm ngoaïi kieâm Vieät Hoäi) tröïc tröïc tröïc tröïc Ñoái haûi tröïc tröïc tröïc tröïc phoøng thöôøng doanh Haøng thöôøng thöôøng thöôøng thöôøng phoøng thöôøng thöôøng Vaên ty phoøng thöôøng tòch kyù tòch kyù kyù kyù Kinh tòch kyù tòch tòch tòch kyù danh tröïc Vaên Vaên tòch tòch thö Chuû tòch Chuû tòch Thö tòch thö tòch Thö tòch Coâng ban tòch Thö Chuû tòch Chuû tòch Chuû tòch kyù tòch thö Chuû tòch Chöùc Chuû Chuû Phoù Toång Chaùnh Chuû Phoù Chuû Toång Chuû Toång Chuû Toång Chuû Phoù Toång (thöôøng Chuû Phoù Toång Chuû Phoù Chuû Phoù Chuû Thö Chuû Phoù Toång Chuû Phuïc Ñeã Nhung Ñónh Thieän Ngoïc Nhaõ Huøng Long Sinh Phong Haûi Quaùt Bình Nghieäp Lieãu heä On Cöôøng Giaù Vaên Quang Hoøa Höõu Truyeàn Troïng Ñình Laân Sôn Höõu Gia Thaùi Kim Duõng Hoàng Maïnh Ñöôøng Voõ Khaéc Vaên Vieát Chí Kieán Höôûng Vaên Thò lieân Thaùi Vaên Kim Khaûi Ngoïc Huøng 0903.807052) Vaên Nguyeãn Nguyeãn Vuõ Nguyeãn Leâ Nguyeãn Phan Nguyeãn Traàn Hoà Phaïm Haø Vuõ Nguyeãn Tröông Phaïm Nguyeãn Phaïm Nguyeãn Traàn Leâ Laâm Nguyeãn Nguyeãn Nguyeãn Hoà Ngöôøi Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Ms. Mr. Mr. Mr. Mr. (Mobile: .com .com E-mail .com.vn vta@vnn.vn vitas@fpt.vn vnpca@fpt.vn cemass@fpt.vn vpa@hcm.vnn.vn cuongpc@excite vinhha@hn.vnn.vn hakhai@vosagroup longnhvnl@vinalines Fax 9740918- 5142524- 8465224- 8289248- 8263092- 8214919- 8517746- 7721362- 5142492- 8323732- 6251801 8256176- 8571440- 8554270- 04 08 04 04 04 04 08 08 04 04 04 08 08 thoaïi 9740916- 9740917 5142523- 8465223- 8465224 8253527- 9401030- 9140422- 8517750- 7721360- 5144056- 8354546- 6251030- 6251800 8236870- 8572766- 8554270- Ñieän 04 08 04 04 04 04 08 08 04 04 04 08 04 08 Noäi 2, Haø Nhaát Hueä, Minh Minh Fortuna, Noäi Ña, Minh Minh Thaønh, Noäi Phöôøng Noäi Chí Chí Chí Rhodes, Thoáng Chí Khaùch Minh laïc Haø Haø Noäi de lòch Voõ, Noäi taûi Chí Haø Taát Hoà Nguyeãn Noäi Hoà phoøng Ñoáng Noäi Noäi Sung, Hoà Hoà lieân Haønh, Haø Haø Thaønh, 35 Thieân, Haø Haø Saùu, Du Hoà Vaên Haï, Phuù, Haø Vaän Tröng, haï, TP. soá TP. Haï, TP. TP. Thònh, vaø chæ Ñaïi xaõ Quang TP. Ña, Giaûng Kieám, 1, 1, Ña, 503 Ña, 5, Thò Tröng, Baø Nguyeãn 1, Ña, 10 nhaø taùc tænh 6, Leâ Ñình, Khaâm Thaùi Leâ Ñöôøng 3 Laùng Traàn Baø Laùng Voõ Alexandre Laùng 3 Ñòa 37 Hai 5 Ñoáng 138B Ba 10 Hoaøn Soá Quaän Laàu Quaän 201 Ñoáng Phoøng Toaø 6B 91 Ñoáng 152 Quaän 92 Hai 14 Quaän 106 Ñoáng Hôïp Lieân Soá Quaän AM N INH MEÀM (VTA) AM M IEÄT N AM V HÍ AM AM AM DOANH N C AM HAÀN (VSA) KHAÙCH N N N P N IEÄT OÀ HAÛI V H AM IEÄT INH AM IEÄT AØNH IEÄT IEÄT K N AM V IEÄT N AM V H V V N N TOÂ TP. AØNG V (VPCA) OÂ TOÂ IEÄT H NGHIEÄP IEÄT LAÙ V BIEÅN V IEÄT IEÄT OÂ LÒCH LÔÏP V Vieät XUAÁT AM LYÙ TAØU V TAÛI U MAÊNG N TAÛI D I (VINASA) AÁM AÛN BAÛN AÛNG AÏI HUÛ OANH HEÙP HUOÁC HEØ AXI AÄN X T S C Ñ C D T T C T V AÄN IEÄT AM ) VAØ V tieáng V UAÁT N HOÄI HOÄI HOÄI X HOÄI HOÄI HOÄI HOÄI HOÄI HOÄI HOÄI HOÄI HOÄI HOÄI TÆNH IEÄP IEÄP IEÄP ÖÔÏC OÄI IEÄP IEÄP IEÄP IEÄP IEÄT Teân IEÄP IEÄP IEÄP IEÄP IEÄP H H (VINAROOF) H D H H H H H V IEÄP IEÂN H H H H H (VATA) H L Stt 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 57 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG kieâm tröïc thöôøng phoøng phoøng phoøng tòch kyù kyù kyù tòch tòch kyù danh Vaên Vaên Vaên tòch Thö Thö Chuû tòch tòch tòch tòch tòch tòch tòch tòch tòch Thö tòch tòch tòch Thö Chuû Chuû kyù Chöùc Chuû Phoù Toång Toång Chuû Chaùnh Chuû Chuû Chuû Chuû Chuû Chuû Chuû Chaùnh Chuû Toång Chuû Chuû Chuû Phoù Phoù Toång Thö Anh Löu Coån Höng Lieâm Caùp Thoa Haûi Huøng Hoan Hôùn Phuù Minh Hoàng Kieät Traâm heä Hoaøng Thaùi Phöôùc Quí Kim Ñoân Tröôøng Hai Höõu Thanh Ñöùc Leâ Haïnh Haûo Traø Troïng Vaên Vaên Xuaân lieân Taùm Thaønh Duy Vaên Chaàm Ñinh Nguyeãn Vuõ Phaïm Nguyeãn Nguyeãn Nguyeãn Phaïm Phaïm Phaïm Nguyeãn Huyønh Nguyeãn Ñoã Nguyeãn Vuõ Nguyeãn Nguyeãn Ngoâ Phaïm Dieäp Nguyeãn Ngöôøi Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Ms. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Ms. E-mail .vnn.vn netnam.vn uaic@smelink ffa-hcmc@hcm hasmea@hn.vnn.vn agtek@hcm.vnn.vn Fax 9250 9187 6735 3580 733 733 8434794- 8215448- 829 8219083- 8299437- 8325756- 845 8940060- 8273142- 8555213- 8360525- 8428301- - - - - 04 08 08 08 08 08 08 08 08 08 04 04 848 848 thoaïi 9250 9187 9150 0478 733 733 7332970- 8213966- 8293389 8293390 822 8218093- 8294541- 8299493- 8340985- 829 Ñieän 9966797- 8273142- 8555071- 8360533- 8493978- - - - - 04 08 08 08 08 08 08 08 08 08 08 04 04 08 08 Minh Minh 11, Chí Chí 12, Minh Minh Minh Minh Nghóa, Minh Minh Minh Minh Minh Minh Hoà Chieåu, Hoà Ñeá, Noäi Döông, Chí Rhodes, Chí Döông, Chí Chí TP. laïc Khôûi Chí Chí Chí Phöôøng Chí Chí Chí TP. Phöôøng Noäi Haø Nam Hoà de Hoà Hoà Tröng, Hoà Kyø Hoà Taàn, Hoà Ñình Hoà Tröng, Hoà Hoà Hoà 3, lieân Thaùnh, Haø Vaáp, Quyeàn, Bình, Lyù Chöông TP. TP. Chöông TP. Baø TP. TP. Vaên TP. TP. Trung, Baø TP. TP. Quyønh, TP. Caùt chæ Kieám, 1, 1, 1, 3, Nam 1, 3, 1, Goø 3, 5, 1, Taân Quaùn Ñình, Hai Voõ Nguyeãn Hai Ngoâ Beán Beán Coáng Baøu Ñòa Alexandre Quang 47B Ba 12A/1B Hoaøn 51 Quaän 4 Quaän 51 Quaän 253 Quaän 70-72 Quaän 200 Quaän 33B Quaän 9 Quaän 177 Quaän 18D Quaän 87 Quaän 73 Quaän TIN HOÂNG IEÄN VÖØA T INH (UAIC) GOÃ M Ñ- AN DÖÏNG PHAÅM Ñ- INH INH INH NGHEÄ HÍ KHÍ C INH NGHIEÄP AÂY BIEÁN INH INH INH (HUAIC) M M M M HÖÏC Ô X M M OÀ C M HEÁ HEÂU H OÄI HÍ ÑIEÄN OÂNG T- (HSMEA) CAÙO HÍ HÍ C C HÍ HÍ HÍ HÍ THÖÔNG N THÖÔNG C C C C C C T- C DOANH AÙP HÖÏA Vieät OÄI AØ OÀ OÀ PHAÅM OÀ INH INH INH TP. INH VAØ VAØ OÀ OÀ OÀ OÀ N H H H YÕ H C NGHIEÄP M M M H THÖÏC H N, H NGHIEÄP M AY H OÂNG OÂNG UAÛNG CAÙC AØ C C Q M HÍ VAØ HÍ TÖÛ HÍ SU IAØY HÍ H C C C NGHEÄ G M- PHOÁ PHOÁ PHOÁ PHOÁ PHOÁ PHOÁ PHOÁ C tieáng PHOÁ OAÙ OANH HOÄI HOÄI HOÄI HOÄI OÀ AÂY OÀ IEÄN OÀ Ó ÖÔNG AO A OANH OÀ EÄT H D H D H Ñ H M L C D D H D NHOÛ Teân IEÄP IEÄP HAØNH IEÄP HAØNH IEÄP HAØNH OÄI HAØNH OÄI OÄI OÄI OÄI HAØNH OÄI HAØNH OÄI HAØNH OÄI OÄI OÄI HAØNH H VAØ H T H T H T H T H TP. H TP. H TP. H T H T H T H H TP. H T Stt 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 58 Phuï luïc 1: Danh saùch moät soá hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam tröïc tröïc thöôøng thöôøng kyù kyù tòch tòch tòch danh tòch Thö tòch chuû tòch Chuû tòch Thö Chuû Chöùc Chuû Toång Chuû Phoù Chuû Phoù Chuû Phoù Toång Ñöông Phöông Mai Chaâu heä Baït Baûo Hoaøng Thanh Tam Ngoïc Hoàng Ngoïc lieân Vaên Traàn Quoác Taêng Nguyeãn Tröông Löông Leâ Trònh Khang Ngöôøi Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. An Nguyeãn Nghieâm E-mail vipa.@.fpt.vn Fax 101 Ñieän) 822- 822262- 834095- Böu 8224718- 071 070 037 04 (nhôø thoaïi 820261 824312 - 830681- 834095- 8224718- Ñieän 070 037 04 071 Hoùa Thô Noäi Long, Ñöôøng Caàn Thanh Hueä, Haø TP. Vónh Mía laïc Tröng, xaõ Xuaân, Toaûn, Baø An, Nguyeãn phaàn lieân thò Long Thoï Hai Taân 8, Coå Quoác chæ ty 35- Ñöôøng Vónh Sôn, Traàn Ñòa 25 Phöôøng 168 Phöôøng tænh Coâng Lam 79 ÔN S AM L HÔ NGHIEÄP T THÖÔNG ÖÔØNG Vieät AÀN Ñ OÂNG C ONG C THÖÔNG OÂNG L ÍA (VIPA) C M PHOÁ HÖÕU tieáng OÂNG ÓNH C HOÄI V HOÄI ÔÛ S NAM Teân OÄI HAØNH IEÄP IEÄP OÄI IEÄT H T H TÆNH H H V Stt 49. 50. 51. 52. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 59 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG boä laïc tröïc Noäi Tænh, Caâu Haø thöôøng vuï tröïc ñoäng tröïc lòch ñoác Lao thuaät Du nhieäm kyù kyù Thöôøng Thöôøng nhieäm danh kyõ Sôû thöôøng ñoác ñoác ñoác ñoác Giaùm nghieäm thö chuû boä nhieäm thö ñoaøn nhieäm tòch boä nhieäm nhieäm tòch vieân vieân vaán Chuû toaùn Chöùc Giaùm Phoù Chuû Phoù Toång Giaùm Caùn Chuû Toång Uyû Lieân Uyû Coá Chuû Chuû Caùn Giaùm Giaùm Chuû Chuû Phoù Keá Chuû Haø Söông Baûy Haûi Huaán Giang Thu Tuyeát Höông Só Thieän AÂn Vónh Toâng Haïnh heä Vaên Taân Thò Thu Thò Hoàng Duõng Vaên Ñöôïc Taâm Thò Thò Vaên Vaên Du Vaên Quoác Nga Vaên Thanh Kim 8257886- 8247653- Thò lieân Vaên 0918.218842) Hoaøi Ñaïi Ñaéc Vaên 0903.470430 04 04 076.867490) Nguyeãn Leâ Mai Hoaøng Traàn Ñinh Nguyeãn Traàn Hoàng Vuõ Nguyeãn Traàn Leâ Lan Nguyeãn Nguyeãn Traàn Nguyeãn Löông Nguyeãn Buøi Ngöôøi Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Mr. Ms. Mr. Ms. (Mobile: Phaïm Ms. Ms. Ms. Mr. Mobile: Office: Ms. Office: Ms. Ms. Ms. Mr. (Home: Mr. Mr. Mr. E-mail cetai@hn.vnn.vn fdiclub@.com.vn Fax 0004 7761260- 8232786- 8453706- 8294294- 833667- 8222859- 8245339- 8215448 821869- 868100- 711 - 04 04 04 08 054 04 08 071 076 08 896 0453 3901 thoaïi 7761259- 8437925- 8232786 8453706- 8295936- 822336- 8222859- 8245336- 8245337 832- 8293390- 821109- 867224- 891 891 - Ñieän 04 04 04 08 054 04 08 08 071 076 0511 08 Noäi Ñoác, Hueá Thô Haø phoá Chaâu Noäi Minh Minh Huyeän, huyeän, Nghóa, Hueá TP,HCM Haø ñoäng Noäi Chí Kieám, Döông, Chí TP.Caàn Kieät, laïc Phan, huyeän Noäi Phuøng, Thaønh Noäi Trinh, ñoäng Ña, Giaùm, Noäi Khôûi Haø Hoà Hoà nghieäp Moân Haø Lao Ña, Thieân Ñònh, Haø Hoaøn Traõi, lao lieân Ngoïc Töû Ñình Haø Kyø TP.HCM Söù, TP. Chaâu TP. Ñaèng, Giang Thöôøng Ñoáng Ña, I, 1, lòch Lai, Naüng Chöông 1, Coâng Hoùc chæ Vuõ Ñoaøn Ñoáng Thöøa ñoaøn Lyù 2 Quoác Phan Ñình, An Nam 2 Quaùn Tröông Du Leâ Phan Beán Nguyeãn Baïch traán Ñòa Soá Quaän 56 Ñoáng 68 Ba 35 Quaän Lieân soá Tænh 72 10 Quaän Sôû 03 02 TP.Ñaø 51 Quaän 04 Phoøng 98 tænh Lieân 39/1 thò ) H CÒ AÜNG ÖÔNG ÖÔNG UEÁ ÖÕ OÄI UL N THÖÔNG 2030 ) LY H N N D AØ RUNG AØ TRÔ OÂNG T TRUNG NAM C GOØN UAÛN NGHIEÄP NGHIEÄP NHAÂN Nghieäp Q HIEÂN TP.Ñ NGHIEÄP NGHIEÄP (MPI) TEÁ NGHIEÄP AØI T S NGHIEÄP TP.H IEÄT NGHIEÄP NGHIEÄP ÑOÁC V NÖÕ ÖÔNG OANH OANH OANH TEÁ NHAØ T HÖØA D D D NGHIEÄP KINH T HUÏ OANH OANH P Doanh NGOAØI IAÙM OANH OANH AØNG OANH ÖÕ ÖÕ ÖÕ UYÕ OANH OÂN Vieät D D G LYÙ D INH CAÙC D DOANH H CAO D N N N Q D M K OANH boä BOÄ BOÄ BOÄ BOÄ BOÄ BOÄ BOÄ BOÄ D BOÄ UOÁC OÄI BOÄ HIEÄP BOÄ BOÄ BOÄ OÙC AM NÖÔÙC NGHIEÄP Q N OÁC H laïc tieáng QUAÛN BAÙO LAÏC N LÖÔÏNG IEÂN Ñ LAÏC TÖ LAÏC LAÏC LAÏC LAÏC LAÏC LAÏC AØ LAÏC L LAÏC LAÏC LAÏC NHAØ LAÏC IEÄN AÂU IEÄT AÂU AÂU AÂU HÔØI AÂU OANH AÂU AÂU HAÁT AÂU AÂU OÄI AÂU AÂU AÂU HAÂU AÂU Caâu Teân C V C ÑAÀU C (V C (T C D C NGOAØI C C C TP.H C H C TP.HCM C C CAÙC C C HUYEÄN 2. Stt 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 60 Phuï luïc 1: Danh saùch moät soá hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam phoøng QHQ tröïc vaên QHQT ñoác ñoác ñoác phoøng danh thöôøng tröïc danh phoøng nhieäm kyù nhieäm nhieäm ñoác vieân ñoác Giaùm Giaùm Giaùm Chöùc Chuû Thö Chuû Thöôøng Chuû Chöùc Phoù Giaùm SMEPC Phoù Phoù Tröôûng Nhaân Giaùm Thu Trung Phöôùc Chaâu Vieät Giaøu Thuaän Vieät Mó Dung Hoaøng heä Anh Böông Xuaân heä Döïc Huøng Höõu Myõ Thò Cöôøng Thò Thò Thò Haø Taán lieân 0913.601766) Thanh 076.836069) lieân Vaên Thu Nguyeãn Traàn Ngoâ Lyù Phaïm Nguyeãn Phí Nguyeãn Nguyeãn Nguyeãn Nguyeãn Nguyeãn Vuõ Ngöôøi Mr. (Mobile: Mr. Mr. Mr. Mr. (Home: Ngöôøi Ms. Mr. Ms. Mr. Ms Ms. Ms. Ms. E-mail Email vnn.vn .vnn.vn @hcm .vnn.vn .vnn.vn vcci-hcm vccivtsme@hcm cantho-vcci@hcm vccihp@hn.vnn.vn vccihpsmepc@hn Vcci-dn@dng.vnn.vn Fax Fax 930 5472 824169 842243- 822 - 932- 859651- 071- 031 08 064 0511 thoaïi 883258- 585069- 836069- 712 thoaïi Ñieän 076 076 076 814556- 842894- 747557 821016 816 - 9327301- 9326499 852710- Ñieän 071 031 08 064 0511 (VCCI) Myõ, Chaâu, Giang Giang Giang An An nam An Phuù huyeän, An traán tænh Minh vieät Taøu tænh traán Naüng tænh thò Chí Taøu, laïc Thò 1, nghieäp laïc Bình, Hoaøng, Ñaø Môùi, 3, Thaønh, Hoà Taân, nghieäp Saùu, Ly, Vuõng Vuõng- lieân Hoøa Phuù, TP. Coâng Chôï Long lieân Tieân Phuù Chaâu loä Thò 3, Quyù phoá Ròa chæ coâng traán Thöôïng Hoaø chæ Thô Phoøng Traàn Voõ Baø Ñaïi Ñinh Hoà vaø Ñòa Phoøng thò AÂÁp huyeän AÂÁp huyeän Ñòa 12 Caàn 10 Haûi 256 171 Quaän 01 Thaønh tænh maïi INH M thöông HÍ HÔ C NGHIEÄP NGHIEÄP IANG NGHIEÄP T NGHIEÄP HOØNG NGHIEÄP AÜNG NGHIEÄP NGHIEÄP G P N OÀ H IANG IANG N OÂNG AÀN OÂNG AÛI OÂNG AØ OÂNG OÂNG G C H Ñ OANH G OANH A- phoøng C C C C TP. C NGHIEÄP N D N D A- A- VAØ VAØ VAØ VAØ VAØ cuûa AØU TRÔÏ TRÔÏ NHAÙNH NHAÙNH NHAÙNH NHAÙNH T OANH ÔÙI HAØNH MAÏI MAÏI MAÏI MAÏI T NHAÙNH MAÏI AÂN Vieät D M HOÃ T HOÃ Vieät HI HI HI C, C, C, HI HI C, UÕNG BOÄ HÔÏ BOÄ HUÙ BOÄ HAÂU nhaùnh C, C P C HÖÔNG HÖÔNG HÖÔNG HÖÔNG HÖÔNG T V- AM T AM T AM T AM T AM tieáng LAÏC LAÏC LAÏC chi tieáng N N N N N ÒA R AÂU UYEÄN AÂU UYEÄN AÂU UYEÄN HOØNG IEÄT Teân C H C H C H Caùc Teân P V PHOØNG IEÄT V PHOØNG IEÄT V PHOØNG IEÄT V PHOØNG IEÄT AØ V B 3. Stt 14. 15. 16. Stt 1. 2. 3. 4. 5. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 61 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG taïo tröïc ñaøo tröïc taâm tröïc, thöôøng thöôøng tòch tòch tòch tòch tòch tòch tòch tòch tòch tòch tòch tòch tòch Trung thöôøng tòch tòch tòch tòch tòch danh ñoác tòch Chuû Chuû Chuû tòch Chuû Chuû tòch Chuû Chuû tòch Chuû tòch Chuû tòch Chuû Chuû tòch Chuû tòch Chuû tòch Chuû Chuû Chuû tòch Chuû Chuû vieân Chöùc Chuû Phoù Phoù Phoù Chuû Phoù Phoù Chuû Phoù Phoù Chuû Phoù Chuû Phoù Chuû Phoù Phoù Chuû Phoù Chuû Phoù Uyû Giaùm Chuû Phoù Phoù Phoù Chuû Phoù Phoù Lyù Hoa 0903.742319) Phong Haûi Höôøng heä Hoaø Minh Hoàng Thaéng Quang Loäc Haïnh Hieáu Thanh Nhaân Khung Nhöôïng Loan Chaán Nghóa Höng Baùu Ñaáu Khaùnh Thaêng Tieâu Ngaân Laõm lieân Höông 0913.950104) Laùng Thanh Huøng 0913.932489) Vaên 0913.974671) Quoác Thò Thò 0913.851501) Vaên Theá 0913.207322) Quùy Ñöùc 0913.585273) 0913.745328) Coâng (Mobile: Thò Duy Huy Coâng Bænh Ñöùc Vaên Kim Thò Minh Vaên Leâ Chaâu Maïnh Kim Anh Sôn Thieän Huy Ngöôøi Buøi (Mobile: Voõ Laïi Leâ Nguyeãn Hoà (Mobile: Nguyeãn Traàn (Mobile: Chaâu Nguyeãn Nguyeãn Nguyeãn Löu (Mobile: Nguyeãn Nguyeãn (Mobile: Nguyeãn Traàn Traàn Nguyeãn Phaïm (Mobile: Ñaøo (Mobile: Ñoaøn Nguyeãn Hoaøng Buøi Nguyeãn Nguyeãn Traàn Nguyen NguyeãnVaên E-mail Fax 821744- 831452 - 872421- 823886- 8434411- 8245661- 061 04 08 0650 071 0511 thoaïi 825139- 816089- 834757- 872421- 826143 823852- 271002 8231944- 9 9271256 824219- 842220- 822221 8232931- 855733- Ñieän 062 071 061 04 034 031 08 037 0650 0511 Nai Bieân, Duõng, Hoùa Thuaän Ñoàng Ñieän 4, Bình Trung tænh âyaTøa H Minh Thanh Ñaïo, Moät, tænh Trinh, Phöôøng laïc thaùng Naüng Hoaø, Chí Dieäu, Toân, phoá Phöôøng Noäi 30 Daàu Du, Höng Ñaø I, Bieân hnæt,gâno Phoøng tænh phuû, Baøng, Haûi Hoà Lôïi, lieân Döông Hoùa, Thieát, Thô Thô Chaâu loä Thaùnh, Haø Bieân Leâ TP. Thuû phoá Hoaøng Ñøa phoá Thaùnh chæ Traàn phoá Ñöôøng Bình Caàn Phan xaõ Nguyeãn Quoác Quaùn Ñình, Phoá tænh/thaønh Ñòa 1/8 thò tænh 25 TP.Phan 133B TP.Caàn tænh 123 Thaønh 99 Thaønh 15 Ba 29 Hõaxòht Hoàng I, loä Leâ Ñieän Ñaïi 37 Quaän Thaønh 213 Quaän 38 TP.Thanh soá moät taïi xaõ taùc XAÕ XA XAÕ XAÕ XAÕ XAÕ XAÕ XAÕ XAÕ XAÕ hôïp AÜNG OÄI HOØNG TAÙC TAÙC TAÙC TAÙC N TAÙC TAÙC N TAÙC TAÙC P TAÙC TAÙC AØ AØ AÛI INH OÙA Vieät ÔÏP ÖÔNG ÔÏP H HUAÄN ÔÏP ÔÏP ÔÏP AI ÔÏP ÔÏP ÔÏP ÔÏP M ÔÏP minh H D H T H HÔ T H Ñ H N H H H AÂY H H H H T HÍ ÌNH ÌNH AÀN PHOÁ OÀNG PHOÁ AØ PHOÁ C tieáng HANH lieân MINH B MINH B MINH C MINH MINH Ñ MINH MINH H MINH MINH OÀ MINH T H Teân IEÂN IEÂN IEÂN IEÂN HAØNH IEÂN IEÂN HAØNH IEÂN IEÂN HAØNH IEÂN IEÂN ÆNH Caùc L TÆNH L TÆNH L TÆNH L T L TÆNH L T L TÆNH L T L TP. L T 4. Stt 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 62 Phuï luïc 1: Danh saùch moät soá hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam tröïc danh thöôøng nhieäm nhieäm nhieäm nhieäm kyù nhieäm nhieäm nhieäm nhieäm nhieäm nhieäm nhieäm nhieäm Chöùc Chuû Chuû Chuû Chuû Thö Chuû Chuû Chuû Chuû Chuû Chuû Chuû Chuû vaø tö Thaùp Laâm Huøng heä Nhang Loäc Duõng Hieäu Ñaàu Be Ñoàng Nam Lónh lieân 0913.279156) 0903.818708) 852216- Bình Thieän 0903.506825) Thanh Vaên 0904.116210) Kim 0913.287255) Tieán 0913.290098) 0913.278405) Maïnh Nguyeân 0913.272338) 0903.504130) Huøng 0913.262357 Vaên Vaên haøng trieån An Vaên 033.827127 Taán 067 0351.880353) 035.1852672) Vaên Cöông Xuaân Ngöôøi Ñaëng (Mobile: Traàn (Mobile: VP: Ngaân Phaùt Ñaëng (Mobile: Phaïm (VP: Nguyeãn (VP: Nguyeãn (Mobile: Hoà Vuõ (Mobile: Nguyeãn (Mobile: Vuõ (Mobile: Nguyeãn (Mobile: Ñaøo (Mobile: Nguyeãn Mobile: Home: E-mail Fax 852476- 851307- 827333- 833285- 822035- 812137- 860661- 883902- 825998- 869322- 026 067 059 0351853467 063 020 025 038 057 033 0350 thoaïi 883344- 883365 854454- 824773- 855957- 822516- 822035- 872447- 883322- 824404- 869322- Ñieän 026 067 059 0351.880353 063 020 025 038 057 033 0320 Nam Baèng, Thaùp khaåu Kieät, Nam Treû Bình Sôn Vieät Cao nhaäp Vieät thuaät Ñoàng Hoaø nieân trò Thöôøng nieân Kyõ Laïng Ñònh döïng tænh Xuaát vuï phoá Lyù doanh Quaûn hoïc Lónh, tænh Nam Xaây Thanh xuaát, phaàn Phuïc Yeân Phong, Laõnh, Tö Thanh Ñoàng AÙ, Vinh Saûn ñoàng Khoa tænh Coå Phuù nieân hieäp Ñöôøng Cao Nam hieäp Laâm Cöông I, laïc ty Nam ty haøng Höông xaõ nghieäp Haø Hoäi duïng laép laép tænh tænh/thaønh Lieân Lieân tænh Thaønh Ninh lieân Thanh Thaùp, thò Baèng Xí Coâng Coâng Ngaân tòch Cai Hoäi 1, tænh Döông öùng Xaây TNHH Xaây Hoäi maïi TNHH caáp chæ ñoäi ñoác ñoác ty ty ty ty ñoác ñoác ngheøo ty Cao ban Ñoàng Haø, ban Haûi Chuû Ñoàng, Laøo Quaûng treû Ñòa Toång tænh Uyû tænh Phöôøng Giaùm Giaùm Baéc Uyû tænh Phoù Coâng Laâm Coâng tænh Coâng Coâng Giaùm Thöông Giaùm Ngöôøi Coâng tænh nghieäp REÛ REÛ REÛ REÛ REÛ REÛ REÛ REÛ REÛ REÛ REÛ REÛ T T T T T T T T T T T T doanh boä NGHIEÄP NGHIEÄP NGHIEÄP NGHIEÄP NGHIEÄP NGHIEÄP NGHIEÄP NGHIEÄP NGHIEÄP NGHIEÄP NGHIEÄP NGHIEÄP laïc OANH OANH OANH OANH OANH OANH OANH OANH OANH OANH OANH OANH INH caâu Vieät D D HAÙP D D D D D D ÔN D D N D D N AÈNG T AI ÒNH AI A EÂN B AM ÖÔNG OÀNG Ñ S C Ñ vaø BOÄ BOÄ BOÄ L BOÄ N BOÄ D BOÄ BOÄ BOÄ BOÄ BOÄ BOÄ Y BOÄ tieáng AO OÀNG IA AØ AÛI AÂM AØO AÏNG AM GHEÄ HUÙ UAOENG hoäi LAÏC C LAÏC Ñ LAÏC G LAÏC H LAÏC H LAÏC L LAÏC L LAÏC L LAÏC N LAÏC N LAÏC P LAÏC Q AÂU AÂU AÂU AÂU AÂU AÂU AÂU AÂU AÂU AÂU AÂU AÂU Teân C TÆNH C TÆNH C TÆNH C TÆNH C TÆNH C TÆNH C TÆNH C TÆNH C TÆNH C TÆNH C TÆNH C Caùc TÆNH 5. Stt 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 63 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG tröïc kyù ngoaïi thöôøng tröïc Thö phoøng ñoái phoøng nhieäm nhieäm danh Ban Vaên ban thöôøng vaên nhieäm nhieäm nhieäm Chuû nhieäm Chuû tòch boä tòch tòch tòch tòch tòch tòch vieân Chöùc Chuû Chuû Chuû Phoù Chuû Phoù Chuû Tröôûng Caùn Chuû Tröôûng Chuû Uyû Chaùnh Chuû Chuû Chuû Chuû Döông Höng Haø Kích Ngoïc Vinh Höôùng heä Tuaán Thaønh Bình Bích Haäu Bình Long Nguyeân Baûo Truùc Sôn lieân 0903.904021) 0913.286056) Duõng 0913.425123) 0903.610521) 0913.402041) Thò Haûo 0913.208938) Xung 0913.341395) Ñöùc 0913.212234) Quang Thu 0913.241658) 0903.824284) Thò Toaïi 0913.435278) Quang 0903.901527) 0913.876300) Minh 0913.206439) Höõu Kim Quang Thò Döông Phi Minh Phöông Keá Duy Xuaân Xuyeân Vaên Ngöôøi Traàn (Mobile: Vuõ (Mobile: Voõ (Mobile: Phaïm (Mobile: Traàn (Mobile: Nguyeãn Leâ (Mobile: Nguyeãn (Mobile: Ñaëng Nguyeãn (Mobile: Cao Nguyeãn (Mobile: Cuø Traàn (Mobile: Nguyeãn Phan (Mobile: Nguyeãn (Mobile: Leâ (Mobile: Leâ (Mobile: E-mail 591 989 107 Fax 823384- 854825- 833598- 879036- 837 864867- 810 - 9432 8482829 954760- 824547- 825733- 852096- - - - 066 054 073 019 050 065 072 037 0280 04 031 08 0511 368 989 107 thoaïi 822236- 855807- 833742- 879036- 821 864866- 810 - 9432 8479888 954762- 836022- 829882- 961009- - - - Ñieän 066 054 073 019 050 072 037 0280 04 031 08 0650 0511 Nam Traõi Nguyeân, saïn Noäi trieån Sôn, Vieät Hueá Giang Haø Döông nieân Thaùi Nguyeãn Minh Phaùt nieân Haø, trò Lam Khaùch nieân vaø xaõ Tieàn Bình Thieân Giang Chí Kieám, tö Hoaø, Sôn Ninh Thanh thò phaàn Thanh Quaûn tænh Ñöôøng Nguyeân, Thanh Phöôøng Haø Ñaàu Phuù tænh ñieän Taây Coå Naüng Phoøng Döông) hieäp Thöøa Gaàm, 17, Hoaøn TP.Hoà hieäp ñoàng Mía ty Tho, hieäp tænh Troãi, Moät, laïc khí Thaùi Vöông, Ñaø Daây tænh Toå Haûi haøng Bình Lieân Raïch Myõ Phöôøng Lieân Hoäi Vaên Daàu phaàn lieân Cô tænh Lieân Hoùa Nguyeân Coâng Xuaân, Nhuaän, Dieäu, Ngaân Laék tænh xuaát An tòch Hoäi Tröng Hueä, Ñaèng, Giang, phoá Hoäi Giang, Thò Lôïi, Hoäi Coå chæ ñoác Haø Thuû Saûn Nam Thaùi Ñöôøng Phuù ñoác ty nghieäp ban Ñaék ban Long Chuû Thanh 2 Baïch ban Haø xaõ Buøi Nguyeãn Phuù xaõ nam sôû Hoaøng Ñòa Xí Uyû Vieät Phöôøng tænh Giaùm Nguyeãn Soá Thaønh 40 Uyû tænh thò 34 1 82 Quaän Giaùm tænh AÂÁp Thò (Uyû Vieät Cô tænh Phoù Coâng tænh REÛ REÛ REÛ REÛ AÜNG OÄI T T T T N N AØ AØ Ñ H INH NGHIEÄP NGHIEÄP NGHIEÄP UEÁ NGHIEÄP REÛ REÛ REÛ TREÛ T TREÛ TREÛ TREÛ M TREÛ TREÛ T T H HOØNG P HÍ C OANH OANH OANH OANH AÛI OÀ OAÙ Vieät D D D HIEÂN D N H INH GUYEÂN N T IANG NGHIEÄP NGHIEÄP NGHIEÄP NGHIEÄP H NGHIEÄP H NGHIEÄP AÉK NGHIEÄP ÖÔNG NGHIEÄP G IANG L D A NGHIEÄP BOÄ N BOÄ BOÄ BOÄ G AÂY HAÙI HÖØA IEÀN OANH OANH AØ PHOÁ PHOÁ tieáng OANH OANH OANH OANH AÉK OANH ÌNH OANH ONG OANH HANH LAÏC T LAÏC T LAÏC T LAÏC T D D H D D D D Ñ D B D L D T AÂU AÂU AÂU AÂU OÄI OÄI OÄI OÄI HAØNH OÄI HAØNH OÄI OÄI OÄI OÄI Teân C TÆNH C TÆNH C TÆNH C TÆNH H H TÆNH H H T H T H TÆNH H TÆNH H TÆNH H TÆNH Stt 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 64 Phuï luïc 1: Danh saùch moät soá hieäp hoäi doanh nghieäp ôû Vieät Nam tröïc kyù kyù kyù thöôøng thö tröïc Thö thö kyù thö Toång tröïc Toång Toång thöôøng tröïc Toång tin tröïc kieâm kyù kieâm kieâm thöôøng phoøng phoøng kieâm phoøng phoøng phoøng tòch thö kyù thöôøng tòch kyù Tòch thoâng kyù kyù danh tòch Vaên Vaên kyù tòch thöôøng Thö thö veà Vaên Vaên Vaên Thö Thö Chuû Toång tòch Chuû tòch tòch tòch tòch Chuû tòch kyù tòch thö Chuû lyù tòch Chuû tòch tòch vieân kyù tòch tòch kyù Chöùc Phoù Phoù Chuû Phoù Chuû Chuû Chaùnh Chuû Toång Chuû Phoù Chuû Toång Thö Chuû Toång Phoù Trôï Chuû Phoù Toång Uyû Chuû Toång Chuû Thö Chuû Chuû Chaùnh Thö Nhaân Sôn Loâ Caån Hoà heä Long Hoaøng Ngoï Anh Long Lieâm Huynh 0903.405437) Huynh 0903.405437) Huøng Löu Chaùnh Tröôøng Thu Nam Tuøng Truùc lieân Ñaêng Taøi Toân Quang Quyeán Hoa Ñöùc Hoàng Vaên Ngoïc Thò Thieän Phuøng Theá Danh Syõ 6250473) Töoe Nhôn Vaên Vaên Quoâc Höõu Danh Minh Phöông Laäp Quoác kim Phaïm Thò Anh Laïc Tröôøng Vaên Thanh Ngöôøi Phaïm Nguyeãn Nguyeãn Leâ Traàn Traàn (Mobile: Nguyeãn Traàn (Mobile: Vuõ Nguyeãn Vuõ Buøi Vuõ Mai Phaïm Phaïm Mai Nguyeãn Leâ Traàn Nguyeãn (Home: Nguyeãn Nguyeãn Leâ Phan Ngoâ Traàn Nguyeãn Nguyeãn Leâ äp nghie E-mail .gov.vn .vnn.vn .vnn.vn tnhon@fpt.vn Vibca@fpt.vn doanh vca@netnam.vn maianh@moste hca@hcm.vnn.vn hoidoluong@hn elinco@hn.vnn.vn eanvietnamnt@hn Vkquyen@hn.vnn.vn vieân hoäi 708 Fax caùc 8314735- 865475- 5633529- 5580824- 5580824- 9745097- 8220578- 8456333- coù 04 04 8211- 8250053- 8254469- 9782473- 8644434- 9712899- 08 04 0511 04 04 04 04 04 04 04 04 04 (VUSTA) 597 thoaïi Nam 8314733- 8314734 826658- 5633529- 8584949- 8584949- 9745097- 9423425- 7334681- 8456424 04 04 9712- 8211725 8222876- 8254469- 9782474- 9782475 8262052- 9712898- 7564261- 08 Vieät Ñieän 04 0511 04 04 04 04 04 04 04 04 04 04 thuaät khaùch) Kyõ Noäi Vieät, Haø Noäi Noäi Noäi vaø Chaâu, Traõi, Traõi, (tieáp Haø Haø Haø Noäi vuï) Noäi Haûi Ña, Noäi Quoác Minh Noäi Noäi hoïc Thaønh, Haø Noäi Noäi taøi Haø Noäi laïc Haø Ñaïo, La vaø Vöông, Haø Haø Noäi Haø Quaän Naüng Ñoáng Nguyeãn Xuaân, Nguyeãn Chí Xuaân, Haø 2, Haø taàng, 3, Noäi reception) Hoà thö Vieät Tröng, 3 Hoaøng Khoa lieân Haø Ñaø Phuù, Boäc, Quaùt, Haø, Hoà Tröng, Höng Ñònh, Haø Chuoái, Hoäi, Ñöôøng phoá Ñöôøng Thanh Ñöôøng Thanh Taàng TP. (for Tröng, Tröng, Giaáy, Baù Trieäu, Baø Nhaø Hoäi chæ vaên ñöôøng Ñình, Traàn Chuøa 7 7 1, Baø Thaùi Vaân Traàn Noi Trieäu Baø Baø Cao Ñình, Haøng Tröông AÁu Hai Caûm 8 Caàu caùc Ñòa 625A Ba 171 Thaønh 189 Km Quaän Km Quaän 95 Hai P.223, 80 16 Ba 27 79 Quaän 107 Ha 27 (nhaän 176 Hai 54 B1 Hai P.222, soá Q. Hieäp AM ) N DÖÏNG AM AM VAÏCH (VEA) N ) AM N IEÄT N Lieân SOÁ AÂY AÜNG V AM AM AM X N ) AM IEÄT N IEÄT (VIBRA) V N AÕ IEÄT N M N (VINAMET) AØ V V Ñ IEÄT AM INH IEÄT IEÄT thuoäc DÖÏNG V N M V IEÄT V AM THUAÄT ÖÔØNG TÖÛ V N PHOÁ Ñ AM IETNAM YÕ OÄI HÍ TEÁ AM DÖÏNG AÂY HOÏC THUAÄT K N X IEÄT N N C IEÄN tröïc V AÀU YÕ V- IEÄT AÂY NÖÔÙC AØ OÀ IN C T Ñ- KIM K INH V VAØ HAØNH SÖÙ H IEÄT H K Vieät T IEÄT X V OÄI V OÄI hoäi H HOÏC (VCA) OÁM TP. H HOAÙT HOÏC (EAN UYEÄN LÔÏI LIEÄU G T ÑÖÔØNG ÖÔØNG L HOÏC DÖÏNG Ñ HOÏC TUYEÁN LÖÔØNG AM HOÏC VIEÂN AM Hieäp tieáng HOA N AÄT AÂY AÁP AÀU IN OÂ HOA UÙC O HUYÛ HOA K X T V HOÄI AÀU THUOÄC C C C T IN T V K N Ñ K Ñ OÄI IEÄT OÄI OÄI OÄI IEÄP OÄI OÄI OÄI OÄI OÄI OÄI OÄI IEÄT OÄI OÄI OÄI Caùc Teân H V H H H H H (VWSSA) H H (TRÖÏC H H (THAØNH H H V H H H 6. Stt 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 65 PHUÏ LUÏC 2: PHIEÁU TRÖNG CAÀU YÙ KIEÁN VEÀ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA CAÙC HOÄI DOANH NGHIEÄP Xin quí vò cho yù kieán baèng caùch choïn phöông aùn traû lôøi thích hôïp vaø ñaùnh daáu (x) hoaëc daáu () vaøo oâ vuoâng töông öùng hoaëc khoanh troøn vaøo chöõ soá töông öùng. Vôùi nhöõng caâu hoûi coù vaïch ñeå troáng, xin quí vò vui loøng vieát caâu traû lôøi ngaén goïn. I. THOÂNG TIN CHUNG VEÀ DOANH NGHIEÄP 1. Teân doanh nghieäp: ___________________________________________________________________________________________________________________________ 2. Ñòa chæ: ____________________________________________________________________ 3. Tænh/Thaønh phoá: ____________________________________ 4. Soá ñieän thoaïi: ___________________________ 5. Soá fax: __________________________________ 6. Email: ____________________________ 7. Hoï teân Giaùm ñoác/ Chuû doanh nghieäp: _______________________________________________________________________________________ 8. Tuoåi: __________________________ 9. Giôùi tính: nam nöõ 10. Daân toäc: ____________________________ 11. Trình ñoä hoïc vaán: ___________________________________________________________________________________________________________________________ 12. Caùc vò trí coâng taùc khaùc (ngoaøi doanh nghieäp) maø Giaùm ñoác/ Chuû doanh nghieäp ñang ñaûm nhaän: ______________________________________________________________________________________________________________________________________ 13. Naêm baét ñaàu saûn xuaát - kinh doanh: __________________________________________________________________________________________ 14. Naêm chính thöùc thaønh laäp doanh nghieäp: _________________________________________________________________________________ 15. Loaïi hình doanh nghieäp: Coângtytraùchnhieämhöõuhaïn Coângtycoåphaàn Doanhnghieäptönhaân Hôïptaùcxaõ Doanhnghieäpnhaønöôùc Loaïikhaùc(xinghicuïtheå): _____________________________ _________________________________________________________________________________ 16. Voán ñieàu leä (ghi trong ñaêng kyù kinh doanh): ____________________________ trieäu ñoàng 17. Saûn phaåm/ hoaït ñoäng kinh doanh chính cuûa doanh nghieäp: ________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 18. Doanh thu naêm 2000: döôùi500trieäuñoàng 5-10tyû 500trieäu-1tyoe 10-20tyû 1-2tyû treân20tyû 2-5tyû 19. Döï kieán doanh thu naêm 2001 so vôùi naêm 2000: taêngmaïnh(>30%) taêngchuùtít baèngnaêm2000 giaûmchuùtít giaûmmaïnh(<30%) CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 67 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG 20. Phaïm vi thò tröôøng/ khaùch haøng cuûa doanh nghieäp: 100%trongnöôùc 100%xuaátkhaåu vöøatrongnöôùc,vöøaxuaátkhaåu:doanhthuXKchieám __________________ % toång doanh thu naêm 2000 21. Toång voán kinh doanh hieän taïi cuûa doanh nghieäp (keå caû voán töï coù vaø voán vay): döôùi500trieäuñoàng 5-10tyû 500trieäu-1tyû 10-20tyû 1-2tyû treân20tyû 2-5tyû 22. Toång soá caùn boä coâng nhaân vieân laøm vieäc thöôøng xuyeân trong doanh nghieäp: ____________ngöôøi II. KHOÙ KHAÊN TRONG HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH 23. Hieän nay doanh nghieäp ñang gaëp khoù khaên nhaát veà maët naøo ? (choïn toái ña 2 vaán ñeà): thoângtin ñaátñai,vaênphoøng,nhaøxöôûng nhaânvieân,laoñoänglaønhngheà nguyeânlieäu,nhieânlieäu,vaättö voán coângngheä,maùymoùc thòtröôøng(khoùtìmñaàura,caïnhtranhquaùnhieàu,thieáukyõnaêngtieápthò) caùcquiñònh,thuûtuïckhoânghôïplyù khoùkhaênkhaùc(xinghicuïtheå) ________________________________________________________________________________________________________ 24. Doanh nghieäp coù gaëp khoù khaên trong vieäc thu thaäp, caäp nhaät thoâng tin khoâng ? Coù Khoâng Neáu coù, doanh nghieäp ñang gaëp khoù khaên nhaát veà nhöõng loaïi thoâng tin naøo: (choïn toái ña 2 loaïi) thoângtinveàchínhsaùch,phaùpluaät thoângtinveàcoângngheä,nguoàncungthieátbò thoângtinveàthòtröôøng,ñoáitaùc,baïnhaøng thoângtinveànguoànvoánvaøcaùcdòchvuïtaøichính thoângtinngaønh(cung-caàu,thoángkeâ,quihoaïch,döïbaùo) kinhnghieäm,moâhìnhtoåchöùc,quaûnlyùcuûacaùcDN thoângtinkhaùc(xinghicuïtheå) _________________________________________________________________________________________________________ 25. Doanh nghieäp coù gaëp khoù khaên trong vieäc phaùt trieån thò tröôøng khoâng ? Coù Khoâng Neáu coù, doanh nghieäp ñang gaëp khoù khaên nhaát veà nhöõng vieäc gì: (choïn toái ña 2 loaïi) khaûosaùt,nghieâncöùuthòtröôøng thamgiahoäithaûo,tieápxuùcchaépnoáibaïnhaøng tìmkieámthoângtin,döïbaùoveàthòtröôøngxuaátkhaåu CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 68 Phuï luïc 2: Phieáu tröng caàu yù kieán veà hoaït ñoäng cuûa caùc hoäi doanh nghieäp thamgiahoäitrôï,trieånlaõmtrongvaøngoaøinöôùc giôùithieäu,quaûngcaùosaûnphaåm-dòchvuï thamgiamaïnglöôùithaàuphuïchocaùcdoanhnghieäplôùn khoùkhaênkhaùc(xinghicuïtheå): _____________________________________________________________________________________________________ 26. Doanh nghieäp coù gaëp khoù khaên trong vieäc tieáp caän nguoàn voán tín duïng khoâng ? Coù Khoâng Neáu coù, doanh nghieäp ñang gaëp khoù khaên nhaát veà nhöõng vieäc gì: (choïn toái ña 2 loaïi) laäpdöïaùnñaàutö,laäpkeáhoaïchkinhdoanhñeåxinvayvoán tìmnguoàntínduïngphuøhôïp(veàñieàukieän,thuûtuïc) tìmnguoànthueâmuamaùymoùcthieátbò tìmnguoànbaûolaõnhtínduïng traoñoåivôùingaânhaøngñeåtìmcaùchthaùogôõchoDNvayvoán lieânkeát,phoáihôïpvôùicaùcDNkhaùcñeågiuùpnhauvayvoán khoùkhaênkhaùc(xinghicuïtheå):___________________________________________________________________________________________________ 27. Vieäc tìm kieám, söû duïng caùc dòch vuï ñaøo taïo phuø hôïp coù phaûi laø khoù khaên ñoái vôùi doanh nghieäp khoâng ? Coù Khoâng Neáu coù, doanh nghieäp ñang gaëp khoù khaên nhaát veà nhöõng loaïi ñaøo taïo naøo: (choïn toái ña 2 loaïi) ñaøotaïongheàchocoângnhaânvieân kyõnaêngtieápthò-baùnhaøng quaûnlyùtaøichính-keátoaùn quaûnlyùchaátlöôïng öùngduïngcoângngheämôùi ñaøotaïocaùckieánthöùccôbaûnveàquaûntròdoanhnghieäpvöøavaønhoû ñaøotaïokhaùc(xinghicuïtheå) _______________________________________________________________________________________________________ 28. Vieäc tìm kieám, söû duïng caùc dòch vuï tö vaán phuø hôïp coù phaûi laø khoù khaên ñoái vôùi doanh nghieäp khoâng ? Coù Khoâng Neáu coù, doanh nghieäp ñang gaëp khoù khaên nhaát veà nhöõng loaïi dòch vuï tö vaán naøo: (choïn toái ña 2 loaïi) tövaánphaùplyù öùngduïngtinhoïctrongquaûnlyù tövaánveàtieápthò tövaánveàcoângngheä,kyõthuaät laäpkeáhoaïchkinhdoanh,laäpdöïaùnñaàutö xaâydöïngheäthoángquaûnlyùchaátlöôïng(ISO9000) tövaánveàthöônghieäu(nhaõnhieäu,kieåudaùng...) tövaánkhaùc(xinghicuïtheå): ________________________________________________________________________________________________________ CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 69 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG III. THAM GIA CAÙC HOÄI, CAÂU LAÏC BOÄ DOANH NGHIEÄP 29. Doanh nghieäp hieän coù laø thaønh vieân cuûa hoäi doanh nghieäp hoaëc caâu laïc boä doanh nghieäp naøo khoâng ? (ví duï: Phoøng thöông maïi vaø coâng nghieäp, Hieäp hoäi coâng thöông, Lieân minh hôïp taùc xaõ, caùc hoäi ngaønh ngheà, Hoäi doanh nghieäp Treû, CLB doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, CLB giaùm ñoác, CLB nöõ doanh nhaân...) Coù Khoâng (tieáp tuïc) (chuyeån ñeán trang cuoái) Neáu coù, xin tieáp tuïc caùc caâu 30-36 döôùi ñaây Neáu khoâng, xin chuyeån ñeán caâu 37 30. Neáu oâng/baø coù tham gia hoäi hoaëc caâu laïc boä doanh nghieäp, xin ghi cuï theå döôùi ñaây: Teân Hoäi/ CLB doanh nghieäp Naêm gia nhaäp _________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________ __________________________________ 31. Lyù do oâng/baø hieän nay coù tham gia hoäi hoaëc caâu laïc boä doanh nghieäp laø: (choïn toái ña 2 lyù do chính) muoángiaolöu,môûroängquanheälaømaên muoánñöôïchoäihoãtrôïveàthoângtin,ñaøotaïo,tövaán... muoánñöôïchoäibaûoveäquyeàn,lôïiíchcuûadoanhnghieäp muoánñöôïcthamgiayùkieánveàchínhsaùch,quiñònh thamgiahoäiseõtaêngtheâmuytínchodoanhnghieäp docaùnboäcuûahoäivaänñoänggianhaäp muoángiuùpñôõcaùcdoanhnghieäpkhaùctronghoäi muoánthamgiacaùcphongtraøo,hoaïtñoängxaõhoäi lyùdokhaùc(xinghicuïtheå): ____________________________________________________________________________________________________________ 32. Xin oâng/baø cho bieát yù kieán veà hoaït ñoäng cuûa caùc hoäi vaø caâu laïc boä ñoái vôùi doanh nghieäp: Vôùi moãi hoaït ñoäng, xin cho bieát taùc duïng ñoái vôùi doanh nghieäp baèng caùch khoanh troøn vaøo moät chöõ soá töông öùng Khoâng thaáy Raát höõu ích höõu ích a. Cung caáp thoâng tin chính saùch, phaùp luaät 1 2 3 4 5 b. Cung caáp thoâng tin thò tröôøng, giaù caoe 1 2 3 4 5 CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 70 Phuï luïc 2: Phieáu tröng caàu yù kieán veà hoaït ñoäng cuûa caùc hoäi doanh nghieäp c. Cung caáp thoâng tin kyõ thuaät, coâng ngheä 1 2 3 4 5 d. Taäp huaán, ñaøo taïo ngaén haïn 1 2 3 4 5 e. Hoã trôï tieáp caän thò tröôøng xuaát khaåu 1 2 3 4 5 f. Giôùi thieäu tieáp caän nguoàn voán 1 2 3 4 5 g. Hoã trôï veà maët baèng, vaên phoøng-nhaø xöôûng 1 2 3 4 5 h. Tö vaán, hoã trôï kyõ thuaät cho hoäi vieân 1 2 3 4 5 i. Tieáp xuùc chaép noái baïn haøng trong nöôùc 1 2 3 4 5 j. Taêng cöôøng trao ñoåi hôïp taùc giöõa caùc hoäi vieân 1 2 3 4 5 k. Giuùp giaûi quyeát tranh chaáp giöõa caùc hoäi vieân 1 2 3 4 5 l. Ñaïi dieän, baûo veä lôïi ích cuûa caùc hoäi vieân 1 2 3 4 5 m. Kieán nghò veà caùc chính saùch, qui ñònh lieân 1 2 3 4 5 quan ñeán doanh nghieäp n. Tranh thuû quan heä hôïp taùc quoác teá, thu huùt caùc 1 2 3 4 5 nguoàn taøi trôï 33. Quan heä giöõa doanh nghieäp vôùi hoäi, caâu laïc boä: Vôùi moãi hoaït ñoäng, xin ñaùnh daáu vaøo moät oâ töông öùng Chöa bao Ít khi Luùc döï, Döï thöôøng Döï giôø döï döï luùc khoâng xuyeân ñaày ñuoe a. OÂng/ baø coù döï caùc cuoäc hoïp hoäi vieân ñònh kyø hay khoâng ? b. OÂng/ baø coù döï caùc cuoäc hoäi thaûo, hoïp maët chuyeân ñeà/ ñoät xuaát hay khoâng ? c. OÂng/ baø coù döï caùc lôùp ñaøo taïo, taäp huaán do hoäi toå chöùc hay khoâng ? d. OÂng/ baø coù döï caùc phong traøo, hoaït ñoäng xaõ hoäi do hoäi toå chöùc hay khoâng ? Khoâng Coù e. OÂng/ baø coù nhaän ñöôïc baûn tin/ taïp chí/ baùo ñònh kyø cuûa hoäi hay khoâng ? f. OÂng/ baø coù bao giôø ñeà nghò hoäi giuùp ñôõ khi gaëp khoù khaên hay khoâng ? g. OÂng/ baø coù bao giôø ñeà xuaát yù kieán caûi tieán hoaït ñoäng cuûa hoäi hay khoâng ? CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 71 CHÖÔNG TRÌNH PHAÙT TRIEÅN DÖÏ AÙN MEÂ KOÂNG h. OÂng/ baø coù bao giôø hôïp taùc, lieân keát vôùi caùc hoäi vieân khaùc hay khoâng ? i. OÂng/ baø coù bao giôø ñaûm nhaän chöùc danh naøo trong hoäi/ CLB hay khoâng ? (ví duï: laõnh ñaïo, uyû vieân HÑQT/ thöôøng vuï/ ban chaáp haønh, phuï traùch caùc phoøng ban/ trung taâm cuûa hoäi...) Neáu coù, xin cho bieát chöùc danh cuï theå: _________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________ 34. Coù nhöõng vieäc gì doanh nghieäp oâng/baø mong muoán caùc hoäi laøm maø caùc hoäi chöa laøm ñöôïc ? _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 35. Theo oâng/ baø, yeáu toá naøo laø quyeát ñònh söï thaønh baïi cuûa moät hoäi doanh nghieäp ? _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 36. OÂng/ baø coù mong muoán, ñeà nghò gì veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa caùc hoäi trong thôøi gian tôùi ? _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Xin chaân thaønh caûm ôn oâng/ baø ñaõ daønh thôøi gian cho chuùng toâi bieát yù kieán ! Chuùng toâi raát mong oâng/ baø göûi laïi phieáu tröng caàu yù kieán naøy tröôùc ngaøy 15/11/2001 CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 72 Phuï luïc 2: Phieáu tröng caàu yù kieán veà hoaït ñoäng cuûa caùc hoäi doanh nghieäp PHAÀN DAØNH CHO DOANH NGHIEÄP HIEÄN NAY KHOÂNG THAM GIA HOÄI, CAÂU LAÏC BOÄ DOANH NGHIEÄP (tieáp caâu 29) 37. OÂng/baø coù bieát hoäi, caâu laïc boä doanh nghieäp naøo khoâng ? Khoâng bieát Coù bieát, xin cho bieát teân: ________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________ 38. Lyù do oâng/baø hieän nay khoâng tham gia hoäi, caâu laïc boä doanh nghieäp laø: (choïn toái ña 2 lyù do chính) Ñòa phöông toâi khoâng coù hoäi, CLB Hoaït ñoäng cuûa hoäi, CLB khoâng phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa doanh nghieäp Doanh nghieäp chöa ñuû lôùn, hoaëc chöa maïnh neân chöa muoán tham gia Hoäi phí quaù cao, hoaëc phí dòch vuï quaù cao Khoâng coù ai môøi gia nhaäp Hieäu quaû quaù thaáp so vôùi thôøi gian - chi phí boû ra Doanh nghieäp coù caùc quan heä laøm aên rieâng, khoâng caàn thoâng qua hoäi, CLB Lyù do khaùc (xin ghi cuï theå): ___________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________________________________ 39. Muoán haáp daãn doanh nghieäp cuûa oâng/ baø tham gia, veà toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa hoäi doanh nghieäp caàn phaûi nhö theá naøo ? ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 40. OÂng/ baø coù mong muoán, ñeà nghò gì veà caùc hoaït ñoäng hoã trôï doanh nghieäp trong thôøi gian tôùi ? ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Xin chaân thaønh caûm ôn oâng/ baø ñaõ daønh thôøi gian cho chuùng toâi bieát yù kieán ! Chuùng toâi raát mong oâng/ baø göûi laïi phieáu tröng caàu yù kieán naøy tröôùc ngaøy 15/11/2001 CHUYEÂN ÑEÀ NGHIEÂN CÖÙU KINH TEÁ TÖ NHAÂN SOÁ 13 73