د �?ایي ټولنو سره د ګټو شریكول یا ویش
اجرائیوي لنډیز
که څه هم چ�? طبيعي سرچين�? اكثرا د ه�?واد د ټولو وګړو ګډ ملکيت ګڼل کيږي ،خو د �?ایي ټولنو د اړتياو څخه
سترګ�? پټول د زیانونو سبب ګر�?ي .د یو كان پراختيا د پراخو اقتصادي ،ټولنيز او چاپيریاليزو بدلونونو المل
ګر�?ي كوم چي باید د اغ�?زمن شویو �?ایي ټولنو سره په ګډه په دقت اداره شي .اوس مهال نوموړی مدیریت تر
ډ�?ره د ټولنيز�? پراختيا د تړونونو په مرسته ترسره كيږي ،چ�? هد�? ی�? ( )۱د �?ایي ټولنو سره د اړیكو ښه
وال�? او ( )۲د�? ټولنو ته د عادالنه او تلپات�? ګټو برابرول دي.
ټولڼ�? ډول ډول او پيچل�? دي .الند�? كاري چوكات �?ين�? هغه الرښون�? چمتو كوي چي څرنګه د یو�? ټولن�?
�?انګړن�? کوالی شي د ټولن�? په پراختيایي تړونونو باند�? خپل اغ�?ز پریباسي:
پيوستون لرونک�? ټولن�? د پياوړي �?ایي حکومت په لرلو سره (د ال�? موډل)
دودیزه ټولن�? چ�? غښتل�? رسمي محلي حكومت پک�? شتون و نلري(د ب موډل)
د پياوړي رسمي حقوقي یا دودیزه اداراتو نه شتون؛ ویشل شوی ټولنه (د ج موډل)
د ټولن�? د موډلونو ترمن�? غټ توپيرونه
د ج موډل د ب موډل د ال�? موډل
شتون نلري ،باید رامن�? دودیز مشران سياسي /ټاکل شوي اداري رهبري
ته كړای شي استازي
رهبري باید رامن�? ته او دودیز مشران ،ممكن د سياسي /ټاکل شوي د چا سره د ټولن�? په
مخك�? تر هر ډول مذاكرو ټولن�? د اكثریت په وسيله استازي ،چ�? ممكن د پراختيایي تړون باند�?
باید قانوني بڼه وركړای تائيد شوی وي ټولن�? د اكثریت په وسيله خبر�? اتر�? ترسره شوی
شي تائيد شوی وي دي؟
شتون نلري ،باید رامن�? دودیز قوانين (كيدای شي دولتي وضعي قوانين د قوانينو ډول
ته كړای شي ټاكل او پلي كول ی�?
ستونزمند وي ،ك�?دای شي
په بنيادي ډول رامن�? ته
كولو ته اړتيا ولري)
د ټولن�? د غړو سره كار د دودیزو مشرانو سره د شته اداراتو پياوړي د وړتيا لوړون�? تګالره
كول تر څو د رهبری یو كار كول ( او د ټولن�? د کول
مشروع جوړښت رامن�?ته نورو غړو سره) تر څو
شي یو رسمي جوړښت
رامن�?ته شي چ�? حقوقی
اعتبار هم ولري
باید رامن�? ته كړای شي، د دودیزه مشرانو او د د رهبری تائيد چي د د موا�?قت پروسه (كوم
ممكن داس�? یو ډول چ�? اكثریت په منظوری سره اکثرو رایو د مالټر څخه شي ته اړتيا ده چي د
اكثریت په منظوری وي (ممكن د رایو په وسيله) هم برخمند وي ټولن�? رضایت یا موا�?قت
او د اقليتونود حقوقو وښایي)
خوندیتوب ته هم پک�? پام
وشي.
باید د مشرتوب یو ډول او كيدای شي هغه څه چ�? د باید رسمي وي او دودیز په مجموع ك�? د ټولن�? د
د د ټولو ذیدخلو خواوو تر یا متعار�? مشري ته رسمي اداراتو لخوا پراختيا د تړونونو رول
من�? د اړیكو لپاره یو وړاند�? کيږي ،بشپړونک�? قانوني وضعيت یا حالت
كاري چوكاټ رامن�? ته وركړي اوسيږي.
كړي
په هر حال که د ټولن�? پراختيا تړونونه په داوطلب ډول یا د قانون له مخ�? ترسره شوی وی ،د انعطا�? شتون
پک�? مهم ګڼل ک�?ږي .د دي لپاره چ�? كامياب اوسيږو ،تړونونه باید دا وړتيا ولري چ�? د هر�? ټولن�? �?انګړو
اړتياو ته �?وابګو وي ،تر څو د تعدیالتو لپاره واضح پروسيجرونه چمتو او باید د خبرو اترو د یو�? پروس�? له
الر�? رامن�?ته شي .د خبرو اترو پروسه په خپله با ارزښته ګټ�? رامن�? ته كوي لكه د مهارتونو وده ،باور او
درناو�? او دغه یاد ټک�? په هماغه اندازه مهم دي لكه وروست�? تړون.
د یو ميعاري كاري چوكاټ چ�? پک�? حل غوښتونکي موضوعات په ګوته او جزیيات یی خبرو اترو ته پر�?ښودل
شوی وي ،وړاندیز ک�?ږي .سره لد�? چ�? هر تړون باید �?انګړي حاالت منعكس كړي ،الند�? موضوعاتو ته باید
چ�? پام وشي:
د تړون په اړخونو ک�? لږ تر لږه باید چ�? د محلي دولت څخه استازي ،د كان کيندن�? شرکتونه ،مدني ټولنه ،او
هغه ټولن�? چ�? د پروژ�? په وسيله اغيزمن�? کيږي ،ګدون ولري .د اغيزمن شویو ټولنو پ�?ژندل یو ستونزمنه
پروسه ده ،خو د تړونونو د بریا د تعين لپاره تر ټولو مهم �?کتور ګنل کيږي .د هغو ګنو اجزاو ترمن�? چ�? باید په
پام ك�? ونيول شي ،پخپله-پيژندنه تر ټولو غوره تګالره بلل ک�?ږي �?که د خلکو لپاره دا �?رصت برابروي چ�? د
پروژ�? اغ�?ز�? په ګوته کړي کوم�? چ�? پرته له د�? کار څخه ممکن د پ�?ژندلو څخه محروم پات�? شوی وی .د
خطراتو او اغيزو ارزونه ،څارنه او بيا�?ل�? ارزونه باید د كړنو یوه برخه وي.
ارتباطات یا اړیك�? د ټولن�? د استازو له الر�? باید د استخراج په جریان او یا له هغ�? څخه د مخه ترسره شي ،او
او د ټولن�? د پراختيا د تړون د پلي ك�?دلو او خبرو اترو په هكله معلومات چمتو كړي .د استازو د انتخاب پروسه
او د دومداره اړیكو ميتودونه باید رامن�? ته شي.
د ټولنيزي پراختيا په تړون ک�? شامل د هر�? خوا دندي او مسوولیتونه باید په واضح ډول بيان کړای شي.
د وړتیا لوړون�? ته ك�?دای شي اړتيا وي تر څو ډاډ تر السه شي چي ټول�? خواو�? د خبرواترو او ګډون لپاره او
همدا رنګه د ټولن�? د پراختيا د تړون سره سم د خپلو ژمنو د پوره کولو لپاره مساوی وړتيا لري.
د كانونو د شرکتونو او دولت لخواه د تړون د خواوو د وړتيا لوړون�? او پلي کون�? په مقصد باید په كا�?ي اندازه
بودیجه چمتو كړای شي .
د نارضایتی او منازعاتو د حل میكانیزمونه باید رامن�? ته شي .صحيح ارتباطات ،منظم مشاورت ،مساویانه ګټ�?،
د ټولن�? د پراختيا یو انعطا�? مننونکی تړون ،ښه محلي پوهه ،او په مناسب ډول د باند�? پات�? یا ګوښه شوی ټولنو
شموليت اړین دی.
اداره :د ټولن�? د پراختيا د تړونونو د مدیریت او پلي کون�? چار�? د یادو تړونونو لپاره د خبرو اترو برخه ده او د
اداره کون�? ميکانيزمونو مثالونه په الند�? ډول دي:
بودیجه یا صندوق چ�? د ټولن�? د استازو لخوا به اداره کيږي
د بودیجی د تخصيص او تادیاتو د څارن�? لپاره دمالي مدیریت ،حساب وركول او د ش�?ا�?يت ميكانيزمونه
جوړول
د تړلو پالن جوړونه
دا سند د Executive Summary - Community Benefits Sharingده چی ليوالو کسانو ته د یو خدمت
په توګه وړاندی کيږي .د اختال�? په صورت ک�? د د�? سند انګليس�? متن ته غوره توب ورکول کيږي.